Πώς ο ερντογανισμός σκοτώνει την τουρκική δημοκρατία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς ο ερντογανισμός σκοτώνει την τουρκική δημοκρατία

Το τέλος της πολιτικής αντιπολίτευσης

Αν και το AKP του Ερντογάν προσήλκυε πάντα πολιτικούς ισλαμιστές, το πραξικόπημα του Ιουλίου του 2016 τους ώθησε στο κέντρο του συνόλου των συμμάχων του Ερντογάν. Καθώς εκτυλισσόταν η συνωμοσία, ο Ερντογάν τροφοδοτούσε τον θρησκευτικό ζήλο στην χώρα για να κινητοποιήσει τους υποστηρικτές του ώστε να ξεκινήσει ένα αντι-πραξικόπημα. Μετά από εντολές του, εκκλήσεις για προσευχή μεταδόθηκαν από τα πάνω από 80.000 τουρκικά τζαμιά στις 1:15 π.μ. -όχι μια ώρα που οι άνθρωποι προσεύχονται κανονικά. Η στρατηγική λειτούργησε, η έκκληση προς την προσευχή συσπείρωσε τους υποστηρικτές της δράσης και οι θρησκευόμενοι Τούρκοι βγήκαν στους δρόμους για να χύσουν το αίμα τους για τον Ερντογάν και να ματαιώσουν το πραξικόπημα.

Περίπου 250 πολίτες πέθαναν εκείνο το βράδυ, κυρίως σκοτώθηκαν από τους πραξικοπηματίες. Οι υποστηρικτές του Ερντογάν που βγήκαν στους δρόμους εκείνη τη νύχτα συνέχισαν να διαδηλώνουν στην χώρα για ημέρες μετά το πραξικόπημα. Δεν είναι οι συνήθεις συντηρητικοί υποστηρικτές του AKP. Πολλοί είναι ισλαμιστές, μερικοί είναι ακόμα τζιχαντιστές.

Ο Ερντογάν γνωρίζει πολύ καλά ότι οι ισλαμιστές έσωσαν την ζωή του. Κατά συνέπεια, αναβάθμισε το προφίλ τους στην χώρα και σε ολόκληρη την κυβέρνηση. Για παράδειγμα, μετά το πραξικόπημα, ο πρόεδρος έκανε κύριο σύμβουλό του τον Adnan Tanriverdi, έναν πρώην στρατηγό που αποσύρθηκε βίαια από τον τουρκικό στρατό στην δεκαετία του 1990 λόγω των πολιτικών ισλαμιστικών απόψεών του. Η αποστολή του Tanriverdi είναι προφανώς να αναδιαρθρώσει τον κοσμικό τουρκικό στρατό [8].

Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση συνέλαβε πολλούς από τους πιο φιλελεύθερους δημοσιογράφους της Τουρκίας όπως ο διάσημος αρθρογράφος Kadri Gursel [9], ως ότι συνδέονται με το συντηρητικό κίνημα του Gulen. Πρόσφατα, ο Ερντογάν αποκήρυξε ως παράνομη την συνεχιζόμενη πορεία διαμαρτυρίας από την Άγκυρα στην Κωνσταντινούπολη, η οποία οργανώθηκε για να αντιταχθεί στην καταστολή των μέσων ενημέρωσης από τον Ερντογάν και με επικεφαλής το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης, το Δημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα (CHP). Μέχρι που απείλησε να συλλάβει τον Kemal Kilicdaroglu, τον επικεφαλής της CHP, και ήδη συνέλαβε τον Selahattin Demirtas, τον επικεφαλής του κουρδικού εθνικιστικού Κόμματος της Λαϊκής Δημοκρατίας (HDP), της τρίτης μεγαλύτερης παράταξης στο τουρκικό κοινοβούλιο μετά το ΑΚΡ και το CHP. Είναι επίσης σαφές ότι δεν έχει τελειώσει.

07072017-3.jpg

Ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας φρουρούν κατά την διάρκεια δίκης Τούρκων στρατιωτών που κατηγορούνται για συμμετοχή στην αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου, στην Mugla, στην Τουρκία, τον Φεβρουάριο του 2017.
---------------------------------------------------

Η ΘΕΛΗΣΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

Ο ερντογανισμός συνδυάζει την μετα-αποικιοκρατική θεωρία με τον αντι-δυτικισμό. Σύμφωνα με τους ερντογανιστές, μετά τον Παγκόσμιο Πόλεμο [11], η ομάδα των κοσμικών δημοκρατικών ιδρυτών του Ατατούρκ συνήψε μια συμφωνία με τους Συμμάχους να υποτάξουν την Τουρκία κάτω από τα Δυτικά συμφέροντα. Η παράδοση της υποταγής της λαϊκής βούλησης υπό την Δύση συνεχίστηκε με διάφορα κοσμικά κόμματα που κυβερνούσαν την Τουρκία μέχρις ότου το ΑΚΡ ανέλαβε, σχεδόν έναν αιώνα αργότερα.

Η απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου απείλησε και πάλι την λαϊκή βούληση, σύμφωνα με αυτή την ιστορία, αλλά αυτή την φορά ο λαός πολέμησε. Το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu ανέφερε [12]: «Στην Τουρκία του 21ου αιώνα, όπου οι πραξικοπηματικές προσπάθειες εναντίον των κυβερνήσεων που εκλέχθηκαν με την ελεύθερη βούληση του τουρκικού λαού είναι απομεινάρια του παρελθόντος, η μεγαλύτερη παρηγοριά ήταν ότι η προσπάθεια ένοπλου πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου κατεστάλη πριν μπορέσει να πετύχει». Η 15η Ιουλίου ήταν απόδειξη ότι η λαϊκή βούληση χρειάστηκε μια ανάσταση, ή Dirilis.

Η επαναστατική γλώσσα της Dirilis έδωσε στον Ερντογάν την ευκαιρία να ανανεώσει τον αγώνα του για μια εκτελεστική προεδρία με φρέσκια θέρμη. Κατά τους μήνες που ακολούθησαν την απόπειρα πραξικοπήματος, οι υπέρ του Ερντογάν οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών πραγματοποίησαν πολυάριθμες συζητήσεις και συνέδρια σχετικά με το αποτυχημένο πραξικόπημα σε ολόκληρη τη χώρα, με τίτλους όπως «15 Ιουλίου: Από την αντίσταση στην Ανάσταση» [13]. Όταν το AKP διοργάνωσε συνταγματικό δημοψήφισμα στις 16 Απριλίου για να ανυψώσει τις εξουσίες του Ερντογάν, η διαφημιστική καμπάνια του κεφαλαιοποίησε αυτή την ρητορική, δηλώνοντας: «15 Ιουλίου Ανάσταση, 16 Απριλίου Αναζωπύρωση» [14].

Επιταχύνοντας προς το δημοψήφισμα, οι Ερντογανιστές αποκήρυτταν κάθε αντιπολίτευση με σαρωτικές κατηγορίες για προώθηση των Δυτικών συμφερόντων ή για συμμαχία με τρομοκράτες. Η συντηρητική καθημερινή εφημερίδα Yeni Safak παρουσίασε την προκύπτουσα ένταση ανάμεσα στην Τουρκία και την Δύση ως μάχη πολιτισμών [15]. Όπως ισχυρίστηκαν, η απόφαση της Γερμανίας και άλλων χωρών για απαγόρευση ορισμένων διαδηλώσεων υπέρ του Ερντογάν μεταξύ της τουρκικής διασποράς, απλώς απέδειξε την άποψη του «Πολέμου των Πολιτισμών» του πολιτικού επιστήμονα Samuel Huntington.

Η Δύση και ο Ισλαμικός κόσμος βρίσκονται αντιμέτωποι μεταξύ τους και οι Μουσουλμάνοι απαιτούν ηγέτη για τη νίκη. Από την απόπειρα του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου, ο Ερντογάν έχει τοποθετήσει τον εαυτό του ως εκείνον τον ηγέτη -και ιδιαίτερα μετά τη νίκη στο δημοψήφισμα στις 16 Απριλίου 2017. Αυτή η ημερομηνία αποτέλεσε ένα αδιαμφισβήτητο ορόσημο στην τουρκική ιστορία -μια [ημερομηνία] στην οποία μια νέα ιδεολογία, ο ερντογανισμός, κυριάρχησε στο πολιτικό τοπίο.