Ο μύθος της κινεζικής ηγεσίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο μύθος της κινεζικής ηγεσίας

Το Πεκίνο δεν είναι υπέρμαχος της παγκοσμιοποίησης

Δεύτερον, όπως έχει γίνει ολοένα και πιο εμφανές τα τελευταία αρκετά χρόνια, η Κίνα υπό τον Xi είναι μακριά από το να αποτελεί ένα υπόδειγμα της παγκοσμιοποίησης. Παρά την «έκκληση στα όπλα» του Xi στην Σύνοδο Κορυφής Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού τον Νοέμβριο του 2016 στο Περού, όπου δήλωσε [11] ότι «η Κίνα δεν θα κλείσει την πόρτα προς τον έξω κόσμο, αλλά θα ανοίξει [την πόρτα] περισσότερο», στην πραγματικότητα έγινε το αντίθετο. Η κυβέρνηση έχει περάσει πολυάριθμους νόμους και κανονισμούς για τον περιορισμό του αντίκτυπου των βιβλίων [12], των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων [13] και των μέσων ενημέρωσης [14] και της ψυχαγωγίας από το εξωτερικό στην κινεζική κοινωνία. Και όταν η Κίνα αντιμετωπίζει λαϊκή αναταραχή -εργασιακή, περιβαλλοντική ή άλλη- τα κινεζικά μέσα ενημέρωσης συχνά την αποδίδουν στις «εχθρικές ξένες δυνάμεις». Ακόμα και το εξωτερικό εμπόριο και οι επενδύσεις -η λυδία λίθος της παγκοσμιοποίησης- έχουν τα όριά τους. «Οποιαδήποτε προσπάθεια να διακοπεί η ροή των κεφαλαίων, της τεχνολογίας, των προϊόντων, των βιομηχανιών και των ανθρώπων μεταξύ των οικονομιών», σημείωσε ο Xi στο Νταβός, «απλά δεν είναι δυνατή». Αλλά η Κίνα, στην πραγματικότητα, κάνει τεράστια προσπάθεια ακριβώς γι’ αυτό. Θέτει αυστηρά όρια στις εκροές κεφαλαίων από την Κίνα και περιορίζει τις ευκαιρίες των ξένων τεχνολογιών να κυριαρχήσουν στην αγορά της Κίνας ή, εναλλακτικά, επιβάλλει την μεταφορά τεχνολογίας από ξένες επιχειρήσεις σε κινεζικές εταιρείες. Η Κίνα χρησιμοποιεί επίσης το εμπόριο και τις επενδύσεις για να τιμωρήσει μικρότερες χώρες όπως οι Φιλιππίνες [15] και η Νορβηγία [16] για εκείνα που αντιλαμβάνεται ως πολιτικές παραβάσεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Σι, πουθενά στην ομιλία του στο Νταβός δεν έκανε αναφορά στην ελεύθερη ροή των πληροφοριών –επίσης ένα ουσιώδες στοιχείο της παγκοσμιοποίησης. Ο Xi μπορεί να επιδιώκει να προωθήσει το κινεζικό αφήγημα στο εξωτερικό, αλλά διατηρεί ελάχιστο ενδιαφέρον στο να επιτρέψει σε εναλλακτικές ιδέες και ιδανικά να επηρεάσουν το κινεζικό εγχώριο κοινό. Το κινεζικό internet, σύμφωνα με τα λόγια του Κινέζου blogger, Michael Anti, κινδυνεύει να γίνει ένα «Chinanet» [17], με την όλο και λιγότερη πρόσβαση των Κινέζων πολιτών σε ξένο περιεχόμενο. Η Κίνα έχει το δικαίωμα να καθορίζει τους δικούς της νόμους και κανονισμούς όσον αφορά την πρόσβαση σε πληροφορίες -πραγματικές ή εικονικές- αλλά δεν υπάρχει κανένας τρόπος για να εξισώσει τέτοιους νόμους με εκείνους που προωθούν την παγκοσμιοποίηση.

Τέλος, όταν μελετάται η Κίνα ως παγκόσμιος ηγέτης, αξίζει μια γρήγορη ματιά στο κινεζικό μοντέλο. Βεβαίως, είναι ένα εξαιρετικό επίτευγμα να έχει βγάλει εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους από την φτώχεια. Αλλά τι είναι το κινεζικό μοντέλο σήμερα; Με το εύρος των περιβαλλοντικών, δημόσιας υγείας, και άλλων κοινωνικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Κίνα σήμερα, ως αποτέλεσμα του αναπτυξιακού της μοντέλου, είναι ένα μοντέλο που αξίζει να μιμηθούμε; Μπορεί ο κόσμος να αντέξει έναν παγκόσμιο ηγέτη που δεν μιλά για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλού, και έχει μια μακρό και χιλιοειπωμένο ιστορικό στο να αποτυγχάνει να αναγνωρίσει και να αντιμετωπίσει τις δικές του [παραβιάσεις];

Ο πειρασμός της συγκατάνευσης στις φιλοδοξίες της Κίνας για παγκόσμια ηγεσία σε μια εποχή που η παγκοσμιοποίηση εμφανίζεται υπό απειλή είναι μεγάλος. Δεδομένης της τρέχουσας αβεβαιότητας σχετικά με το ενδιαφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών να συνεχίσουν να ηγούνται, και ελλείψει άλλων ενδιαφερομένων, ο κόσμος είναι απελπισμένος για έναν αντικαταστάτη -έστω και προσωρινό. Κάποιοι μπορεί πραγματικά να πιστεύουν ότι η Κίνα αξίζει την δουλειά μόνο και μόνο επειδή ο Xi είναι πρόθυμος να το κάνει. Χωρίς αμφιβολία πολλοί παρατηρητές έχουν την ελπίδα -ωστόσο λανθασμένη- ότι μόλις η Κίνα αναλάβει τα δικαιώματα της παγκόσμιας ηγεσίας θα ανταποκριθεί στις ευθύνες. Αλλά το διακύβευμα είναι πολύ υψηλό. Η Κίνα μπορεί κάλλιστα να αναδειχθεί ως ο σωτήρας της παγκοσμιοποίησης σε κάποιο σημείο στο μέλλον, όταν οι πράξεις της θα ταιριάζουν καλύτερα με τα λόγια της, αλλά η παγκόσμια ηγεσία πρέπει να κερδίζεται με βάση την αξία, όχι μόνο να χορηγείται με απόγνωση και ελπίδα. Ο κόσμος πρέπει να αναγνωρίσει ότι η παγκοσμιοποίηση με κινεζικά χαρακτηριστικά δεν είναι καθόλου παγκοσμιοποίηση.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2017-01-22/beijing-no-cham...