Ένας συριακός πόλεμος με άλλα μέσα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ένας συριακός πόλεμος με άλλα μέσα

Η πολιτικοποίηση της ανθρωπιστικής βοήθειας
Περίληψη: 

Η κατάσταση έχει βουλιάξει σε ένα σημείο όπου δεν υπάρχει σχεδόν κανένα μέρος για τους πολίτες ώστε να ξεφύγουν από τις μάχες. Αν οι άνθρωποι φύγουν από το Χαλέπι για την Ιντλίμπ, στην συνέχεια φεύγουν από κάπου που είναι στόχοι για να πάνε κάπου που πάλι γίνονται στόχοι.

ΗGAYLE TZEMACH LEMMON είναι ανώτερη συνεργάτις στο Council on Foreign Relations και η συγγραφεύς των βιβλίων με τίτλο Ashley's War [1] και The Dressmaker of Khair Khana [2].

Ποτέ πριν σε αυτήν την αιματηρή, μισής δεκαετίας, σύγκρουση, οι άμαχοι της Συρίας δεν ήταν σε τόσο μεγάλο κίνδυνο -και τόσο μόνοι. «Ξέρω κάποιον του οποίου το παιδί πυροβολήθηκε από έναν ελεύθερο σκοπευτή στο Salah al-Din [μια περιοχή του Χαλεπίου] και το κορίτσι ήταν μόλις επτά χρονών», μου είπε η Khokoud Helmi, μια από τους ιδρυτές της μυστικής συριακής εφημερίδας Enab Baladi. Η γυναίκα, παρακολουθεί την σύγκρουση σχεδόν λεπτό-προς-λεπτό από την νότια Τουρκία, όπου αναζήτησε ασφάλεια πριν από αρκετά χρόνια. Συνήθιζε να έχει όνειρα για μια ειρηνική επανάσταση -στην συνέχεια ότι η διεθνής κοινότητα θα εμπλακεί για να βοηθήσει να φέρει την ειρήνη στην Συρία και να σταματήσει το καθεστώς Άσαντ από το να δολοφονεί τους πολίτες του. Αλλά με την πάροδο του χρόνου, καθώς οι δολοφονίες συνεχίστηκαν και ο κόσμος κοιτούσε αλλού, έχει εγκαταλείψει αυτές τις ιδέες. «Δεν έχω καμία ελπίδα ότι ο κόσμος θα κάνει οποιαδήποτε περαιτέρω βήματα. Τα πράγματα εντατικοποιούνται. Άνθρωποι πεθαίνουν σε καθημερινή βάση».

Για χρόνια, ο Waleed και άλλοι –πολίτες δημοσιογράφοι, ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών, εργαζόμενοι στην [ανθρωπιστική] βοήθεια- έγραψαν, μίλησαν, και παρακάλεσαν τον κόσμο να δαπανήσει περισσότερους πόρους και περισσότερη διπλωματική ενέργεια για τερματιστεί η πυρκαγιά στην Συρία. Αλλά «ο ΟΗΕ δεν έκανε τίποτα για να σταματήσει την πολιορκία του Χαλεπίου και δεν έχει πει τίποτα για τις ρωσικές αεροπορικές επιδρομές -κανείς δεν έχει πει τίποτα», λέει ο Waleed. «Οι άνθρωποι του Χαλεπίου, τώρα δεν νοιάζονται πια για τον ΟΗΕ ή την διεθνή κοινότητα».

Πριν έρθουν οι μάχες στο Χαλέπι φέτος, η πόλη ήταν το σπίτι του μεγαλύτερου μέρους των 6,5 εκατομμυρίων εσωτερικά εκτοπισμένων ανθρώπων της χώρας. Οι άνθρωποι κατέφευγαν στο Χαλέπι για ασφάλεια. Όχι πια.

«Τα μέρη που κάποτε ήταν ασφαλή δεν είναι πλέον ασφαλή, οι θέσεις που οι άνθρωποι πίστευαν θα ήταν η τελευταία λύση δεν είναι πλέον ασφαλείς», λέει η Christy Delafield, μια αξιωματικός επικοινωνιών με την ΜΚΟ Mercy Corps, η οποία εργάζεται στην Συρία. «Έχουμε εργαστεί σε έναν άτυπο καταυλισμό στα σύνορα με την Τουρκία και εκτοπισμένοι άνθρωποι πήγαν εκεί και ο καταυλισμός βομβαρδίστηκε και είδαμε άμαχους να πεθαίνουν». Οι χώροι που δημιουργήθηκαν για τους πολίτες έχουν συρρικνωθεί στην διάρκεια της σύγκρουσης, καθώς καμία πλευρά δεν μπορεί να κερδίσει ένα αποφασιστικό ή μόνιμο πλεονέκτημα στο θέατρο της μάχης. Νοσοκομεία και σχολεία έχουν πληγεί από τον πόλεμο. Στρατόπεδα για εσωτερικά εκτοπισμένα άτομα έχουν μπει στο στόχαστρο.

