Η διεθνής ενεργειακή στρατηγική στην Μέση Ανατολή

Εν κατακλείδι ο Α´ Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε και εξελίχθηκε σε ένα αδυσώπητο αγώνα για την διασφάλιση επαρκών ενεργειακών πηγών υπέρ των νικητών, κυρίως, για την τότε κοσμοκράτειρα Βρετανία. Έτσι, το τέλος του ανατολικού ζητήματος κορυφώθηκε με την κατάληψη των περιοχών της Μέσης Ανατολής από δυο μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις (Γαλλία και Ηνωμένο Βασίλειο).

Εν τω μεταξύ, κατά την περίοδο μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου σημειώθηκαν σημαντικές εξελίξεις όπως οι επαναστάσεις των αραβικών λαών κατά των νέων κατακτητών εξαιτίας της κατοχής αλλά και του διαμελισμού του αραβικού κόσμου σε διάφορα κρατίδια, βασίλεια και εμιράτα. Εξίσου σημαντικό γεγονός ήταν η συστηματική μετακίνηση του εβραϊκού στοιχείου για την ανάδειξη του κράτους του Ισραήλ και το ξεκίνημα του κύκλου αίματος στο πλαίσιο της αραβοϊσραηλινής διένεξης.

Το κλίμα που διαμορφώθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έδειξε ότι υπήρχαν δυο είδη συγκρούσεων.

Η πρώτη ήταν μεταξύ Δύσης και Ανατολής, Η Βρετανία υιοθέτησε το 1950 ένα στρατιωτικό σχέδιο για την ίδρυση γραμμής άμυνας απέναντι σε μια πιθανή σοβιετική επίθεση στην Μέση Ανατολή. Τα συριακά εδάφη ήταν εντός αυτής της γραμμής [22]. Οι Δυτικές χώρες, κατά την περίοδο 1951-1953, άρχισαν συζητήσεις για την ίδρυση της Αμυντικής Οργάνωσης της Μέσης Ανατολής (Middle East Defence Organization-MEDO) [23] κατά του διεθνούς κομμουνισμού. Ωστόσο, η κρίση της διώρυγας του Σουέζ το 1956 [24] σήμαινε την οριστική αποχώρηση των δυο ιστορικών μεγάλων δυνάμεων (Γαλλία και Βρετανία) από την Μέση Ανατολή και την δυναμική είσοδο των ΗΠΑ προκειμένου να συμπληρωθεί το κενό εξουσίας που προέκυψε. Το γεγονός αυτό επέβαλε στην αμερικανική ηγεσία να ανακοινώσει το δόγμα Αϊζενχάουερ (Eisenhower) το 1957 [25] προκειμένου να διασφαλιστούν τα Δυτικά ενεργειακά συμφέροντα στην περιοχή.

Η δεύτερη σύγκρουση, αν και δεν της δόθηκε η έμφαση όπως θα έπρεπε στα ΜΜΕ, ήταν μεταξύ των ίδιων των Δυτικών χωρών, κυρίως για τον έλεγχο των ενεργειακών αγωγών-πόρων. Για παράδειγμα, η εταιρεία Aramco, αμερικανικών συμφερόντων, ήθελε να εγκαταστήσει τον αγωγό Tapline από την περιοχή αλ Ζαχράν της Σαουδικής Αραβίας μέχρι τη Μεσόγειο, μέσω Συρίας και Λιβάνου (Χάρτης 3). Ο ανταγωνιστικός αγωγός του Tapline στην Μέση Ανατολή ήταν ο αγωγός MEPL της βρετανικής εταιρείας που θα διερχόταν από το Ιράν μέχρι την Μεσόγειο. Όμως αυτός ο ενδο-Δυτικός ανταγωνισμός κρίθηκε υπέρ του Tapline και έδειξε την σύγχυση-«σύγκρουση» που υπήρχε στις βρετανο-αμερικανικές σχέσεις.

Πηγή: http://www.bibliotecapleyades.net/sociopolitica/esp_sociopol_zion42.htm
-----------------------------------------------------------------------------

Σε γενικές γραμμές, για την εξυπηρέτηση των εθνικών τους συμφερόντων, οι μεγάλες δυνάμεις δεν δίσταζαν ποτέ να υποτιμούν τους «αδύναμους συμμάχους τους». Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν εκείνη της Βρετανίας όταν διεξήγαγε δυο σειρές διαπραγματεύσεων από τη μια με τους Άραβες και από την άλλη με τους Γάλλους για το ίδιο αντικείμενο κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Επίσης, ένα άλλο παράδειγμα προέκυψε κατά το 1941 και σχετίζεται με το τρίγωνο Βρετανίας- Ελλάδας-Τουρκίας. Γράφει ο Τσόρτσιλ (Churchill) στον αρχηγό της αεροπορίας, στρατηγό Πόρταλ (Charles Portal) ένα προσωπικό μήνυμα σημειώνοντας ότι «φοβάμαι ότι έχουμε υποσχεθεί σε δυο πελάτες να τους πουλήσουμε το ίδιο προϊόν [26]».

Σήμερα, παρατηρείται μια σοβαρή αλλαγή στην διεθνή πολιτική των μεγάλων δυνάμεων, η αλλαγή αυτή θα μπορούσε να φανεί χρήσιμη για τις μικρές χώρες όπως η Ελλάδα κυρίως στον ενεργειακό τομέα, προκειμένου να βοηθηθούν στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.

Ο ΠΙΘΑΝΟΣ ΝΕΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΣΤΗΝ ΔΙΕΘΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

Αν και η έκταση του ελληνικού εδάφους δεν υπερβαίνει τα 132.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ωστόσο, η χώρα είναι κατά μεγαλύτερη πέντε φορές θαλασσίως. Επίσης, η Ελλάδα είναι μια από τις κοντινές χώρες προς την εύφλεκτη περιοχή της Μέσης Ανατολή καθώς διατηρεί πολιτιστικούς και ιστορικούς δεσμούς με τους μεσανατολικούς λαούς, λόγω κοινής ιστορίας (π.χ. η εποχή του Μ. Αλεξάνδρου), ελληνικών κοινοτήτων και ορθόδοξων Πατριαρχείων. Όλα τα παραπάνω πλεονεκτήματα χαρίζουν την δυνατότητα στους Έλληνες να προσεγγίζουν τον χώρο εκ του ασφαλούς, προκειμένου να πετύχουν οικονομικά οφέλη και συμμάχους για την στήριξη των εθνικών τους συμφερόντων.

Στην εν λόγω περίπτωση θα αναλυθεί ένα νέο στρατηγικό σχέδιο με σκοπό την αναβάθμιση της γεωπολιτικής σημασίας της Ελλάδας στο διεθνές σύστημα, διαμέσου της ενέργειας στον αραβικό χώρο.

Αρκετοί αναλυτές, επιστήμονες και δημοσιογράφοι δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στους αγωγούς της Ρωσίας που διαπερνούν το τουρκικό έδαφος όπως ο Turkish Stream. Ενώ η Ελλάδα διαθέτει μια τέτοια δυνατότητα όπως ο προτεινόμενος, από τους συγγραφείς του άρθρου αυτού, αγωγός «Greek Stream».

ΤΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΣΧΕΔΙΟ GREEK STREAM

Υπάρχουν ευνοϊκοί παράγοντες που συντελούν στην δημιουργία εύφορου εδάφους και θα συνδράμουν στην κατασκευή αυτού του αγωγού: