Τα νέα σύνορα του ISIS

Η Δύση μπορεί να πίστεψε ότι η Μοσούλη και η Ράκκα είναι τα τελικά σύνορα στην μάχη κατά του Ισλαμικού Κράτους (ISIS), αλλά η τρομοκρατική ομάδα έχει, κατά την διάρκεια των τελευταίων έξι μηνών, τραβήξει πόρους και ανθρώπους από αυτά τα μέτωπα για να οχυρωθεί στην λιγότερο γνωστή επαρχία Ντέιρ αλ-Ζορ (Der ez-Zor). Ευρισκόμενη στην νοτιοανατολική Συρία, κοντά στα ιρακινά σύνορα, η Ντέιρ αλ-Ζορ είναι σε μεγάλο βαθμό υπό τον έλεγχο του ISIS από το 2014.

Σε βολική τοποθεσία μεταξύ της Raqqa και της Μοσούλης, η Ντέιρ αλ-Ζορ βρίσκεται σε στρατηγική θέση για να χρησιμεύσει ως στρατιωτικός και εφοδιαστικός κόμβος του ISIS. Πλαισιωμένη από βουνά και χωρισμένη από τον τεράστιο ποταμό Ευφράτη, η πόλη είναι ένα φυσικό οχυρό, κάτι που θα κάνει πιο δύσκολο στα χερσαία στρατεύματα να ξεκινήσουν μια αιφνιδιαστική επίθεση, και οι αεροπορικές επιδρομές από μόνες τους δεν μπορούν να είναι πολύ αποτελεσματικές.

Η Ντέιρ αλ-Ζορ έχει επίσης τον πλουσιότερο εφοδιασμό πετρελαίου σε όλη την Συρία, κάτι που θα μπορούσε να βοηθήσει το ISIS να ανακάμψει οικονομικά, αφού έχει χάσει σχεδόν το 30% των πετρελαϊκών και φορολογικών εσόδων [1] από τα χαμένα εδάφη, ως αποτέλεσμα της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ επίθεσης. Και παρ’όλο που η υπό την ηγεσία των ΗΠΑ συμμαχία είχε προηγουμένως προσπαθήσει να σταματήσει την παραγωγή και το εμπόριο πετρελαίου στην Ντέιρ αλ-Ζορ, εστίασε τα χτυπήματά της στα βυτιοφόρα πετρελαίου καθώς η καταστροφή των κοιτασμάτων πετρελαίου της περιοχής θα είχε προκαλέσει ανεξέλεγκτες πυρκαγιές και απίθανη οικολογική καταστροφή.

Στην κορυφή των γεωγραφικών πλεονεκτημάτων, το ISIS απολαμβάνει την υποστήριξη πολλών τοπικών φυλών που εδρεύουν στο Ιράκ, όπως εκείνες που έχουν βάση στην al Qaem, στην Rawah ή την Anah, χάρη στην έξυπνη χειραγώγηση των τοπικών φυλετικών σχέσεων. Επειδή οι διάφορες φυλές στην πόλη χωρίζονται από τα συρο-ιρακινά σύνορα, το ISIS κατήργησε αποτελεσματικά τα σύνορα και στην συνέχεια αναδιοργάνωσε την επαρχία Ντέιρ αλ-Ζορ σε δύο κράτη. Ένα κράτος περιλαμβάνει τις πόλεις Mayadeen και Ντέιρ αλ-Ζορ, συνονόματη της επαρχίας, καθώς και τον βόρειο τομέα, ενώ το άλλο καλύπτει την πόλη Αμπού Καμάλ, τον νότιο τομέα, και ενσωματώνει ιρακινές πόλεις όπως η al Qaem. Οι στρατηγικές αυτές βοήθησαν την ενδυνάμωση των ηγετών των τοπικών φυλών που έγιναν κυβερνήτες νέων εκτάσεων εδαφών και οι οποίοι στην συνέχεια έδωσαν την υποστήριξή τους στο ISIS.

Εν ολίγοις, η Ντέιρ αλ-Ζορ είναι μια ιδανική τοποθεσία για το ISIS ώστε να ανακάμψει και να αναδομηθεί μετά τις ήττες του στην Μοσούλη και την Raqqa. Και ίσως όταν η Μοσούλη και η Raqqa ανακαταληφθούν, οι μαχητές της συμμαχίας θα πρέπει ακόμα να αντιμετωπίσουν το νέο προπύργιο του ISIS.

