Το μέλλον του αμερικανικού συστήματος συμμαχιών

Το θέμα με τις προεκλογικές υποσχέσεις του Trump είναι ότι οι εταίροι της Ουάσιγκτον περιμένουν από τους Αμερικανούς προέδρους, οι οποίοι είναι υπόχρεοι στους ψηφοφόρους τους, να πραγματοποιήσουν αυτό που λένε ότι θα κάνουν. Φυσικά, η πραγματικότητα ή η απλή στρατηγική κοινή λογική μπορεί να ωθήσει έναν πρόεδρο σε μια διαφορετική κατεύθυνση˙ αλλά αυτό δεν είναι κάτι για να στοιχηματίζει κανείς. Ο Μπους δεν εξελέγη για να εισβάλει στο Ιράκ, αλλά η 11η Σεπτεμβρίου του έδωσε την εντολή να το πράξει, ακόμη και αν το αποτέλεσμα ήταν τόσο ατυχές όπως ήταν και απροσδόκητο. Ούτε μπορεί οι ξένοι ηγέτες να παρηγορήσουν τους εαυτούς τους με το να συμπεράνουν ότι η ανταγωνιστική γλώσσα του Τραμπ [7] είναι καθαρά εργαλειακή, προσαρμοσμένη σε ό, τι νομίζει ότι μπορεί να ευχαριστήσει το κοινό του εκείνης της στιγμής, ιδίως δεδομένου ότι αυτή η ανάγνωση είναι «δίκοπο μαχαίρι». Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι τα ήπια λόγια του Τραμπ στην Παρκ ή τον Άμπε είχαν επίσης στόχο να τους καθησυχάσουν αντί να εκληφθούν ως σοβαρές δηλώσεις προθέσεων.

Επιδεινωτική της ανησυχίας είναι η διαίρεση μεταξύ των ευρωπαϊκών μελών του ΝΑΤΟ για το πώς θα ανταποκριθούν σε τρέχουσες προκλήσεις ασφαλείας όπως η σύγκρουση στην Ουκρανία. Παρά το γεγονός ότι η θέση του Ηνωμένου Βασιλείου στο ΝΑΤΟ θα παραμείνει αμετάβλητη, είναι ένα μειωμένης εστίασης μέλος, συγκλονισμένο από τις διαπραγματεύσεις για το Brexit. Η επιτυχία του λαϊκισμού σε ολόκληρο τον Δυτικό κόσμο έχει κάνει επίσης την συμπαράταξη με τον Πούτιν ένα σημαντικό σημείο πώλησης [εικόνας] για όσους θέλουν να λαμπρύνουν τα αντι-ελίτ διαπιστευτήριά τους. Αυτό έχει προσθέσει καύσιμο στην φωτιά της αντι-κατεστημένης πολιτικής καθώς η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ολλανδία οδεύουν σε εκλογές γεμάτες αβεβαιότητα. Αρκετά κράτη-μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της Βουλγαρίας, της Τσεχικής Δημοκρατίας και της Ουγγαρίας, ευνοούν ήδη μια διευθέτηση με την Ρωσία, ενώ η έλευση ημι-αυταρχικών κυβερνήσεων στην Ουγγαρία και την Πολωνία αμφισβήτησε την έννοια των κοινών αξιών στο εσωτερικό της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Αυτή την στιγμή, η Ευρώπη μοιάζει όλο και περισσότερο με ένα σπίτι από τραπουλόχαρτα που θα μπορούσε να καταρρεύσει με το παραμικρό αεράκι.

ΚΟΜΒΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Το χειρότερο σενάριο είναι ότι μέσα στον επόμενο χρόνο, το πολυμερές συμμαχικό σύστημα στην Ευρώπη θα αρχίσει να διαλύεται, με ενδεχόμενες αλυσιδωτές επιπτώσεις στην Ασία και τον Ειρηνικό. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους αυτό θα μπορούσε να εκτυλιχθεί.

