Οι πολιτικές περί το δημοψήφισμα για την κουρδική ανεξαρτησία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι πολιτικές περί το δημοψήφισμα για την κουρδική ανεξαρτησία

Πώς η ψηφοφορία θα μπορούσε να προκαλέσει κρίσεις και να φιμώσει τις διαφωνίες

Παράλληλα, η οικονομία του ιρακινού Κουρδιστάν έχει εξαντληθεί: Από την εποχή της απότομης πτώσης των τιμών του πετρελαίου [8] το 2014, η Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν, που κυριαρχείται από το KDP, έχει επανειλημμένα αποτύχει στις πληρωμές μισθών προς τον υπερμεγέθη δημόσιο τομέα της περιοχής. Εν τω μεταξύ, η ιδιωτική και η ανεπίσημη οικονομία έχουν αμφότερες συρρικνωθεί. Χιλιάδες [9] νέοι Κούρδοι εντάχθηκαν στα κύματα της μετανάστευσης προς την Ευρώπη, αναζητώντας καλύτερη ζωή, ρίχνοντας μια ψήφο μη εμπιστοσύνης στο σύστημα που έχτισαν οι πρεσβύτεροι.

ΚΑΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ

Αντί να αντιμετωπίσουν την κρίση της νομιμοποίησης, οι ηγέτες πίσω από το δημοψήφισμα προωθούν τον διπλασιασμό ενός στοιχήματος ενώ κρατούν αδύναμα τραπουλόχαρτα. Το δημοψήφισμα υποστηρίζει ότι προσφέρει μια επιλογή, αλλά στην πραγματικότητα κάνει το αντίθετο. Επικαλούμενοι την αδιαμφισβήτητη αιτία της κουρδικής ανεξαρτησίας, οι υποστηρικτές της ψηφοφορίας θέτουν τους αντιπάλους τους -πολιτικούς, νεολαία, κοινωνία των πολιτών ή αναλυτές- σε δεσμά: Στηρίξτε το δημοψήφισμα και, προφανώς, την ηγεσία που το πρότεινε, ή αποκηρύξτε το εκθέτοντας τον εαυτό σας σε κατηγορίες για προδοσία του κουρδικού εθνικισμού. Ορισμένοι που τόλμησαν να αντιταχθούν στο δημοψήφισμα ήδη αισθάνονται ότι απειλούνται. Ένας τέτοιος ακτιβιστής μάς είπε πρόσφατα ότι αισθάνεται ότι θα πρέπει να εγκαταλείψει την χώρα υπό τον φόβο αντιποίνων από ψηφοφόρους υπέρ του «ναι», αν το δημοψήφισμα επιτύχει.

Το δημοψήφισμα κινδυνεύει επίσης να εντείνει τις εξωτερικές απειλές, οι οποίες, με την σειρά τους, θα συρρικνώσουν ακόμη περισσότερο τον χώρο για εγχώριες διαφωνίες. Αν και οι Κούρδοι ηγέτες έχουν αναφέρει [10] ότι το δημοψήφισμα δεν θα οδηγήσει αυτομάτως στην ανεξαρτησία, εξαπλώνεται η αντίληψη ότι η κουρδική περιφερειακή κυβέρνηση προσπαθεί να αποσχισθεί -ένα προηγούμενο που τα γειτονικά κράτη, όπου κατοικούν μεγάλοι κουρδικοί πληθυσμοί, θα είναι αποφασισμένα να ανατρέψουν. Η Τουρκία και το Ιράν [11] μπορούν να εκμεταλλευτούν την εύθραυστη ασφάλεια και [την εξίσου εύθραυστη] οικονομία του Ιρακινού Κουρδιστάν για να βάλουν τους αντιστοίχους Κούρδους συμμάχους τους τον έναν εναντίον του άλλου. Για παράδειγμα, η Τεχεράνη θα μπορούσε να ενισχύσει τους ηγέτες [που τάσσονται] κατά του KDP στην Σουλεϊμανίγια και την Βαγδάτη, βάζοντάς τους εναντίον προσωπικοτήτων του KDP και υπέρ του KDP στην Dohuk και την Erbil, οι οποίοι έχουν ισχυρούς δεσμούς με την Άγκυρα. Μια τέτοια παρέμβαση θα μπορούσε επίσης να επιδεινώσει τις αποσχιστικές πιέσεις εντός των κομμάτων, καθιστώντας πιο πιθανούς τους εσωτερικούς διχασμούς.

20092017-3.jpg

Ένας Κούρδος μαχητής εκτοξεύει βολίδες όλμου προς εδάφη που έχει καταλάβει το ISIS κοντά στην Μοσούλη, στο Ιράκ, τον Σεπτέμβριο του 2014. AHMED JADALLAH / REUTERS
-----------------------------------------------------

Αυτά είναι ρίσκα που, μετά από έναν μακρύ αγώνα για κρατική υπόσταση, ορισμένοι Κούρδοι ηγέτες ίσως να είναι πρόθυμοι να αναλάβουν. Όμως, εκείνοι που προώθησαν αυτό το δημοψήφισμα δεν είναι αυτοί που θα ζήσουν με τα αποτελέσματά του. Το δημοψήφισμα ενδέχεται να μεγεθύνει την εξωτερική πίεση και, μαζί με αυτήν, τα εσωτερικά δεινά του ιρακινού Κουρδιστάν, τα οποία όλα θα επηρεάσουν κυρίως τη νεότερη γενιά. Στο χειρότερο σενάριο, κάποιοι Κούρδοι ηγέτες θα μπορούσαν να επικαλεστούν αυξημένες εξωτερικές απειλές για να δικαιολογήσουν μια πιο κατασταλτική κυριαρχία εγχωρίως, και πάλι πρωτίστως εις βάρος των νέων που θα αισθάνονται ανίκανοι να αμφισβητήσουν ένα status quo που δεν τους εξυπηρετεί.

Το δημοψήφισμα θα μπορούσε επίσης να δεσμεύσει τους εταίρους του Κουρδιστάν, ιδιαίτερα τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εάν οι ηγέτες των Κούρδων χρησιμοποιήσουν ένα αποτέλεσμα υπέρ του «ναι» για να ενισχύσουν τις διεκδικήσεις τους σε αμφισβητούμενες περιοχές, ο Ιρακινός πρωθυπουργός Χαϊντάρ αλ-Αμπαντί μπορεί να έχει λίγες επιλογές εκτός από το να στηριχθεί στις σιιτικές παρατάξεις που υποστηρίζονται από την Τεχεράνη και έχουν ισχυρή στρατιωτική παρουσία στις περιοχές αυτές, για να αμφισβητήσει το «πάνω χέρι» του Erbil. Σε αυτό το σενάριο, οι αμφισβητούμενες περιοχές θα γίνουν εύφορο έδαφος για ένα νέο κεφάλαιο συγκρούσεων μετά το ISIS. Οι σιιτικές παρατάξεις θα μπορούσαν να καταστρέψουν την αξιοπιστία τους ως υπερασπιστές της ενότητας του Ιράκ σε αυτήν την μάχη, υπονομεύοντας περαιτέρω την εξουσία της Βαγδάτης. Μια μετατόπιση της ενδο-σιιτικής ισορροπίας δυνάμεων στο Ιράκ υπέρ της Τεχεράνης, βολικά για την κουρδική ηγεσία, θα αφήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες με λίγους εταίρους εκτός από τους Κούρδους.

Ένα ισχυρό και ανεξάρτητο ιρακινό Κουρδιστάν είναι αυτό που μπορεί να σταθεί στα πόδια του ανεξάρτητα από το τι κάνουν οι γείτονές του. Για να το επιτύχουν αυτό, οι ηγέτες των Κούρδων, με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών [12] και άλλων διεθνών εταίρων, θα πρέπει να ακολουθήσουν την πορεία που ξεκίνησαν μετά το 2003, ενισχύοντας τους θεσμούς και όχι τα κομματικά τους γραφεία. Θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι το κοινοβούλιο και η Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν, συμπεριλαμβανομένου του Υπουργείου των Peshmerga, θα αποτελέσουν μια πλατφόρμα για την ενδο-κουρδική συνεργασία και έναν έλεγχο επί της εξουσίας των δύο κυρίαρχων πολιτικών κομμάτων. Ταυτόχρονα, θα είναι σημαντικό για την περιοχή να διαφοροποιήσει την οικονομία της -για παράδειγμα, επανεπενδύοντας στην γεωργία και ενθαρρύνοντας την νεανική επιχειρηματικότητα- για να απελευθερωθεί από την δυσλειτουργική δυναμική του πελατειακού κράτους που ενθαρρύνει τις εσωτερικές διαιρέσεις και δημιουργεί εξάρτηση από εξωτερικές δυνάμεις.