Χάνοντας στο Αφγανιστάν

Επί δεκαπέντε χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι εταίροι τους στην Διεθνή Δύναμη Βοήθειας για Ασφάλεια (International Security Assistance Force, ISAF) έχουν εξαπολύσει πόλεμο εναντίον των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Και, χρόνο με το χρόνο, οι Ταλιμπάν έχουν απομακρύνει την ήττα. Ένα ζήτημα στην πολιτική των ΗΠΑ υπήρξε η ακλόνητη πίστη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν τελικά να αναγκάσουν [να βγει] ένα αποδεκτό αποτέλεσμα στο Αφγανιστάν. Στις αρχές της σύγκρουσης, η χώρα επεδίωξε την ολοκληρωτική ήττα των Ταλιμπάν. Αργότερα, καθώς η σκοπιμότητα του στόχου αυτού τέθηκε υπό αμφισβήτηση, υιοθέτησε τον πιο μετριοπαθή στόχο να αφήσει το Αφγανιστάν με μια δική του δύναμη ασφαλείας, ικανή να υπερασπίζεται την χώρα εναντίον των Ταλιμπάν. Οι στόχοι μπορεί να έχουν αλλάξει, αλλά οι συνοδευτικές στρατιωτικές αναπτύξεις έχουν αγκυρώσει την δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών στις φιλοδοξίες της. Σύμφωνα με αυτό το μοτίβο, τον Ιούλιο του τρέχοντος έτους, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, ανακοίνωσε την πιο πρόσφατη αύξηση των στρατευμάτων [1], κάτι που εγγυάται ότι ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ θα κληρονομήσει περίπου 10.000 στρατιώτες στο Αφγανιστάν.

Κατά μια ποικιλία δεικτών, η ISAF και η αφγανική κυβέρνηση την οποία υποστηρίζει, χάνουν τον πόλεμο. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε πρόσφατα το Πεντάγωνο σε έναν από τους συγγραφείς [του παρόντος κειμένου], η βία στο Αφγανιστάν μετά από την αύξηση των στρατευμάτων από τον Ομπάμα το 2009 έχει παραμείνει σε επίπεδα που υπερβαίνουν κατά πολύ εκείνα που παρατηρήθηκαν κατά τα πρώτα χρόνια του πολέμου. Εν τω μεταξύ, οι μετρήσεις της δραστηριότητας των ανταρτών, από τις απαγωγές μέχρι τις πωλήσεις όπλων, παρέμειναν σε επίπεδα ίσα ή υψηλότερα από αυτά που παρατηρήθηκαν όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες «πλημμύρισαν» με στρατό την χώρα. Ίσως το πιο ανησυχητικό είναι ότι, από το 2010, οπότε η ISAF άρχισε να παρακολουθεί τα αποτελέσματα μάχης σε σταθερή βάση, ο αριθμός των επιθέσεων ανταρτών που έχουν ως αποτέλεσμα τον θάνατο Αφγανών αστυνομικών και στρατιωτών συνέχισε να ανεβαίνει σταθερά.

Οι τάσεις αυτές θέτουν υπό αμφισβήτηση την λογική της περαιτέρω επέκτασης της παρουσίας των στρατευμάτων των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν. Για χρόνια, τα διαθέσιμα στοιχεία έχουν δείξει ότι μια αποφασιστική νίκη κατά των Ταλιμπάν δεν είναι δυνατή. Εκτός από μια μόνιμη στάθμευση δυνάμεων στο Αφγανιστάν, δεν είναι σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να αποτρέψουν την ενδεχόμενη βίαιη ανάκτηση μεγάλων τμημάτων του εδάφους του Αφγανιστάν από τους Ταλιμπάν. Παρά το γεγονός ότι το κόστος που συνδέεται με την πλήρη αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν είναι δυνητικά πολύ υψηλό, μπορεί να είναι αναπόφευκτο. Επιπλέον, υπάρχουν επιπρόσθετα κόστη που συνδέονται με τους υπόλοιπους που εμπλέκονται. Ακόμα και καθώς οι προοπτικές της νίκης στο Αφγανιστάν έχουν εξασθενήσει, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι εταίροι τους συνέχισαν να πολεμούν, και φαίνεται ότι η ISAF τώρα αγωνίζεται να αποφύγει την απόλυτη αποτυχία. Ωστόσο, αυτό επίσης είναι σίγουρα μια χαμένη υπόθεση. Είναι καιρός να ασχοληθεί σοβαρά με το ερώτημα κατά πόσον τα οφέλη από την καθυστέρηση της απόσυρσης υπερκαλύπτουν το κόστος ενός τέτοιου εγχειρήματος.