Πράγματι, η κατάσταση έχει βυθιστεί σε ένα σημείο όπου δεν υπάρχει σχεδόν κανένα μέρος για τους πολίτες ώστε να ξεφύγουν από τις μάχες. «Αν οι άνθρωποι φύγουν από το Χαλέπι για την Ιντλίμπ, στην συνέχεια φεύγουν από κάπου που είναι στόχοι για να πάνε κάπου που πάλι γίνονται στόχοι». Γι’ αυτό πάνω από τέσσερα εκατομμύρια Σύριοι έχουν εγκαταλείψει την χώρα τους. Αλλά με τα κόκκινα χαλιά να είναι τυλιγμένα, ούτε αυτό δεν αποτελεί πλέον επιλογή.

«Εκατό τοις εκατό, έχουν παγιδευτεί, και είναι πραγματικά δύσκολο να σκεφτώ οποιαδήποτε άλλη σύγκρουση, όπου η βασική προστασία των αμάχων και η πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας δεν ήταν τόσο πολιτικοποιημένη και τόσο εξαρτώμενη από την στρατιωτική κατάσταση», μου λέει ο George Readings της Διεθνούς Επιτροπής Διάσωσης από το γραφείο του στο Αμμάν της Ιορδανίας. «Η ίδια η φύση της ανθρωπιστικής πρόσβασης έχει σχεδόν επαναπροσδιοριστεί στην Συρία -έχουμε επιτρέψει να χαθεί κάποιο από το αληθινό νόημά της». Η ιδέα ήταν ότι η πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας θα είναι εγγυημένη –η βοήθεια θα ήταν πλήρως ουδέτερη και οι πολίτες που δεν αποτελούσαν μέρος των μαχών δεν θα είναι στόχοι. Όχι πια.

Τώρα, λέει ο Readings, «καταλήγουμε να μιλάμε για πράγματα όπως εφάπαξ αυτοκινητοπομπές που πηγαίνουν και διανέμουν βοήθεια ή καταλήγουμε να μιλάμε για την ρωσική πρόταση των λεγόμενων ‘ανθρωπιστικών διαδρόμων’ στο Χαλέπι, και καμία από αυτές τις ιδέες πραγματικά δεν πλησιάζει στο για να επιτρέπει το είδος της παρατεταμένης ανθρωπιστικής πρόσβασης που είναι απαραίτητη για την κάλυψη των αναγκών των πολιτών της Συρίας που ζουν στις περιοχές αυτές».

Ο Readings είναι μεταξύ πολλών στην κοινότητα της ανθρωπιστικής βοήθειας που σημειώνει ότι, στην συριακή σύγκρουση, «η ανθρωπιστική υποστήριξη και βοήθεια έχουν εξαιρετικά πολιτικοποιηθεί, και έχουν γίνει κάτι που χρησιμοποιείται ως μοχλός για να δοκιμάζουν και να ενθαρρύνουν τις ομάδες να συμμετάσχουν σε διπλωματικές διαπραγματεύσεις». Αλλά αυτό έχει ως αποτέλεσμα την περαιτέρω σύνδεση της ανθρωπιστικής βοήθειας με τα γεγονότα της μάχης παρά το να την διαχωρίζουν από αυτά. Αυτή την στιγμή, με τις πολιτικές διαπραγματεύσεις να έχουν περιπέσει σε στασιμότητα, η πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας έχει, επίσης, διασκορπιστεί.

18082016-1.jpg

Ένα καμένο φορτηγό στην επαρχία του Χαλεπίου της Συρίας, στις 3 Αυγούστου του 2016. AMMAR ABDULLAH / REUTERS
------------------------------------------------------

«Οι άνθρωποι δεν μπορούν να διαφύγουν, δεν μπορούν να εκκενωθούν, δεν μπορούν καν να πάρουν τρόφιμα και φάρμακα», λέει ο Zaher Sahloul, ένας γιατρός από το Σικάγο που προσφέρει φροντίδα στο εσωτερικό της Συρίας, ως μέρος της Συρο-Αμερικανικής Ιατρικής Εταιρείας. «Τους ανθρωπιστικούς διαδρόμους που οι Ρώσοι ισχυρίστηκαν ότι άνοιξαν, κανείς δεν τους έχει διαβεί. Στην πραγματικότητα, στο Χαλέπι, τους αποκαλούν ‘διαδρόμους του θανάτου’».