Το νόημα των εκλογών του 2016

Οι Δημοκρατικοί, από την πλευρά τους, παραδοσιακά βλέπουν τους εαυτούς τους ως υπέρμαχους του απλού ανθρώπου και μπορούν ακόμα να υπολογίζουν στην συρρικνούμενη βάση των μελών των συνδικαλιστικών οργανώσεων για να τους βοηθήσουν να πάρουν ψήφους. Αλλά έχουν επίσης αποτύχει για αυτό το εκλογικό σώμα. Από την άνοδο του «τρίτου δρόμου» του Μπιλ Κλίντον, οι ελίτ στο Δημοκρατικό Κόμμα έχουν αγκαλιάσει την μετα-Ρέιγκαν συναίνεση σχετικά με τα οφέλη του ελεύθερου εμπορίου και της μετανάστευσης. Ήταν συνένοχοι στην διάλυση των ρυθμίσεων για τις τράπεζες στην δεκαετία του 1990 και προσπάθησαν να εξαγοράσουν, παρά να υποστηρίξουν, το εργατικό κίνημα παρά τις αντιρρήσεις του για τις εμπορικές συμφωνίες.

Αλλά το πιο σημαντικό πρόβλημα με τους Δημοκρατικούς είναι ότι το κόμμα έχει αγκαλιάσει τις πολιτικές ταυτότητας ως βασική αξία του. Το κόμμα έχει κερδίσει τις πρόσφατες εκλογές κινητοποιώντας έναν συνασπισμό τμημάτων του πληθυσμού: Γυναίκες, αφροαμερικανοί, νέοι αστοί, ομοφυλόφιλοι και οικολόγοι. Εκείνη η ομάδα που έχει χάσει εντελώς την επαφή είναι η ίδια λευκή εργατική τάξη που ήταν το θεμέλιο του συνασπισμού του New Deal του Φράνκλιν Ρούσβελτ. Η λευκή εργατική τάξη άρχισε να ψηφίζει Ρεπουμπλικανούς στην δεκαετία του 1980 για πολιτιστικά ζητήματα όπως ο πατριωτισμός, τα δικαιώματα οπλοφορίας, η άμβλωση και η θρησκεία. Ο Κλίντον κέρδισε πίσω αρκετούς από αυτούς στην δεκαετία του 1990 για να εκλεγεί δύο φορές (με σχετική πλειοψηφία κάθε φορά), αλλά έκτοτε έχουν γίνει ένα πιο αξιόπιστο εκλογικό σώμα για το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, παρά το γεγονός ότι οι οικονομικές πολιτικές των ελίτ των Ρεπουμπλικάνων έρχονται σε αντίθεση με τα οικονομική τους συμφέροντα. Για τον λόγο αυτό, σε μια έρευνα του Πανεπιστημίου Quinnipiac [9] που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο, το 80% των υποστηρικτών του Trump που ρωτήθηκαν είπαν ότι αισθάνθηκαν ότι «η κυβέρνηση έχει υπερβάλλει στην ενίσχυση των μειονοτικών ομάδων» και το 85% συμφώνησαν ότι «η Αμερική έχει χάσει την ταυτότητά της».

Η εμμονή των Δημοκρατικών με την ταυτότητα εξηγεί ένα από τα μεγάλα μυστήρια της σύγχρονης αμερικανικής πολιτικής -γιατί οι λευκοί της εργατικής τάξης της υπαίθρου, ιδιαίτερα στις νότιες πολιτείες με περιορισμένες κοινωνικές υπηρεσίες, έχουν καταφύγει κάτω από την ταμπέλα των Ρεπουμπλικανών, ακόμη κι αν ήταν από τους μεγαλύτερους ωφελημένους των προγραμμάτων που ήταν αντίθετα με τους Ρεπουμπλικάνους όπως το Affordable Care Act [10] του Μπαράκ Ομπάμα [11]. Ένας λόγος είναι η αντίληψή τους ότι το Obamacare σχεδιάστηκε για να ωφελήσει ανθρώπους εκτός από αυτούς -εν μέρει επειδή οι Δημοκρατικοί έχουν χάσει την ικανότητά τους να μιλούν σε τέτοιους ψηφοφόρους (σε αντίθεση με την δεκαετία του 1930, όταν οι λευκοί της υπαίθρου του νότου ήταν οι βασικοί υποστηρικτές των πρωτοβουλιών κοινωνικής πρόνοιας του Δημοκρατικού Κόμματος όπως η Tennessee Valley Authority).

