Το αδιέξοδο της Ουάσινγκτον στην Συρία

Στις 4 Ιουλίου, οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (Syrian Democratic Forces, SDF) στις οποίες κυριαρχούν οι Κούρδοι, υποστηριζόμενες από την συμμαχία υπό την ηγεσία των ΗΠΑ κατά του Ισλαμικού Κράτους [2] (επίσης γνωστού ως ISIS), μπήκε στην Παλιά Πόλη της Raqqa [3], την de facto πρωτεύουσα του τζιχαντιστικού ψευδοκράτους στην Συρία. Παρ΄ όλο που οι συγκρούσεις στην Raqqa θα συνεχίσουν να είναι μια αιματηρή υπόθεση, όταν τελειώσουν, η μάχη θα αποτελεί το επιστέγασμα της επιτυχημένης και πολυετούς συνεργασίας μεταξύ της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ συμμαχίας και των SDF.

Ένα στρατόπεδο για εκτοπισμένους από τις μάχες στην Raqqa της Συρίας, τον Ιούλιο του 2017. GORAN TOMASEVIC / REUTERS
----------------------------------------------------------------

Αλλά η μάχη κατά του ISIS δεν θα τελειώσει [4] με την απελευθέρωση της Raqqa, ούτε και οι δεσμεύσεις των Ηνωμένων Πολιτειών στην Συρία [5]. Η προσέγγιση της Ουάσινγκτον στην καταπολέμηση του ISIS στην Συρία -και ιδιαίτερα στον τοπικό κουρδικό εταίρο που επέλεξε- έχει δώσει μια νίκη που μπορεί να διαρκέσει μόνο όσο παραμένουν [εκεί] οι Ηνωμένες Πολιτείες. Αν κοιτάξει κανείς πέρα από την Raqqa και την άμεση εκστρατεία εναντίον του ISIS, η μεγαλύτερη στρατηγική εικόνα είναι ανησυχητική: Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν στηθεί για μια επ' αόριστον παρουσία στην βορειοανατολική Συρία, στη μέση μιας άναρχης και εχθρικής περιοχής, χωρίς προφανή τρόπο να αποχωρήσουν.

ΔΥΣΚΟΛΕΣ ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ

Οι SDF είναι μια συριακή δύναμη υπό την καθοδήγηση των Μονάδων Προστασίας του Κουρδικού Λαού (YPG), με τις οποίες ο συνασπισμός συνήψε μια τακτική συνεργασία εναντίον του ISIS το 2014. Το 2015, ο αμερικανικός στρατός βοήθησε να επανονομαστούν οι YPG [6] και οι μικρότεροι σύμμαχοί του ως «SDF», προφανώς προκειμένου να εμφανιστεί η ομάδα ως ένα ελαφρώς λιγότερο αμφιλεγόμενο πακέτο. Οι YPG είναι στενά συνδεδεμένες με το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK), το οποίο διεξάγει μια δεκαετή εξέγερση στην γειτονική Τουρκία, σύμμαχο της Ουάσινγκτον στο ΝΑΤΟ. Επιπλέον, οι YPG και το πολιτικό παράλληλό τους, το Κόμμα Δημοκρατικής Ένωσης (PYD), διασπείρονται παντού με στελέχη εκπαιδευμένα από το PKK [7]. Αυτό δεν έχει διαλάθει της προσοχής της Τουρκίας, η οποία βλέπει τα PYD-YPG ως συριακή θυγατρική του ΡΚΚ. Από το 2014, η Άγκυρα παρακολουθούσε με ανησυχία την εδαφική και αριθμητική επέκταση της οργάνωσης, ακόμα κι όταν μαχόταν με μια αναζωπυρωμένη εξέγερση του ΡΚΚ στην Τουρκία.

