Ο καθρέφτης του Ισραήλ

Παράλληλα, την δεκαετία του 1980 είδε μια δραματική αλλαγή στην αντίληψη του Ισραήλ για τον εαυτό του ως μια εμπόλεμη μειονότητα σε μια περιοχή –στην πραγματικότητα, σε έναν κόσμο- που κατοικείται από εχθρικούς δρώντες. Η εισβολή στον Λίβανο το 1982 και η Ιντιφάντα το 1987 συγκλόνισαν την ισραηλινή συνείδηση˙ ο ισραηλινός στρατός, από μακρού χρόνου θεωρούμενος ως ο υπερασπιστής της ηθικής της χώρας μέσω της εστίασή του σε αυτό που οι θεσμοί αποκαλούσαν «καθαρότητα των όπλων» και «πολέμους χωρίς επιλογή», αποδείχθηκε ικανός να βλάψει αμάχους στον Λίβανο και στην συνέχεια να ενεργεί σαν αστυνομική και κατοχική δύναμη στην Γάζα και στην Δυτική Όχθη.

Από την δεκαετία του 1990, ο Πέρες υποστήριξε τον άμεσο διάλογο με την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), προκειμένου να μειωθεί ο ισραηλινός έλεγχος επί των Παλαιστινίων στην Δυτική Όχθη και την Γάζα. Οι αυξανόμενες αποδείξεις ότι η στρατιωτική δύναμη δεν ήταν αρκετή για να προστατεύσει το Ισραήλ από τις γύρω απειλές έγιναν, για τον Πέρες, αποδείξεις ότι η οικονομία ήταν το κλειδί για την μελλοντική ασφάλεια του Ισραήλ. Σε συνδυασμό με την μετανάστευση στο Ισραήλ δεκάδων χιλιάδων ειδικευμένων εργαζομένων και επιστημόνων και καλλιτεχνών από την πρώην Σοβιετική Ένωση, εργάστηκε για την ένταξη του Ισραήλ στην περιφερειακή οικονομία μέσω του εμπορίου με τις αραβικές χώρες, ακόμα και καθώς η χώρα είχε μόλις αρχίσει να γίνεται ένας παγκόσμιος ηγέτης στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και στην αμυντική τεχνολογία, στην βιοϊατρική έρευνα και την επεξεργασία διαμαντιών.

Από την δεκαετία του 2000, η επιβίωση του Ισραήλ δεν ετίθετο πλέον εν αμφιβόλω. Εντασσόταν όλο και περισσότερο στις παγκόσμιες οικονομικές και πολιτικές δομές καθώς και στις δομές ασφάλειας, αλλά η σύγκρουση με τους Παλαιστινίους επέμενε και η παγκόσμια κοινή γνώμη είχε στραφεί εναντίον της παρουσίας του Ισραήλ στην Δυτική Όχθη. Το ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας είναι σχεδόν απαράμιλλο, αλλά οι κοινωνικές διαιρέσεις στο εσωτερικό της φαίνεται να βαθαίνουν. Οι Ισραηλινοί είναι σε ουσιωδώς καλύτερη θέση από ποτέ, αλλά η διαφορά μεταξύ πλουσίων και φτωχών είναι από τις υψηλότερες στην Δύση. Η φτώχεια είναι βαθιά, και σημαντικά τμήματα του πληθυσμού -κυρίως οι Παλαιστίνιοι πολίτες και οι Ορθόδοξοι- δεν είναι καλά ενσωματωμένοι στην οικονομία. Από την πλευρά του, ο Πέρες είχε επιτύχει τελικά το υψηλό αξίωμα με την αξία του, υπηρετώντας ως ο παλαιότερος πολιτικός του Ισραήλ. Ωστόσο, ο ίδιος δεν ήταν σε θέση να μεταφράσει αυτό σε οποιοδήποτε συγκεκριμένο επίτευγμα, εν μέρει επειδή το αξίωμα του προέδρου είναι καθαρά τελετουργικό. Η τελική επιτυχία του, λοιπόν, ήταν περιορισμένη.

Μετά τον θάνατό του, ο Πέρες θα μείνει στην μνήμη και θα είναι αγαπητός από τους Ισραηλινούς. Είναι τραγικό το γεγονός ότι ποτέ δεν τον κατάλαβαν και δεν τον εκτίμησαν κατά την διάρκεια της ζωής του, γιατί ήταν ο καθρέφτης τους. Έκανε λάθη και πήρε κακές αποφάσεις. Αλλά ήταν ένας ακούραστος υποστηρικτής μιας ισχυρότερης, καλύτερης χώρας. Ποτέ δεν σταμάτησε να σκέφτεται το μέλλον. Σήμερα, καθώς οι Ισραηλινοί έχουν στραφεί μακριά από τις μεγάλες ιδέες που τους κινητροδοτούσαν κατά τα πρώτα χρόνια της ύπαρξής της χώρας ώστε να επικεντρωθούν στα άμεσα οικονομικά ζητήματα και στις ανησυχίες για την ασφάλειά τους, η ζωή του Πέρες θα πρέπει να είναι ένα μάθημα: Ότι ο αγώνας για κάτι περισσότερο δεν μπορεί ποτέ να σταματήσει.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/israel/2016-09-28/israels-mirror

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/1980-03-01/strategy-...
[2] http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4854441,00.html
[3] https://www.foreignaffairs.com/reviews/capsule-review/1979-12-01/rabin-m...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/israel/2015-10-20/why-israel-waits
[5] http://www.haaretz.com/israel-news/1.744735
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/2016-06-08/israel-am...
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/israel/2016-06-08/end-old-israel
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/israel/2016-06-08/israel-s-secon...