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΜΙΑΣ ΕΠΟΧΗΣ;

Οι διακηρύξεις της πολιτικής του Trump είναι συγκεχυμένες και αντιφατικές, καθώς προέρχονται από έναν νάρκισσο χειριστή των μέσων ενημέρωσης χωρίς σαφή υποκείμενη ιδεολογία. Αλλά το κοινό θέμα που τον έχει κάνει ελκυστικό σε τόσους πολλούς Ρεπουμπλικανούς ψηφοφόρους [στις προκριματικές εκλογές] είναι κάτι που μοιράζεται σε κάποιο βαθμό με τον Sanders: Μια οικονομική εθνικιστική ατζέντα που αποσκοπεί στην προστασία και την αποκατάσταση των θέσεων εργασίας των Αμερικανών εργατών. Αυτό εξηγεί και την αντίθεσή του με την μετανάστευση -όχι μόνο την παράνομη μετανάστευση αλλά και εκείνη των ειδικευμένων εργαζομένων που έρχονται με βίζες H1B- και το ότι καταδικάζει τις αμερικανικές εταιρείες που μεταφέρουν τα εργοστάσιά τους στο εξωτερικό για να εξοικονομήσουν κόστος εργασίας. Επέκρινε όχι μόνο την Κίνα για την χειραγώγηση του νομίσματός της, αλλά και φιλικές χώρες όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα για την υπονόμευση της μεταποιητικής βάσης των Ηνωμένων Πολιτειών. Και φυσικά είναι τελείως εναντίον της περαιτέρω ελευθέρωσης του εμπορίου, όπως η Trans-Pacific Partnership [12] στην Ασία και η Transatlantic Trade and Investment Partnership με την Ευρώπη.

Όλο αυτό ακούγεται σαν τελείως αιρετικό σε όποιον έχει λάβει μια βασική σειρά μαθημάτων κολεγιακού επιπέδου στην θεωρία του εμπορίου, όπου τα μοντέλα, από εκείνο του Ricardo με το συγκριτικό πλεονέκτημα μέχρι την θεωρία των παραγωγικών συντελεστών των Heckscher-Ohlin, λένε ότι το ελεύθερο εμπόριο είναι μια υπόθεση win-win για τους εμπορικούς εταίρους, αυξάνοντας το συνολικό εισόδημα όλων των χωρών. Και πράγματι, η παγκόσμια παραγωγή εξερράγη κατά τις τελευταίες δύο γενιές, καθώς το παγκόσμιο εμπόριο και οι επενδύσεις έχουν απελευθερωθεί υπό το ευρύ πλαίσιο της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου (General Agreement on Tariffs and Trade, GATT) και στην υπό συνέχεια τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, αυξανόμενα στο τετραπλάσιο μεταξύ 1970 και 2008. Η παγκοσμιοποίηση ήταν υπεύθυνη για την άρση εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων από την φτώχεια σε χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία και έχει προκαλέσει απροσμέτρητα ποσά πλούτου στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ωστόσο, αυτή η συναίνεση σχετικά με τα οφέλη της οικονομικής φιλελευθεροποίησης, από κοινού από τις ελίτ και στα δύο πολιτικά κόμματα, δεν είναι απρόσβλητη από την κριτική. Ενσωματωμένο σε όλα τα υφιστάμενα εμπορικά μοντέλα είναι το συμπέρασμα ότι η απελευθέρωση του εμπορίου, ενώ θα ενισχύει το συνολικό εισόδημα, θα έχει ενδεχομένως αρνητικές αναδιανεμητικές συνέπειες -με άλλα λόγια, θα δημιουργεί νικητές και ηττημένους. Μια πρόσφατη μελέτη εκτιμά ότι ο ανταγωνισμός των εισαγωγών από την Κίνα ήταν υπεύθυνος για την απώλεια μεταξύ 2 και 2,4 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ από το 1999 ως το 2011.