Ο πρώτος εξαρτάται από το σχέδιο του ΝΑΤΟ να ενισχύσει την παρουσία του στην Ανατολική Ευρώπη. Από τον Απρίλιο μέχρι τον Μάιο του 2017, το ΝΑΤΟ πρόκειται να αναπτύξει μια «ενισχυμένη προωθημένη παρουσία» στις χώρες της Βαλτικής και την Πολωνία, μια απόφαση που ελήφθη το 2016 στην σύνοδο κορυφής του στην Βαρσοβία. Αυτό συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη στην Πολωνία μιας αμερικανικής ένοπλης δύναμης ή αλλιώς ένα σύνταγμα Stryker (ονομασμένο έτσι από έναν νέο τύπο αμερικανικού θωρακισμένου οχήματος πεζικού). Η ανάκληση αυτής της αμερικανικής συμβολής-κλειδί στην ενισχυμένη προωθημένη παρουσία, θα στείλει στους φίλους και τους εχθρούς ένα σαφές μήνυμα αμερικανικής απεμπλοκής.

Ο δεύτερος είναι ότι, ακριβώς όπως ο Πούτιν προκάλεσε τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους, παρεμβαίνοντας σε στρατηγικά γκρίζες ζώνες της Ουκρανίας (όπως η Κριμαία και η Donbas), θα μπορούσε να προωθήσει ανατροπές στις περιοχές των Βαλκανίων που δεν ανήκουν ούτε στο ΝΑΤΟ ούτε στην ΕΕ (όπως όπως η Βοσνία, το Κοσσυφοπέδιο, η πΓΔΜ και η Σερβία). Η τρέχουσα διεύρυνση του ΝΑΤΟ στο Μαυροβούνιο, το οποίο στρατηγικά είναι περιθωριακό κομμάτι του εδάφους της ΕΕ, αλλά κατέχει σημαντική θρησκευτική και ιστορική αξία για την Ρωσία, θα μπορούσε να δώσει στον Πούτιν έναν λόγο να παρέμβει και να δοκιμάσει την αμερικανική αποφασιστικότητα. Στο παρελθόν, ο Ρώσος ηγέτης ανταποκρίθηκε αρκετά επιθετικά όποτε ένιωσε να προκαλείται από την Δύση: Όταν το Κοσσυφοπέδιο διακήρυξε την ανεξαρτησία του, ο Πούτιν προκάλεσε τον πόλεμο στην Γεωργία με την αναγνώριση των αυτοαποκαλούμενων κρατών της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας, και όταν η Ουκρανία ζήτησε αλλαγή καθεστώτος, ο Πούτιν προσάρτησε την Κριμαία. Μια κρίση θα μπορούσε επίσης να ξεσπάσει στην ρωσόφωνη πλειοψηφία της Υπερδνειστερίας στην Μολδαβία, την οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ο Πούτιν ως δικαιολογία για να παρέμβει, ή από την ενδεχόμενη αντικατάσταση του προέδρου Αλεξάντερ Λουκασένκο στην Λευκορωσία με έναν πιο φιλο-ρώσο ηγέτη.

Ένας τρίτος τρόπος με τον οποίο ο Trump θα μπορούσε να εκτροχιάσει την συμμαχία είναι η πυρηνική συμφωνία με το Ιράν [8], την οποία έχει υποσχεθεί να απορρίψει, για να «επαναδιαπραγματευθεί» ή να επιβάλει «όπως ποτέ δεν έχετε δει ένα συμφωνητικό στο παρελθόν». Εντός τεσσάρων έως 12 μηνών από την ορκωμοσία του, ο Trump θα πρέπει να αποφασίσει αν θα ανανεώσει το σύνολο των εκτελεστικών υποχωρήσεων που εκδόθηκαν από την απερχόμενη διοίκηση, οι οποίες έχουν άρει προσωρινά κάποιες από τις κυρώσεις κατά του Ιράν. Η επιλογή να μην τις ανανεώσει θα σηματοδοτήσει την πρόθεσή του να αποχωρήσει από το Κοινό Γενικό Σχέδιο Δράσης (Joint Comprehensive Plan of Action), το οποίο θα προκαλέσει την συνδυασμένη αντίθεση των άλλων υπογραφόντων: Της Κίνας, της ΕΕ, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ρωσίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.

ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