Ένας Αμερικανός στρατιώτης του 2-12 Πεζικού 4BCT-4ID Task Force Mountain Warrior κάνει ένα διάλειμμα στην διάρκεια μιας νυχτερινής αποστολή κοντά στο στρατόπεδο Honaker Miracle στην κοιλάδα Pesh της επαρχίας Κουνάρ στις 12 Αυγούστου του 2009. CARLOS BARRIA / REUTERS
-----------------------------------------------

ΠΑΡΑΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

Η λογική της περαιτέρω αύξησης των στρατευμάτων είναι ενστικτώδης. Τα φαντάσματα του Ιράκ, και η ανάδυση ενός εξτρεμιστικού οιονεί κράτους στον απόηχο της αποχώρησης των ΗΠΑ από την χώρα αυτή, στοιχειώνουν. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσύροντο πλήρως από το Αφγανιστάν, οι αφγανικές δυνάμεις θα έμεναν να αποκρούσουν τις προσπάθειες των Ταλιμπάν να καταλάβει έδαφος από την κυβέρνηση. Οι Ταλιμπάν έχουν ήδη δείξει τόσο την επιθυμία όσο και την ικανότητα να πετύχουν ένα τέτοιο κατόρθωμα˙ σε κάθε ετήσια εποχή μαχών, η ομάδα αποσπά τον έλεγχο διαφόρων περιοχών από την ISAF και τις αφγανικές κυβερνητικές δυνάμεις. Η απογοητευτική πραγματικότητα είναι ότι, χωρίς την συνεχή υποστήριξη των ΗΠΑ, είναι σίγουρες σημαντικές αφγανικές απώλειες.

Άλλοι, συμπεριλαμβανομένου του πρώην διοικητή της ISAF και διευθυντή της CIA, Ντέιβιντ Πετρέους, έχουν υποστηρίξει την συνέχιση της παρουσίας στρατευμάτων [2] στην βάση ότι το Αφγανιστάν «είναι ένα μέρος όπου η αλ Κάιντα και το ISIS εξακολουθούν να έχουν μέτρια πατήματα που θα μπορούσαν να επεκταθούν, αν αναπτυχθεί ένα κενό ασφαλείας».

Με μια πιο προσεκτική εξέταση, ωστόσο, η λογική της αύξησης των στρατευμάτων φαίνεται κάπως αδύναμη.

Το Αφγανιστάν είναι ώριμο για επιτυχή ανταρσία. Υπάρχει πολύ μικρή πιθανότητα ότι, με τα σημερινά επίπεδα των στρατευμάτων, κάθε επιπλέον χρόνος που δαπανάται από τις δυνάμεις των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν θα οδηγήσει σε σημαντικές επιτυχίες εναντίον των Ταλιμπάν. Κατά τα τελευταία 15 χρόνια πολέμου στην χώρα, πολλά από τα οποία συμπεριλάμβαναν αριθμούς διεθνών στρατευμάτων που υπερέβαιναν κατά πολύ τον σημερινό, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι διεθνείς εταίροι τους δεν ήταν σε θέση να νικήσουν την οργάνωση. Μια διαρκής εξέγερση είναι σχεδόν σίγουρη εναντίον των εθνικών δυνάμεων του Αφγανιστάν που ενισχύονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους.