Διασχίζοντας την Κασπία

Αλλά αργότερα, η συμφωνία για τον TurkStream επανήλθε και υπεγράφη στις 10 Οκτωβρίου κατά την διάρκεια συνάντησης στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ του Ερντογάν και του Πούτιν. Είναι πάρα πολύ σημαντικό. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι τεχνικές και οι οικονομικές προκλήσεις παραμένουν. Μου έχουν πει, για παράδειγμα, ότι το είδος των συμπιεστών που απαιτούνται για την άντληση φυσικού αερίου στην Μαύρη Θάλασσα δεν μπορούν πλέον να αγοράζονται από την Ευρώπη ή τις Ηνωμένες Πολιτείες, δεδομένου ότι εμπίπτουν στο πλαίσιο του υφιστάμενου καθεστώτος κυρώσεων, αφήνοντας μόνο την Ιαπωνία ως πιθανή, αλλά πιθανώς απρόθυμη, προμηθεύτρια [χώρα]. Η επένδυση σε τέτοια τεχνολογία είναι σημαντική και θα μπορούσε να είναι απαγορευτική αν δεν υπάρχει σταθερή εγγύηση ότι το φυσικό αέριο θα μπορεί να πωληθεί στην Ευρώπη καθώς και στην Τουρκία. Δεδομένου ότι οι κανόνες ανταγωνισμού που καταδίκασαν τον South Stream ισχύουν ακόμα, αυτή η εγγύηση είναι δύσκολο να ληφθεί. Παρ’όλα αυτά, θα ήταν λάθος να πούμε ότι κάποια από τα σχέδια αυτά δεν πρόκειται να ολοκληρωθούν ποτέ. Ο κόσμος εξακολουθεί να χρειάζεται το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, οπότε τελικά θα υπάρξει ένας νικητής, αφότου οι κυβερνήσεις και οι πολυεθνικές διαγκωνιστούν για να σαμποτάρουν η μια την άλλη ή για να επηρεάσουν μελλοντικά σχέδια με όπλο αιχμής την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Οι αγωγοί είναι η συνέχιση του πολέμου με άλλα μέσα.

Δεν αποτελεί έκπληξη, λοιπόν, ότι οι πέντε παρόχθιες χώρες συνεχίζουν να χτίζουν το ναυτικό τους στην Κασπία, προβλέποντας μια περίοδο αυξανόμενου ανταγωνισμού για τους πόρους. Τον Οκτώβριο του 2015, η Ρωσία επεδείκνυε την σημαντική υπεροχή της στην περιοχή διατάζοντας μια φρεγάτα και τρία αντιτορπιλικά από τον στολίσκο της Κασπίας να εκτοξεύσουν πυραύλους cruise σε 11 στόχους στην Συρία. Οι πύραυλοι ταξίδεψαν σχεδόν χίλια μίλια, πρώτα μέσω του Ιράν και στην συνέχεια στον ιρακινό εναέριο χώρο, πριν να πλήξουν περιοχές στις επαρχίες της Ράκα, του Χαλεπίου και της Ιντλίμπ. Αυτή ήταν η αρχή της ρωσικής επέμβασης στην Συρία, και ο στολίσκος συνέχισε να διαδραματίζει στρατηγικό ρόλο στην σύγκρουση. Πυραυλικά πλοία οπλισμένα με πυραύλους Kalibr που είχαν αναπτυχθεί στην περιοχή της Κασπίας Θάλασσας έχουν έρθει προς ενίσχυση των Δυνάμεων Αεροπορικής Άμυνας (Aerospace Defense Forces) αρκετές φορές.

Λίγο πριν την ανατολή του ηλίου, έφυγα από την παγωμένη καμπίνα μου και περπάτησα στην γέφυρα του πλοίου, όχι πριν αξιοποιήσω ένα ολόκληρο καρβέλι ψωμί στην κουζίνα. Ήμασταν τώρα λίγο-πολύ στην μέση της Κασπίας κοντά στο διαμφισβητούμενο πετρελαϊκό κοίτασμα Kapaz. Ανακαλύφθηκε από Αζέρους εργαζόμενους στον πετρελαϊκό τομέα κατά την διάρκεια της σοβιετικής περιόδου και υπήρξε σημείο έντασης μεταξύ του Μπακού και της Ashgabat λόγω της θέσης του στην μεσαία γραμμή μεταξύ του Τουρκμενιστάν και του Αζερμπαϊτζάν. Το Αζερμπαϊτζάν έχει ζητήσει επανειλημμένως να μην διεξάγονται έρευνες σε περιοχές των οποίων το νομικό καθεστώς δεν έχει ακόμη οριστεί. Ως εκ τούτου, τα μέρη υπέγραψαν μια συμφωνία να απέχουν από ερευνητικές ή εξορυκτικές δραστηριότητες στο κοίτασμα μέχρι να επιλυθεί η διαφορά.

Το πρώτο φως του ουρανού, ο οποίος ήταν θυελλώδης όταν είχαμε αφήσει το Alat, υποσχόταν για σήμερα μια όμορφη, καθαρή μέρα. Γύρω στο μεσημέρι, μια δεύτερη πόλη φάντασμα εμφανίστηκε στον ορίζοντα, γεμάτη με ψηλά κτίρια από λευκό μάρμαρο. Έμαθα αργότερα ότι αυτή ήταν η Avaza, ένα από τα πιο απίθανα τουριστικά θέρετρα στον κόσμο. Αποτελείται από 30 ή 40 ξενοδοχεία, μια λέσχη γιοτ και ένα συνεδριακό κέντρο, όλα χτισμένα κατά την τελευταία δεκαετία και όλα με άψογο λευκό μάρμαρο. Όταν την επισκέφθηκα, δεν υπήρχαν γιοτ ή άνθρωποι στον ορίζοντα. Σε μια χώρα όπου η ηλεκτρική ενέργεια παρέχεται δωρεάν, η παραμονή στην Avaza προσφέρεται επίσης ως βραβείο σε λίγους υποδειγματικούς υπαλλήλους του κράτους. Ο πρόεδρος του Τουρκμενιστάν, Gurbanguly Berdymukhamedov (Γκουρμπανγκουλί Μπερντιμουχαμέτωφ), είχε ποζάρει για φωτογραφίες στο γιοτ του, το οποίο ονομάζεται Galkynysh, από το γιγαντιαίο κοίτασμα φυσικού αερίου στο νότιο τμήμα της χώρας. Αλλά η Avaza δεν είναι απλά ένα περίεργο παραθαλάσσιο θέρετρο. Εάν η Κασπία Θάλασσα είναι μια λίμνη πετρελαίου, μπορεί εξίσου καλά να είναι μια λίμνη με μια λέσχη γιοτ και να χρησιμεύσει ως ένας εξελιγμένος μηχανισμός για την αναδιανομή του πετρελαϊκού πλούτου μεταξύ των ελίτ, ή ως ένα δοχείο για τον υπερπόντιο πλούτο.

Όταν τελικά φτάσαμε στο Turkmenbashi, μια θαυμάσια γραφική πόλη, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στην θάλασσα και σε χαμηλά βραχώδη βουνά, ήταν μια ανακούφιση το να δούμε ότι είχε διατηρηθεί ως το ρωσικό αποικιακό φυλάκιο που ήταν κάποτε -ως ο πρώτος σταθμός του Δια-Κασπιακού Σιδηροδρόμου, ακολουθώντας το μονοπάτι του παλιού Δρόμου του Μεταξιού σε όλη την διαδρομή προς το Αντιτζάν στην κοιλάδα Φεργκάνα, την γενέτειρα του κατακτητή Babur. Επίσης, κατάφερα να ρίξω μια ματιά στο φορτίο που βρισκόταν δίπλα [μου] κατά την διάρκεια του ταξιδιού: Χρησιμοποιημένοι σωλήνες πετρελαίου, που προήλθαν από την Γεωργία, σύμφωνα με τα μέλη του πληρώματος που τελικά έκαναν μια εμφάνιση.

Όταν κοιτάζετε την Κασπία Θάλασσα από έναν χάρτη, η ψυχρή απόσταση που μεταδίδει μπορούσε να δώσει την εντύπωση ότι πρόκειται απλά για έναν σημαντικό κόμβο μεταφορών, που συνδέει τα ανατολικά με τα δυτικά, τα βόρεια με τα νότια. Αλλά από κοντά, οι μικροί περίεργοι κόσμοι και στις δύο πλευρές της ακτής της Κασπίας είναι εργαστήρια οικονομικού και κοινωνικού μετασχηματισμού σε μια ασταθή, αλλά εξαιρετικά σημαντική περιοχή του κόσμου.

Copyright © 2016 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/central-asia/2016-10-19/crossing...