ΕΝΑ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΟ ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ

Από την αρχή της επιχείρησης ανακατάληψης της Μοσούλης, η Ντέιρ αλ-Ζορ έχει δει μια σοβαρή εισροή μαχητών του ISIS και των οικογενειών τους από το Ιράκ και την Συρία. Σύμφωνα με έναν τοπικό οδηγό ταξί που ήταν από την Μοσούλη, όλοι οι μαχητές του ISIS που είχαν χρήματα για να το πράξουν, έφυγαν από την Μοσούλη, ακόμη και πριν από την έναρξη της επιχείρησης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Και μέχρι την ώρα που η συμμαχία χτύπησε την Raqqa και το βόρειο Χαλέπι, ο πληθυσμός της Ντέιρ αλ-Ζορ είχε εκτιναχθεί στα ύψη. Μεταξύ των νέων κατοίκων είναι οι οικογένειες των ηγετών που διοικούν τα γραφεία (ή diwans) του ISIS, πολλοί από αυτούς ξένοι.

Σύμφωνα με μια γιατρό σε ένα τοπικό νοσοκομείο στην Ντέιρ αλ-Ζορ, πολλοί από τους νέους θηλυκούς ασθενείς της είναι σύζυγοι ξένων μαχητών του ISIS. «Άρχισα να παρατηρώ ότι πολλές γυναίκες που έρχονται δεν μιλούν αραβικά», μας είπε. «Και αν το κάνουν, μιλούν Fusha [τα τυπικά αραβικά]», σε αντίθεση με τα αραβικά της καθομιλουμένης, πράγμα που σημαίνει ότι τα αραβικά δεν ήταν η μητρική τους γλώσσα και ότι τα είχαν μάθει αργότερα στην ζωή τους. Υπήρξαν επίσης άλλες ενδείξεις που υποδεικνύουν ότι οι γυναίκες αυτές είναι ξένες. «Έχουν, επίσης, τατουάζ και piercings στο σώμα τους», είπε η γιατρός, κάτι που θα ήταν ασυνήθιστο για μια ντόπια.

Δεν χαιρέτισαν όλοι οι ντόπιοι της Ντέιρ αλ-Ζορ την εισροή νέων αγωνιστών του ISIS. Οι τιμές των τροφίμων έχουν αυξηθεί δραματικά, με την ζήτηση να ξεπερνά την προσφορά των εν λόγω εμπορευμάτων. «Οι τιμές είναι τόσο υψηλές τον τελευταίο καιρό που δεν μπορώ να ζω πια εδώ», εξήγησε ένας μηχανικός από την πόλη Mayadeen που έχει οικογένεια στην Ευρώπη. «Πριν από δύο χρόνια ο αδελφός μου μού έστελνε 100 δολάρια τον μήνα, και αυτό ήταν αρκετό για την οικογένειά μου. Τώρα στέλνει 220 δολάρια, και δεν είναι αρκετά, ακόμη και για μένα μόνο».

Αλλά, για να καλλιεργήσει την τοπική υποστήριξη, το ISIS έχει επενδύσει στις δημόσιες υπηρεσίες της πόλης. Χρησιμοποιώντας τα χρήματα από το πετρέλαιο, το εμπόριο, και τους φόρους, η μαχητική ομάδα αύξησε τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων για να ενθαρρύνει τους ντόπιους να συμμετέχουν περισσότερο στην δημόσια υπηρεσία. Αύξησε, επίσης, τις προμήθειες για τα νοσοκομεία που έχει κατασκευάσει, και έχει ανοίξει τουλάχιστον δύο νέα σχολεία για τα παιδιά των αγωνιστών του ISIS. Πολιτικά σχολεία υπάρχουν επίσης στην πόλη, αλλά δεν είναι δημοφιλή μεταξύ των ντόπιων που προτιμούν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ISIS και να στείλουν τα παιδιά τους για να εκπαιδευτούν στρατιωτικά από το ISIS. Πολλοί γιατροί και εκπαιδευτικοί οι οποίοι είτε υποστηρίζουν το ISIS είτε αναγκάστηκαν να εργαστούν για την τρομοκρατική οργάνωση, έχουν μετακινηθεί από το Ιράκ για να βοηθήσουν. Όπως μας εξήγησε ένας κάτοικος της περιοχής, «κάποιοι εκπαιδευτικοί στην Hajeen» -μια περιοχή στο Ιράκ όπου μένουν οικογένειες μαχητών του ISIS- «αποφάσισαν να κάνουν σχολείο ένα δωμάτιο σε ένα σπίτι και άρχισαν να διδάσκουν στην γλώσσα τους, για παράδειγμα στα τουρκικά».

