Το νόημα των εκλογών του 2016 | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το νόημα των εκλογών του 2016

Αμερικανική πολιτική παρακμή ή ανανέωση;

Πίσω στην δεκαετία του 1980, υπήρξε μια ευρεία εθνική συζήτηση για την ανάδυση μιας αφροαμερικανικής κατώτερης τάξης -δηλαδή, μιας μάζας υποαπασχολούμενων και με χαμηλές δεξιότητες ανθρώπων των οποίων η φτώχεια φαίνεται αυτοαναπαραγόμενη επειδή οδήγησε σε διαλυμένες οικογένειες που δεν ήταν σε θέση να διαβιβάσουν τα είδη των κοινωνικών προτύπων και συμπεριφορών που απαιτούνται για να ανταγωνιστούν στην αγορά εργασίας. Σήμερα, η λευκή εργατική τάξη είναι σχεδόν στην ίδια θέση όπως ήταν τότε η μαύρη κατώτερη τάξη.

Κατά την διάρκεια της προετοιμασίας για τις προκριματικές [εκλογές] στο Νιου Χαμσάιρ -μια πολιτεία που είναι τόσο λευκή και αγροτική όσο οποιαδήποτε άλλη στην χώρα- πολλοί Αμερικανοί είχαν μάλλον εκπλαγεί από το γεγονός ότι η πιο σημαντική ανησυχία των ψηφοφόρων ήταν ο εθισμός στην ηρωίνη. Στην πραγματικότητα, ο εθισμός στα οπιοειδή και την μεθαμφεταμίνη έχει γίνει τόσο επιδημικός στις αγροτικές κοινότητες των λευκών σε πολιτείες όπως η Ιντιάνα και το Κεντάκι όπως ήταν το κρακ στα κέντρα των πόλεων πριν από μια γενιά. Μια πρόσφατη μελέτη από τους οικονομολόγους Anne Case και Angus Deaton έδειξε ότι τα ποσοστά θανάτου για τους λευκούς μη-ισπανόφωνους μεσήλικες άνδρες στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκαν μεταξύ του 1999 και του 2013, ακόμη και ενώ έπεφταν για σχεδόν κάθε άλλη πληθυσμιακή ομάδα σε κάθε άλλη πλούσια χώρα. Οι αιτίες αυτής της αύξησης φαίνεται να είναι οι αυτοκτονίες, τα ναρκωτικά και το αλκοόλ -σχεδόν μισό εκατομμύριο επιπλέον θάνατοι πάνω από ό, τι θα αναμενόταν. Και τα ποσοστά εγκληματικότητας σε αυτή την ομάδα έχουν εκτιναχθεί στα ύψη, επίσης.

Αυτή η όλο και πιο ζοφερή πραγματικότητα, όμως, μόλις και μετά βίας απασχόλησε τις αμερικανικές ελίτ -αν μη τι άλλο, επειδή κατά την ίδια περίοδο, οι ίδιες πήγαιναν αρκετά καλά. Οι άνθρωποι με τουλάχιστον κολεγιακή εκπαίδευση έχουν δει τις περιουσίες τους να αυξάνονται κατά την διάρκεια των δεκαετιών. Τα ποσοστά των διαζυγίων και των μονογονεϊκών οικογενειών έχουν μειωθεί σε αυτή την ομάδα, τα εγκλήματα της γειτονιάς έχουν μειωθεί σταθερά, οι πόλεις έχουν ανακτηθεί για τους νέους κατοίκους των πόλεων, και οι τεχνολογίες όπως το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν τροφοδοτήσει την κοινωνική εμπιστοσύνη και νέες μορφές εμπλοκής με την κοινότητα. Για την ομάδα αυτή, οι υπερπροστατευτικοί γονείς αποτελούν μεγαλύτερο πρόβλημα από ό, τι τα μοναχικά παιδιά.

Η ΑΠΟΤΥΧΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Λόγω του τεράστιου μεγέθους της κοινωνικής αλλαγής που έχει συμβεί, το πραγματικό ερώτημα δεν είναι γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν λαϊκισμό το 2016, αλλά γιατί η έκρηξη [του λαϊκισμού] δεν είχε συμβεί πολύ νωρίτερα. Και εδώ υπάρχει πράγματι ένα πρόβλημα εκπροσώπησης στους αμερικανικούς θεσμούς: Κανένα πολιτικό κόμμα δεν έχει υπηρετήσει καλά την ομάδα που διολισθαίνει.

Τις τελευταίες δεκαετίες, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα υπήρξε ένας δύσκολος σύμμαχος των επιχειρηματικών ελίτ και των κοινωνικά συντηρητικών, με τους πρώτους να παρέχουν χρήματα και τους δεύτερους κυρίως ψήφους. Οι επιχειρηματικές ελίτ, εκπροσωπούμενες από την σελίδα των άρθρων γνώμης της εφημερίδας The Wall Street Journal, υπήρξαν οι ηθικοί υποστηρικτές του οικονομικού φιλελευθερισμού: Ελεύθερες αγορές, ελεύθερο εμπόριο, και ανοικτή μετανάστευση. Ήταν οι Ρεπουμπλικάνοι που παρείχαν τις ψήφους για να περάσουν νόμοι για το εμπόριο, όπως η Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου της Βόρειας Αμερικής (North American Free Trade Agreement, NAFTA) και η πρόσφατη Αρχή προώθησης του εμπορίου (ευρύτερα γνωστή ως «fast track»). Οι επιχειρηματικοί υποστηρικτές τους επωφελούνται σαφώς τόσο από την εισαγωγή ξένου εργατικού δυναμικού, ειδικευμένου και ανειδίκευτου, όσο και από ένα παγκόσμιο εμπορικό σύστημα που τους επιτρέπει να εξάγουν και να επενδύουν σε όλο τον κόσμο. Οι Ρεπουμπλικάνοι πίεσαν για την διάλυση του συστήματος των τραπεζικών ρυθμίσεων της εποχής της Ύφεσης, κάτι που έθεσε τις βάσεις για την κατάρρευση των subprime δανείων [στμ: δάνεια μειωμένης εξασφάλισης) και την επακόλουθη οικονομική κρίση του 2008. Και υπήρξαν ιδεολογικά δεσμευμένοι στην μείωση των φόρων για τους πλούσιους Αμερικανούς, υπονομεύοντας την ισχύ των εργατικών συνδικάτων, και περικόπτοντας τις κοινωνικές υπηρεσίες που υπήρχαν προς όφελος των λιγότερο ευκατάστατων.

Αυτή η ατζέντα λειτούργησε σε αντίθεση με τα άμεσα συμφέροντα της εργατικής τάξης. Οι αιτίες της παρακμής της εργατικής τάξης είναι σύνθετες, και έχουν να κάνουν τόσο με τις τεχνολογικές αλλαγές όσο και με παράγοντες που επηρεάστηκαν από την δημόσια πολιτική. Και όμως είναι αναμφισβήτητο ότι η στροφή υπέρ της αγοράς που προωθείται από τις ρεπουμπλικανικές ελίτ των τελευταίων δεκαετιών έχει ασκήσει καθοδική πίεση στα εισοδήματα της εργατικής τάξης, τόσο με την έκθεση των εργαζομένων στον πιο αδίστακτο τεχνολογικό και παγκόσμιο ανταγωνισμό όσο και αναστέλλοντας διάφορες προστασίες και κοινωνικά οφέλη που είχαν απομείνει από το New Deal. (Χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, οι οποίες έχουν κάνει περισσότερα για την προστασία των εργαζομένων τους, δεν έχουν δει συγκρίσιμες αυξήσεις στην ανισότητα). Δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, ότι ο μεγαλύτερος και πιο συναισθηματικός αγώνας φέτος είναι αυτός που λαμβάνει χώρα μέσα στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, καθώς η εργατική τάξη που ανήκει στην εκλογική βάση του εκφράζει σαφή προτίμηση για περισσότερο εθνικιστικές οικονομικές πολιτικές.