Η κυβέρνηση Ομπάμα, σε ένα αντιστάθμισμα προς την Τουρκία, επέμενε ότι παρείχε όπλα μόνο στα μη αμφισβητούμενα αραβικά στοιχεία των SDF [8]. Η Τουρκία δεν ήταν ικανοποιημένη -τόσο οι Αμερικανοί όσο και οι Τούρκοι αξιωματούχοι κατανοούσαν ότι αυτές οι αραβικές μονάδες λειτουργούσαν ως βοηθητικές για τον πυρήνα των YPG στις SDF. Στην συνέχεια, τον Μάιο, η διοίκηση του Trump ανακοίνωσε ότι θα εξοπλίσει τις YPG άμεσα [9] στον αγώνα τους για την Raqqa.

Η συνεργασία της Ουάσιγκτον με τις YPG ήταν λειτουργική: Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι στην Συρία για να εξοντώσουν το ISIS και οι YPG είναι εξαιρετικές στο να εξοντώνουν το ISIS. Είναι μια στρατιωτική δύναμη με κίνητρα, συνεκτική και αξιόπιστη. Οι εναλλακτικές λύσεις, περιλαμβανομένων εκείνων που επέλεξε η Τουρκία [10] στην πορεία προς την μάχη για την Raqqa, δεν ήταν.

Αλλά δεν υπάρχει καμία σαφήνεια σχετικά με το τι θα κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες όταν θα έχει συντελεστεί η εξόντωση και τι θα συμβεί με την συνεργασία τους με τις YPG. Κατά την διάρκεια μιας συζήτησης περί αμερικανικών και τουρκικών σχέσεων [11] τον Μάιο, ο αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών, Jonathan Cohen, περιέγραψε την σχέση της Ουάσιγκτον με τις YPG ως «προσωρινή, συναλλακτική και σε επίπεδο τακτικής». Τον Ιούνιο, η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Heather Nauert, ήταν μη δεσμευτική [12], λέγοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είδαν τις SDF ως την «καλύτερη δύναμη για να αναλάβει τον έλεγχο της Raqqa» ενώ ταυτόχρονα αρνήθηκε «να χαρακτηρίσει ή να μπει σε υποθέσεις για το μέλλον». Ο υπουργός Άμυνας, Jim Mattis, έδωσε μικτά μηνύματα [13] για το εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα συνεχίσουν να εξοπλίζουν τις YPG μετά την Raqqa.

Μέχρι στιγμής, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πραγματοποιήσει μια περιορισμένη επένδυση [14] στον προγραμματισμό σταθεροποίησης σε περιοχές του ISIS που ανακαταλαμβάνονται από τις SDF [15]. Ωστόσο, Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν επίσης επιμείνει ότι δεν θα επενδύσουν σε μεγάλης κλίμακας ανασυγκρότηση [16] ή οικοδόμηση έθνους -όχι χωρίς μια αξιόπιστη πολιτική διευθέτηση στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας που θα μετατρέψει το καθεστώς του προέδρου Μπασάρ αλ-Ασαντ σε έναν αποδεκτό κρατικό εταίρο.

Αυτό το είδος εθνικής διευθέτησης δεν προβλέπεται [17], κάτι που αφήνει την Ουάσιγκτον με απωθητικές επιλογές.

Μαχητές των YPG στην Raqqa, τον Ιούλιο του 2017. GORAN TOMASEVIC / REUTERS
------------------------------------------------------

ΜΙΑ ΟΔΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ;

Οι Ηνωμένες Πολιτείες σκοπεύουν να νικήσουν το ISIS, όχι για να προωθήσουν ένα πολιτικό σχέδιο των PYD ή να αναλάβουν μόνιμη κατοχή σε τμήμα της Συρίας. Ωστόσο, η Ουάσινγκτον φαινομενικά δεν μπορεί να δηλώσει τη νίκη και να φύγει. Εάν ολοκληρώσει απότομα την μάχη εναντίον του ISIS και αποχωρήσει από την βορειοανατολική Συρία, η Τουρκία θα επιτεθεί -ή τουλάχιστον αυτό μου είπαν Τούρκοι αξιωματούχοι [18]. Η προκύπτουσα δίνη θα έπληττε τόσο την Τουρκία όσο και τις YPG. Ένα τέτοιο χάος θα έδινε σχεδόν σίγουρα στο ISIS την ευκαιρία να ανακτήσει [εδάφη] και να αντιστρέψει τα κέρδη της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ συμμαχίας.