Το ISIS αυξάνει επίσης την στρατιωτική παρουσία του στην Ντέιρ αλ-Ζορ. Έχει αρχίσει να κατασκευάζει χαρακώματα στην βόρεια πλευρά της επαρχίας με την βοήθεια της εργασίας φυλακισμένων. Έχει, επίσης, μεταφέρει την πλειοψηφία των όπλων, των κανονιών και των αυτοκινήτων του από την Παλμύρα στην περιοχή, καθώς η Μοσούλη είναι πλέον απρόσιτη, δεδομένου ότι πολλές από τις γέφυρες κατά μήκος του Ευφράτη έχουν καταστραφεί από της αεροπορικές επιδρομές της συμμαχίας.

Αυτή η αύξηση σε μαχητές και προμήθειες στην Ντέιρ αλ-Ζορ έχει ήδη οδηγήσει την ομάδα σε σημαντικές στρατιωτικές νίκες. Στις 17 Ιανουαρίου, το ISIS πήρε τον έλεγχο του δρόμου που συνδέει το στρατιωτικό αεροδρόμιο στην Ντέιρ αλ-Ζορ με τις ελεγχόμενες από το ISIS γειτονιές στην πόλη Ντέιρ αλ-Ζορ, ενισχύοντας την θέση της οργάνωσης στην πόλη.

Αν η δυναμική στο Ντέιρ αλ-Ζορ είναι μια κάποια ένδειξη, σίγουρα θα υπάρξει μια ακόμα μάχη για τον έλεγχο του εδάφους. Αλλά δεν θα είναι εύκολη. Κατ’ αρχήν, δεν είναι σαφές ποιος θα μπορούσε καν να πολεμήσει το ISIS εκεί. Παρά το γεγονός ότι οι Δημοκρατικές Δυνάμεις της Συρίας (SDF), μια ομάδα-ομπρέλα που μάχεται το ISIS στα ανατολικά, είναι η πιο κοντινή σε εγγύτητα, υπάρχει έντονη εχθρότητα μεταξύ των ντόπιων και των Κούρδων οι οποίοι αποτελούν το μεγαλύτερο τμήμα των SDF. Κάθε προώθηση των κουρδικών δυνάμεων θα μπορούσε να ωθήσει τους ντόπιους να υποστηρίξουν το ISIS. Και παρότι άλλες ομάδες όπως η Φατάχ αλ Σαμ (πρώην Μέτωπο al Nusra, μια θυγατρική της αλ Κάιντα) και η συριακή ομάδα ανταρτών Jaysh Osood Alsharqeyyeh (Λιοντάρια του Ανατολικού Στρατού) έχουν υποσχεθεί να καταπολεμήσουν το ISIS στην Ντέιρ αλ-Ζορ, δεν είναι σαφές το πόσο επιτυχείς θα είναι ή πόσο γρήγορα θα μπορούσαν να κινηθούν προς το νέο οχυρό από την Χομς και την Ιντλίμπ, όπου εδρεύουν.

Αυτό που είναι σαφές είναι ότι η καταπολέμηση του ISIS δεν έχει τελειώσει. Αν το ISIS δεν στερηθεί του νέου ασφαλούς καταφυγίου του στην Der ez-Zor, θα έχει για άλλη μια φορά έναν τόπο για την προβολή ανταρτικών δραστηριοτήτων και την πρόκληση περισσότερης αποσταθεροποίησης στην περιοχή.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/syria/2017-02-01/isis-new-frontier

Σύνδεσμοι:
[1] http://money.cnn.com/2016/04/21/news/isis-financing-oil-tax-war/

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition