Secure Connection

Γιατί η Ευρώπη κινεί το Ναυτικό της Αιγύπτου

Οι υποσχέσεις και οι παγίδες των προσφορών για όπλα προς το Κάιρο

Mohamed Soliman

31/03/2017

Περίληψη Κειμένου και Βιογραφικό Συγγραφέα

Η Αίγυπτος είναι ήδη ο μεγαλύτερος εισαγωγέας όπλων μεταξύ των αναπτυσσομένων χωρών σε παγκόσμιο επίπεδο, και οι επικριτές του Σίσι λένε ότι ο υπερεξοπλισμός είναι περισσότερο για τον εκφοβισμό των εγχώριων αντιπάλων του στρατού από όσο για τους πρόσφυγες και την τρομοκρατία.

Ο MOHAMED SOLIMAN είναι Αιγύπτιος πολιτικός αναλυτής με έδρα του το Κάιρο.

Εμφάνιση άρθρου σε περισσότερες σελίδες

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να γράψετε το σχόλιο σας. Εγγραφείτε στο newsletter για να λαμβάνετε ενημέρωση από το ForeignAffairs.gr.

Έχουν περάσει έξι δεκαετίες από τότε που ο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ [1], ο πρώην πρόεδρος της Αιγύπτου, εθνικοποίησε την Διώρυγα του Σουέζ [2]. Το μήνυμά του, όμως, εξακολουθεί να έχει απήχηση: Η Αίγυπτος είναι γεωπολιτικά απαραίτητη, και το γνωρίζει. Μέσα από την Διώρυγα του Σουέζ [3], η χώρα βρίσκεται στο πλέγμα της Αφρικής, της Ασίας και της Ευρώπης. Από το 1859, όταν οι Αιγύπτιοι πρωτοξεκίνησαν το σκάψιμο του Σουέζ υπό γαλλική εποπτεία, το κανάλι έχει περιπλέξει του δεσμούς μεταξύ του Καΐρου και του υπόλοιπου κόσμου. Όταν ο Νάσερ εθνικοποίησε το ναυτικό πέρασμα, το 1956, η Γαλλία ένωσε τις δυνάμεις της με εκείνες του Ηνωμένου Βασίλειου για να το αποκτήσει ξανά. Σε απάντηση, ο Νάσερ βύθισε 40 πλοία, κλείνοντας το πέρασμα για όλη τη ναυτιλία.

Στις δύο δεκαετίες που ακολούθησαν, η Γαλλία έγινε ο κύριος εξωτερικός σύμμαχος του Ισραήλ. Οι βασικές μορφές στήριξης ήταν η πώληση γαλλικών μαχητικών αεροσκαφών Fouga Magister στο Ισραήλ και η βοήθειά της με το πυρηνικό πρόγραμμα στη Ντιμόνα. Καθώς το Παρίσι καλλιεργούσε την συμμαχία του με το Τελ Αβίβ, το Κάιρο στήριξε την αντι-αποικιακή εξέγερση στην Αλγερία [4]. Εν τω μεταξύ, μεταξύ 1967 και 1975, το κανάλι έκλεισε για όλη τη ναυτιλία. Καθώς τελείωσε η Νασερική εποχή, ωστόσο, η Γαλλία στράφηκε μακριά από το Ισραήλ και άρχισε να αποκαθιστά τις παραδοσιακές εμπορικές σχέσεις της με το Κάιρο. Αφότου η Αίγυπτος και το Ισραήλ υπέγραψαν τις συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ το 1978, η διώρυγα του Σουέζ έγινε μια από τις πιο ασφαλείς ναυτικές διαδρομές στον κόσμο, χειριζόμενη το 7,5% των συνολικών ωκεάνιων εμπορικών συναλλαγών του κόσμου.

Τώρα, η γαλλο-αιγυπτιακή σχέση είναι έτοιμη να εμβαθύνει. Η Γαλλία βλέπει την Αίγυπτο ως στρατιωτικό εταίρο για την αντιμετώπιση της απειλής στο εμπόριο από τρομοκρατικές ομάδες, μαζί με την μεταναστευτική κρίση στην Μεσόγειο [5]. Επενδύει στην μετατροπή της Αιγύπτου σε μια σημαντική δύναμη στην περιοχή. «Πιστεύω ότι, δεδομένου του τρέχοντος πλαισίου, είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η Αίγυπτος είναι σε θέση να ενεργεί για να διατηρεί την σταθερότητα και για να βρίσκεται σε ασφάλεια, όχι μόνο σταθερότητα στην επικράτειά της, αλλά και σταθερότητα στην περιοχή», παρατήρησε ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ τον Φεβρουάριο 2015 και η κυβέρνησή του κινήθηκε για να πουλήσει στο Κάιρο το πλέον εξελιγμένο γαλλικό στρατιωτικό υλικό και να προγραμματίσει μια σειρά από κοινές ασκήσεις.

Η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι στο Κάιρο, τον Μάρτιο του 2017. AMR ABDALLAH DALSH / REUTERS
----------------------------------------------------

Και αυτά ήταν μόνο οι τελευταίες συμφωνίες. Από το 2015, το Παρίσι έχει πωλήσει [6] τέσσερις κορβέτες Gowind των 2.500 τόνων –συμπαγή σκάφη συνοδείας και περιπολίας 335 ποδών- στην Αίγυπτο. Αυτά προορίζονται για την αποτροπή [7] μη κρατικών φορέων, που κυμαίνονται από θαλασσοπόρους τζιχαντιστές μέχρι λέμβους φορτωμένες με μετανάστες. Η Αίγυπτος έχει επίσης αποκτήσει [8] δύο γαλλικά πλοία αμφίβιας επίθεσης BPC-210 Mistral Class [9] (BPC / LHD). Αυτά θα είναι εξοπλισμένα με 50 ρωσικά ελικόπτερα μάχης Ka-52 Alligator [10] που μπορούν να εκτοξεύσουν καθοδηγούμενους αντι-αρματικούς πυραύλους. Εν τω μεταξύ, το ναυτικό οπλοστάσιο της Αιγύπτου θα έχει την υποστήριξη ενός γαλλικής κατασκευής αναγνωριστικού δορυφόρου [11] για επιτήρηση. Το ΝΑΤΟ και η Αίγυπτος έχουν καθιερώσει διπλωματικά κανάλια για να συντονίσουν τις αντιδράσεις τους στην κρίση της Λιβύης [12]. Αυτό το βήμα θεωρείται ότι δημιουργεί μια οδό για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την Λιβύη και την μεταναστευτική κρίση.

Η Αίγυπτος είναι ήδη ο κορυφαίος πελάτης όπλων της Γαλλίας, με ετήσιες συμφωνίες για όπλα και υπηρεσίες αξίας περίπου 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μόνο η πώληση 25 μαχητικών αεροσκαφών Rafale από την Γαλλία στην Αίγυπτο το 2015 [13] απέφερε στην Γαλλία 5,9 δισεκατομμύρια δολάρια. Τον Απρίλιο του 2016 η Αίγυπτος και η Γαλλία συμφώνησαν σε ένα [14] πρόγραμμα ύψους 1,1 δισ. δολαρίων το οποίο περιλαμβάνει ένα στρατιωτικό δορυφορικό σύστημα επικοινωνίας.

Η Γαλλική βοήθεια εκτείνεται πέρα από τον εξοπλισμό. Το ναυτικό της Αιγύπτου διεξήγαγε πρόσφατα δύο ασκήσεις με την Γαλλία: Οι ελιγμοί «Ραμσής 2016» [15] τον Μάρτιο και οι ασκήσεις «Κλεοπάτρα» τον Ιούνιο του 2016. Σύμφωνα με την Ισραηλινή Άμυνα [16], «οι ασκήσεις περιελάμβαναν ρίψεις με πραγματικά πυρά για να αποκρουστούν και να καταστραφούν εχθρικοί στόχοι επιφάνειας και αέρος και την διεξαγωγή ανεφοδιασμού καυσίμων και αποστολών εφοδιασμού. Παρατήρησε επίσης εξόδους ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων κατά τις νυκτερινές ώρες. Αυτές οι ασκήσεις θεωρούνται κυρίως ως τακτικές για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας.

Εν μέρει ως αποτέλεσμα των επενδύσεων αυτών, το Κάιρο είναι πλέον ένας σημαντικός παίκτης στην περιοχή της Μεσογείου. Σύμφωνα με έναν πρώην κορυφαίο Ισραηλινό αξιωματούχο της εθνικής ασφάλειας, «το αιγυπτιακό Ναυτικό είναι πιο ισχυρό [17] από όσο ποτέ άλλοτε». Η Αίγυπτος έχει ένα από τα καλύτερα εξοπλισμένα πολεμικά ναυτικά της περιοχής και σε παγκόσμιο επίπεδο, με στόλο 319 πλοίων. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, το ναυτικό της Αιγύπτου ήταν πλήρως εξαρτημένο από παλιά πλοία σοβιετικής εποχής˙ Οι συμφωνίες του Αιγύπτιου προέδρου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι [18] σκοπεύουν να τα αλλάξουν όλα αυτά.

Γιατί η Γαλλία είναι τόσο πρόθυμη να κάνει την Αίγυπτο πιο δυνατή; Ευρισκόμενη επίσης στην Μεσόγειο, η Γαλλία έχει φόβους σχετικά με την αύξηση της τρομοκρατίας και του αριθμού των μεταναστών που διασχίζουν την θάλασσα για να εισέλθουν στην Ευρώπη. Με δεδομένη την αναταραχή στις περισσότερες άλλες χώρες της περιοχής, το Κάιρο είναι το μόνο κράτος της Νότιας Μεσογείου που μπορεί να βοηθήσει την αστυνόμευση της περιοχής και να εξασφαλίσει τα νότια σύνορα της Ευρώπης [19].

Η ίδια λογική καθοδηγεί κι άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Αίγυπτος έχουν πραγματοποιήσει κοινές ασκήσεις αντιμετώπισης της τρομοκρατίας. «Η Βρετανία και η Αίγυπτος έχουν ανοίξει μια νέα σελίδα στην μακρά και υπερήφανη ιστορία των δύο μεγάλων ναυτικών δυνάμεων», δήλωσε ο Βρετανός πρέσβης στην Αίγυπτο, John Casson, κατά την επίσκεψή του στην τελετή της ναυτικής άσκησης. Η ευκαιρία σηματοδότησε την πρώτη επίσκεψη ενός βρετανικού πλοίου στη ναυτική βάση της Αλεξάνδρειας μετά από οκτώ χρόνια, λόγω της πολιτικής αναταραχής που η Αίγυπτος αντιμετώπιζε μετά την επανάσταση του 2011 [20]. «Οι εξελίξεις έρχονται και φεύγουν, αλλά τα κοινά συμφέροντά μας είναι μόνιμα και απαιτούν συνεχή συνεργασία».

Εν τω μεταξύ, η στρατιωτική συνεργασία με το Βερολίνο ήταν στο προσκήνιο πέρυσι με την μεταβίβαση τεσσάρων γερμανικών υποβρυχίων στον αιγυπτιακό στόλο στην Αλεξάνδρεια. Και τον Μάρτιο, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ [21] έκανε την πρώτη της επίσκεψη στην Αίγυπτο από το 2013. Στην ομιλία της κατά την διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Σίσι, τον ενέκρινε ως τον βασικό θεματοφύλακας της Ευρώπης στην νότια Μεσόγειο.

Για την Γερμανία, η προσφυγική κρίση είναι το σημαντικό ζήτημα. Το Βερολίνο ελπίζει ότι το Κάιρο μπορεί να επαυξήσει την ευρω-τουρκική συμφωνία που έχει μπλοκάρει την βαλκανική διαδρομή για πρόσφυγες από την Συρία. Σύμφωνα με μια πηγή κοντά στο Κάιρο, η Γερμανία θέλει η Αίγυπτος να επιστρέψει πρόσφυγες στην ανατολική ακτή της Λιβύης υπό την προστασία της Αιγύπτου. Η αιγυπτιακή ασφάλεια ανησυχεί για το να έχει να προστατεύει πρόσφυγες και στην Αίγυπτο και στην Λιβύη, που είναι προφανώς ο λόγος για τον οποίον ο Σίσι δεν οριστικοποίησε την συμφωνία με την Γερμανία.

Ένα γερμανικό αντιτορπιλικό στην Διώρυγα του Σουέζ, τον Ιούνιο του 2013. STRINGER / REUTERS
-------------------------------------------------

Ωστόσο, με την Λιβύη όχι αρκετά ικανή (ή πρόθυμη) να αποτρέψει Αφρικανούς πρόσφυγες [22] που προσπαθούν να βρουν το δρόμο τους προς την Ευρώπη, η ΕΕ είναι επίσης πρόθυμη να βρει άλλους εταίρους για το καθήκον της περιπολίας στην γειτονιά. Δείτε τώρα την Αίγυπτο, όπου παρά τα εσωτερικά οικονομικά ζητήματα και τα θέματα ασφάλειας, ένας ισχυρός στρατός είναι έτοιμος να αστυνομεύσει τα νερά της Μεσογείου επ’ αμοιβή. Μετά από μια καταστροφή τον Οκτώβριο του 2016 που είχε ως αποτέλεσμα τον πνιγμό 200 υπηκόων του, το Κάιρο πέρασε νομοθεσία για την καταπολέμηση της μετανάστευσης με σκληρές ποινές για εκείνους που οδηγούν τα σκάφη και τους λαθρο-διακινητές των μεταναστών.

«Αν είμαστε σε θέση να βρούμε μια λύση για την Λιβύη θα δημιουργήσουμε μεγαλύτερη σταθερότητα στην περιοχή και στην Μεσόγειο και αυτό θα αντανακλαστεί στην ασφάλεια της Ευρώπης», δήλωσε ο Σίσι στην κοινή συνέντευξη Τύπου με την Μέρκελ κατά την επίσκεψή της στο Κάιρο. Ο πρόεδρος είπε ότι η Αίγυπτος μελετούσε τις επιλογές για να συμβάλει στην αντιμετώπιση των προσφύγων πριν καταλήξουν ως θύματα στην Μεσόγειο. Η χώρα έχει δεσμευθεί να κρατήσει περισσότερους από εκείνους που θέλουν να φύγουν προς τα βόρεια μέσω της θάλασσας. Και η απόκτηση πλοίων και η δορυφορική επιτήρηση από την Αίγυπτο θα την βοηθήσουν να το πράξει. Θα βοηθήσει επίσης την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, καθώς η νότια Μεσόγειος είναι εκτεθειμένη στο ISIS. Το 2014, η οργάνωση κατέλαβε [23] μια αιγυπτιακή πυραυλάκατο στην μεσογειακή ναυτική βάση της Damietta.

Σίγουρα, τέτοιες συμφωνίες έχουν τα μειονεκτήματά τους. Η Αίγυπτος είναι ήδη ο μεγαλύτερος εισαγωγέας όπλων σε παγκόσμιο επίπεδο μεταξύ των αναπτυσσομένων χωρών, και οι επικριτές του Σίσι λένε ότι ο υπερεξοπλισμός είναι περισσότερο για τον εκφοβισμό των εγχώριων αντιπάλων του στρατού [24] από όσο για τους πρόσφυγες και την τρομοκρατία. Ο Maged Mandour του Carnegie Endowment έχει γράψει ότι τα δύο αιγυπτιακά [ελικοπτεροφόρα] Mistral θα μπορούσαν εύκολα να χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο ζωτικής σημασίας πόλεων όπως η Αλεξάνδρεια, το Πορτ Σάιντ και το Σουέζ -η πρώτη πόλη που ξέφυγε από τον έλεγχο του καθεστώτος το 2011- κατά μήκος της βόρειας ακτής και του καναλιού.

Αλλά οι Ευρωπαίοι ανησυχούν λιγότερο. «Είμαστε ευτυχείς που οι Αιγύπτιοι ομόλογοί μας συμφώνησαν να χαλαρώσουν τους περιορισμούς στους πολιτικούς θεσμούς», δήλωσε η Μέρκελ σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Σίσι, όπου χαιρέτισε επίσης την επικείμενη υπογραφή της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ-Αιγύπτου με στόχο την διαμόρφωση και την κατοχύρωση της σχέσης του Καΐρου με ευρωπαϊκούς θεσμούς. Σύμφωνα [25] με τα στατιστικά της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεισφέρει σχεδόν το 75% των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Αίγυπτο. Η ΕΕ παραμένει η μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά της Αιγύπτου, αντιπροσωπεύοντας το 29,4% των αιγυπτιακών εξαγωγών.

Η μετατροπή της Αιγύπτου σε μια μεγάλη δύναμη υποστήριξης των στόχων της ΕΕ στην Μεσόγειο θα απαιτήσει περισσότερες επενδύσεις από την ΕΕ στην εξασθενημένη οικονομία της Αιγύπτου και περισσότερες συμφωνίες για τον εκσυγχρονισμό και την διαφοροποίηση των πηγών των εξοπλισμών της Αιγύπτου. Αλλά κάτι τέτοιο θα ωθήσει επίσης τις Βρυξέλλες να κάνουν τα στραβά μάτια στις επιδόσεις του Καΐρου για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την καταστολή της στην φιλελεύθερη και την ισλαμιστική αντιπολίτευση.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2017-03-24/why-europe-flo...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition

Εμφάνιση άρθρου σε περισσότερες σελίδες

Γιατί η Ευρώπη κινεί το Ναυτικό της Αιγύπτου

Αναζήτηση

Δημοφιλή Άρθρα

Περιοχή Μελών