Αντιμετωπίζοντας το κόμμα «Εναλλακτική για την Γερμανία» | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Αντιμετωπίζοντας το κόμμα «Εναλλακτική για την Γερμανία»

Πώς τα καθιερωμένα κόμματα μπορούν να διεκδικήσουν ξανά την δημόσια συζήτηση

«Θα την κυνηγήσουμε», αναφώνησε [2] ο Alexander Gauland σε ένα πλήθος υποστηρικτών στο Βερολίνο αργά την 24η Σεπτεμβρίου. «Θα κυνηγήσουμε την κα Merkel [3] και όποιον άλλο. Και θα πάρουμε πίσω την χώρα μας και τον λαό μας».

Το κόμμα του Gauland, το δεξιό «Εναλλακτική για την Γερμανία» [4] (AfD), μόλις κέρδισε μια ιστορική νίκη στις ομοσπονδιακές εκλογές της Γερμανίας. Με 12,6% των ψήφων, έγινε η πρώτη δεξιά δύναμη που θα εισέλθει στο Κοινοβούλιο από το 1960. Οι ηγέτες της είναι αποφασισμένοι να χρησιμοποιήσουν την θέση τους στην Bundestag για να πολεμήσουν αυτά που αποκαλούν ωςAltparteien της Γερμανίας -τα «παλιά κόμματα»- τα οποία, όπως υποστηρίζουν, πρόδωσαν την χώρα.

02102017-1.jpg

Ο Alexander Gauland πριν από μια συνεδρίαση του AfD στο Βερολίνο, τον Σεπτέμβριο του 2017. AXEL SCHMIDT / REUTERS
----------------------------------------------------------------

Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ αποτελεί το επίκεντρο της οργής τους. Τα στελέχη του AfD την αποκαλούν «παραβάτιδα [των νόμων]» και «καγκελάριο-δικτάτορα» [5], επειδή άφησε [να εισέλθουν] σχεδόν ένα εκατομμύριο αιτούντες άσυλο στην Γερμανία χωρίς την συγκατάθεση του Κοινοβουλίου, το 2015. Το κόμμα της, η Χριστιανοδημοκρατική Ένωση, και ο μεγαλύτερος αντίπαλός του, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), πήραν μόνο το 53% των ψήφων -το ιστορικά χαμηλότερο συνδυασμένο ποσοστό τους.

Οι δεξιοί λαϊκιστές της Γερμανίας έχουν διευρύνει την ελκυστικότητά τους, προσελκύοντας ψήφους διαμαρτυρίας πολύ πέρα από την παραδοσιακή τους βάση. Η άνοδός τους έγινε η μεγαλύτερη πρόκληση για την φιλελεύθερη δημοκρατία της Γερμανίας εδώ και δεκαετίες. Αυτό δεν οφείλεται στο γεγονός ότι το AfD είναι έτοιμο να πάρει την εξουσία αμέσως. Έγινε επειδή το κόμμα μπόρεσε να σπρώξει την γερμανική πολιτική βαθύτερα σε μια μονοδιάστατη εστίαση στους υποτιθέμενους κινδύνους της μετανάστευσης και του Ισλάμ, αποσπώντας την προσοχή των πολιτών και των νομοθετών από θέματα πιο σημαντικά για την μελλοντική ευημερία της Γερμανίας και την δημοκρατική υγεία.

Με το να επιτρέψουν στην ενσωμάτωση και την μετανάστευση [6] να κυριαρχήσουν στην δημόσια συζήτηση και με την άτσαλη σκανδαλολογία περί το AfD, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα πολιτικά κόμματα της Γερμανίας έπαιξαν ως επί το πλείστον το παιχνίδι του AfD. Θα πρέπει να αλλάξουν την προσέγγισή τους τα επόμενα χρόνια με το να οικοδομήσουν έναν γερμανικό πατριωτισμό χωρίς αποκλεισμούς και με το να παρέχουν στους ψηφοφόρους σαφέστερες εναλλακτικές λύσεις στα ζητήματα που διαμορφώνουν το μέλλον της Γερμανίας -πέρα από αυτά της ταυτότητας.

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΣΟΚ

Ενενήντα τρία μέλη του AfD θα καθίσουν στη νέα Bundestag (Βουλή). Θα καταφτάσουν ακριβώς την ώρα που συνταξιοδοτείται το τελευταίο μέλος της πρώτης ομάδας των βουλευτών του κόμματος των Πράσινων που μπήκε στο Κοινοβούλιο το 1983. Πρόκειται για συμβολική μετάβαση. Οι Πράσινοι μεταλλάχθηκαν από το κίνημα διαμαρτυρίας [7] που σάρωσε την Γερμανία το 1968 - αντιεξουσιαστές, αντι-εθνικιστικές, πολυπολιτισμικοί, οικολόγοι- και το AfD θεωρεί τον εαυτό του ως το αντίθετό τους.

Η εναλλακτική λύση του κόμματος είναι εθνικιστική και αντι-πλουραλιστική. Δίνει αξία στην εθνική κυριαρχία και την εθνο-πολιτισμική ομοιογένεια και απορρίπτει έναν δημόσιο ρόλο για το Ισλάμ στην γερμανική κοινωνία. Αρνείται [8] την ύπαρξη της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής, θέλει την Γερμανία να αποχωρεί από την συμφωνία του Παρισιού [για το κλίμα] και ζητεί στενότερους δεσμούς με την Ρωσία. Μοιράζεται αυτές τις θέσεις με άλλα δεξιά λαϊκίστικα κινήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικές διαφορές. Σε αντίθεση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, το AfD δεν υποστηρίζει τον προστατευτισμό στο εμπόριο. Και σε αντίθεση με το Εθνικό Μέτωπο της Γαλλίας, τάσσεται υπέρ των περικοπών του δικτύου κοινωνικής ασφάλισης αντί να υπόσχεται περισσότερες παροχές. Οι θέσεις αυτές είναι απόρροια της προέλευσης του AfD ως οικονομικά φιλελεύθερο κατά του ευρώ κόμμα, το οποίο ιδρύθηκε το 2013 από οικονομολόγους οι οποίοι αισθάνθηκαν προδομένοι από την επιλογή της Μέρκελ να συνεισφέρει μεγάλα πακέτα διάσωσης για την Ελλάδα και άλλες χώρες που αντιμετώπιζαν προβλήματα κατά την κρίση της ευρωζώνης.

Δεν υπήρχε αρκετό αίσθημα κατά του ευρώ στην Γερμανία για να βάλει το AfD στην Ομοσπονδιακή Βουλή κατά τις προηγούμενες ομοσπονδιακές εκλογές το 2013. Αλλά η κρίση των προσφύγων του 2015 έδωσε στο κόμμα μια δεύτερη παράταση ζωής. Το AfD μετατράπηκε σε αντι-μεταναστευτική, αντι-ισλαμική δύναμη, αξιοποιώντας την δυσφορία ορισμένων Γερμανών με τις νέες αφίξεις στην χώρα τους και την ανάπτυξη μιας πιο ποικίλης κοινωνίας.

02102017-2.jpg

Η Alice Weidel και ο Alexander Gauland στο Βερολίνο, τον Σεπτέμβριο του 2017. FABRIZIO BENSCH / REUTERS
----------------------------------------------------

Έκτοτε, αρκετοί από τους ιδρυτές του AfD έχουν αποχωρήσει και οι εξτρεμιστές του έχουν κερδίσει έδαφος. Σήμερα περιλαμβάνει ένα αναπόφευκτο μείγμα εθνικών συντηρητικών και ακροδεξιών εθνικιστών. Πολλοί από την αρχική ομάδα είναι αλλοτινά μέλη του CDU που εγκατέλειψαν το κόμμα καθώς μετατοπίστηκε προς τα αριστερά, τα έτη μετά το 2000. Ορισμένοι από αυτούς έχουν δεσμούς με εξτρεμιστικές ομάδες, όπως το λευκό ρατσιστικό Ταυτοτικό Κίνημα (Identitarian Movement). Η ηγεσία του κόμματος υποφέρει από έντονες εσωτερικές διαμάχες: Σύντομα μετά τις εκλογές, η Frauke Petry, η επικεφαλής του, ανακοίνωσε ότι θα εγκαταλείψει την υπαγωγή της [στο κόμμα] και θα καθίσει στο Κοινοβούλιο ως ανεξάρτητη.

Το AfD έκανε το σπάσιμο των ταμπού στρατηγική της προεκλογικής εκστρατείας του. Σύμφωνα με ένα υπόμνημα του Δεκεμβρίου [9] που διέρρευσε [10] σε γερμανικές εφημερίδες, το κόμμα αποφάσισε να είναι «εσκεμμένα όχι πολιτικά ορθό» και να μην «αποφεύγει προσεκτικά προγραμματισμένες προκλήσεις». Μερικές από τις κορυφαίες φωνές του απόλαυσαν αυτή την προσέγγιση. Τον Ιανουάριο, ο Jens Maier, δικαστής της Δρέσδης που εισέρχεται τώρα στην Bundestag με το AfD, μίλησε για τον τερματισμό [11] της «λατρείας της ενοχής» της Γερμανίας και κινητοποιήθηκε εναντίον της «παραγωγής λαών μεικτής φυλής για να σβήσουν οι εθνικές ταυτότητες». Τον Μάρτιο, ο Björn Höcke, ο ηγέτης του AfD στην Θουριγγία, επιχειρηματολόγησε ενάντια στην άποψη ότι ο Χίτλερ ήταν αναμφίβολα κακός. «Δεν υπάρχει άσπρο και μαύρο στην ιστορία», δήλωσε στην Wall Street Journal. Ο ίδιος ο Gauland είε πρόσφατα ότι ήθελε να «διαθέσει» έναν τουρκικής καταγωγής αναπληρωτή υπουργό της καγκελαρίας της Μέρκελ «στην Ανατολία». Αργότερα απαίτησε οι Γερμανοί «να έχουν το δικαίωμα να είναι περήφανοι για τα επιτεύγματα» των στρατιωτών της Wehrmacht κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου [12].

Ακόμα και οι επιφανείς μετριοπαθείς του AfD φέρουν μόνο ένα λεπτό λούστρο αστικής αξιοπρέπειας. Ένα παράδειγμα είναι η Alice Weidel, η οποία ήταν η επικεφαλής υποψήφια του κόμματος μαζί με τον Gauland. Η Weidel είναι μια 38χρονη λεσβία πρώην τραπεζίτης επενδύσεων που αναθρέφει δύο παιδιά με την σύντροφό της που κατάγεται από την Σρι Λάνκα. Παρουσίασε τον εαυτό της ως «φιλελεύθερη συντηρητική» για να απευθυνθεί σε πιο μετριοπαθείς ψηφοφόρους. Σε ένα ιδιωτικό μήνυμα e-mail από το 2013 που δημοσιοποιήθηκε από τον αποδέκτη του λίγο πριν τις εκλογές, η Weidel περιγράφει την κυβέρνηση της Μέρκελ ως «γουρούνια» και «μαριονέτες των νικηφόρων δυνάμεων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου». Ισχυρίστηκε ότι «η Γερμανία δεν είναι κυρίαρχη»˙ έχει ένα «διεφθαρμένο» συνταγματικό δικαστήριο και κυβερνάται από μια κυβέρνηση γεμάτη από «εχθρούς του συντάγματος». Καταφέρθηκε εναντίον της χώρας η οποία «κατακλύζεται από πολιτιστικά ξένους λαούς όπως οι Άραβες, οι Σίντι και οι Ρομά».

Το AfD δεν είναι ένα νεοναζί κόμμα. Δεν χρησιμοποιεί ναζιστικά σύμβολα, δεν αρνείται το Ολοκαύτωμα και, αν και φιλοξενεί πολλούς αντισημίτες, παρουσιάζεται ως υπερασπιστής του Ισραήλ. (Τα ναζιστικά σύμβολα και η άρνηση του Ολοκαυτώματος είναι παράνομα στην Γερμανία). Αλλά είναι ρατσιστικό, ξενοφοβικό και ισλαμοφοβικό και ισχυρίζεται ότι είναι ο μόνος αληθινός εκπρόσωπος της βούλησης του λαού.

Η εκπροσώπηση στο Κοινοβούλιο θα δώσει στο AfD την ευκαιρία να προωθήσει αυτές τις θέσεις στην εθνική σκηνή. Πιο σημαντικό, θα ενισχύσει το κόμμα ως θεσμικό όργανο, παρέχοντας τα επίσημα οφέλη στο AfD το οποίο κάποτε υποστήριζε ότι είχαν δημιουργήσει μια ολιγαρχία στα Altparteien. Ακριβώς όπως και τα εδραιωμένα κόμματα, το AfD θα κερδίσει έδρες σε βασικές κοινοβουλευτικές επιτροπές, θα εξασφαλίσει πρόσβαση στις κοινοβουλευτικές ερευνητικές υπηρεσίες και θα λάβει εκατομμύρια ευρώ σε ομοσπονδιακή χρηματοδότηση. Θα δημιουργήσει επίσης ένα πολιτικό ίδρυμα, όπως το Ίδρυμα Konrad Adenauer του CDU ή το Ίδρυμα Friedrich Ebert του SPD, με χρήματα των φορολογουμένων. Το AfD έχει ονομάσει το δικό του ίδρυμα από τον Erasmus, τον πρώιμο σύγχρονο Ολλανδό ανθρωπιστή, ο οποίος έγραψε: «Το ότι είστε πατριώτης θα επαινείται από πολλούς και εύκολα συγχωρείται από όλους˙ αλλά κατά την γνώμη μου είναι πιο συνετό να αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους και τα πράγματα σαν να θεωρούμε αυτόν τον κόσμο ως την κοινή πατρίδα όλων».

02102017-3.jpg

Σύροι πρόσφυγες αποβιβάζονται από ένα πούλμαν στην Friedland, στην Γερμανία, τον Απρίλιο του 2016. KAI PFAFFENBACH / REUTERS
----------------------------------------------------------

Η ΔΕΞΙΑ ΑΠΟΚΤΑ ΔΥΝΑΜΗ

Πώς έφτασε το AfD τόσο μακριά; Το κόμμα προσέλκυσε τις ψήφους περισσότερων από 1,2 εκατομμυρίων Γερμανών [15] που δεν συμμετείχαν στις εκλογές του 2013, λαμβάνοντας πάνω από ένα εκατομμύριο ψήφους από πρώην ψηφοφόρους του CDU και άλλο ένα εκατομμύριο από πρώην υποστηρικτές των σοσιαλδημοκρατικών και αριστερών κομμάτων. Πολλοί ψήφισαν για το AfD απλώς και μόνο επειδή απέρριψαν τις εναλλακτικές λύσεις: Το 85% των υποστηρικτών του δήλωσε ότι η ψήφος υπέρ του κόμματος ήταν «το μόνο όχημα με το οποίο μπορώ να εκφράσω την διαμαρτυρία μου», σύμφωνα με την δημοσκόπηση του Infratest Dimap. Πράγματι, οι περισσότεροι ψηφοφόροι του AfD δεν είναι εξτρεμιστές. Στην ίδια έρευνα, το 55% δήλωσε ότι το κόμμα δεν κάνει αρκετά για να αποστασιοποιηθεί από τις σκληρά δεξιές απόψεις.

Οι ψηφοφόροι του AfD προέρχονται από μια ευρεία διατομή της γερμανικής κοινωνίας. Συνολικά, είναι πλουσιότεροι από τον μέσο όρο. (Και είναι πιο πιθανό να είναι άνδρες). Αν και το κόμμα ήταν ισχυρότερο στην σχετικά υπο-ανάπτυκτη πρώην Ανατολική Γερμανία, είχε επίσης καλή απόδοση στα πλούσια δυτικά κρατίδια Μπάντεν-Βυρτεμβέργη και Βαυαρία. Η οικονομική στέρηση εξηγεί λιγότερο την επιτυχία του AfD από ό, τι η πολιτισμική αποξένωση. Το Infratest διαπίστωσε ότι το 95% των ψηφοφόρων του AfD ανησυχεί για την «απώλεια του γερμανικού πολιτισμού», το 94% φοβάται ότι «η ζωή στην Γερμανία θα αλλάξει πάρα πολύ» και ότι το 92% ανησυχεί για το ότι «η επιρροή του Ισλάμ θα γίνεται όλο και πιο ισχυρή».

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι κοινωνικοοικονομικές ανησυχίες δεν παίζουν κάποιο ρόλο. Όμως, για τους υποστηρικτές του AfD, τέτοιες ανησυχίες έχουν συχνά πολιτιστική κλίση. Κάποιοι ψηφοφόροι του AfD υποστηρίζουν ότι, για παράδειγμα, τα εκατομμύρια ευρώ που δαπάνησε η κυβέρνηση για υπηρεσίες προς τους πρόσφυγες θα έπρεπε να πληρώσουν για καλύτερα σχολεία και αναβαθμισμένες υποδομές. Πολλοί φοβούνται τον ανταγωνισμό των μεταναστών στην [οικονομικά] προσιτή στέγαση και τις χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας. Άλλοι ανησυχούν ότι οι γερμανικές ελίτ παραμελούν τις αγροτικές περιοχές της χώρας και τις πόλεις με ποικίλους πληθυσμούς που ταλαιπωρούνται οικονομικά, όπως το Duisburg και το Gelsenkirchen.

ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΙΚΟΙ!

Στο σημείωμα του Δεκεμβρίου, το AfD παρουσίασε την λογική της επιτυχίας του. «Όσο πιο νευρικά και άδικα αντιδρούν τα Altparteien στις προκλήσεις, τόσο το καλύτερο», δήλωσε το κόμμα. «Όσο περισσότερο προσπαθούν να στιγματίζουν το AfD λόγω προκλητικών λέξεων ή ενεργειών, τόσο καλύτερα είναι για το προφίλ του AfD. Κανείς δεν δίνει μεγαλύτερη αξιοπιστία στο AfD από τους πολιτικούς αντιπάλους του».

Κάποιος θα ήλπιζε ότι οι γερμανικές ελίτ θα είχαν πάρει αυτά τα λόγια στα σοβαρά. Οι περισσότερες δεν το έκαναν. Τα μεγάλα κόμματα έκαναν την απειλή της λαϊκιστικής δεξιάς ένα κεντρικό θέμα των εκστρατειών τους. Σχολιαστές και πολιτικοί, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών Sigmar Gabriel, κατονόμασαν καθ’ υπερβολήν το AfD ως «Ναζί» ή «νεοναζί». Η εστίαση αυτή εμπόδισε τα εδραιωμένα κόμματα να περάσουν στους ψηφοφόρους τα άλλα θέματα για τα οποία ενδιαφέρονται βαθιά, από τις συντάξεις και την εκπαιδευτική πολιτική έως την κρίση στα γηροκομεία της Γερμανίας, και από την παρουσίαση ενός οράματος μέχρι την μεταμόρφωση της Γερμανίας στην ψηφιακή εποχή. Στα μάτια πολλών ψηφοφόρων, το CDU και το SPD δεν κατάφεραν να ξεχωρίσουν μεταξύ τους -δίδοντας αξιοπιστία στον ισχυρισμό του AfD ότι μόνο εκείνο θα μπορούσε να προσφέρει πραγματική αλλαγή.

Η ατζέντα του AfD κυριαρχούσε τις τελευταίες εβδομάδες της [προεκλογικής] εκστρατείας. Οι συντονιστές της μοναδικής τηλεοπτικής συζήτησης μεταξύ της Μέρκελ και του κύριου αμφισβητία της, του Martin Schulz του SPD, έθεσαν ερωτήματα στους υποψηφίους που φάνηκε σαν να μπορούσαν να είχαν γραφτεί από το AfD: Οι περισσότερες αφορούσαν στους πιθανούς κινδύνους της μετανάστευσης και των προσφύγων, το ρίσκο της τρομοκρατίας και το ζήτημα του Ισλάμ και της ενσωμάτωσης. Τα ζητήματα που θα αποφασίσουν για το μέλλον της Γερμανίας και για τα οποία οι προτάσεις του AfD είναι λιγότερο συναρπαστικές -η οικονομική καινοτομία, οι δημόσιες επενδύσεις, η ψηφιακή επανάσταση, η δημογραφική αλλαγή, η εκπαίδευση, η ευρωπαϊκή σταθερότητα και οι προκλήσεις από τις αυταρχικές δυνάμεις [17] όπως η Κίνα και η Ρωσία -δεν παρουσιάστηκαν καθόλου.

Τους επόμενους μήνες, τα πολιτικά κόμματα, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις δεν θα πρέπει να επιδιώξουν να παρουσιάσουν ένα ενιαίο μέτωπο κατά του AfD. Αυτό θα ταιριάξει με τους ισχυρισμούς του AfD ότι είναι η μόνη εναλλακτική λύση σε ένα μονολιθικό κατεστημένο. Ούτε πρέπει να επιδιώξουν να μιμηθούν το κόμμα για να πάρουν πίσω τους ψηφοφόρους του, όπως έκανε φέτος η Χριστιανική Κοινωνική Ένωση (CSU), το αδελφό κόμμα του CDU στην Βαυαρία. Ο ηγέτης του CSU, Horst Seehofer, ζήτησε από την Γερμανία να περιορίσει αυστηρά τον αριθμό των προσφύγων που δέχεται, με γλώσσα που ταιριάζει με το AfD: Το άνοιγμα των γερμανικών συνόρων, είπε, είχε δημιουργήσει μια Herrschaft des Unrechts -μια «βασιλεία της παρανομίας» [18]. Την Κυριακή, το κόμμα του είχε την χειρότερη εμφάνισή του. Οι ψηφοφόροι προτίμησαν το πρωτότυπο έναντι του αντίγραφου.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ, ΠΑΡΑΚΑΛΩ

Υπάρχει καλύτερος τρόπος. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης θα πρέπει να αντιτάσσονται στο AfD όταν κάνει εξωφρενικές δηλώσεις, αλλά δεν πρέπει να κάνουν πρωτοσέλιδες όλες τις προκλήσεις του. Και αντί να προσποιούνται ότι η μετανάστευση και το Ισλάμ θα καθορίσουν το μέλλον της Γερμανίας, οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να επικεντρωθούν σε άλλα θέματα -και να ζητήσουν από τους πολιτικούς του AfD να τα αντιμετωπίσουν, επίσης. (Ο Gauland εμφανώς αναστατώθηκε σε μια συνέντευξη [19] σε ένα γερμανο-ρωσικό τηλεοπτικό κανάλι όταν ο δημοσιογράφος τον πίεζε σε θέματα όπως οι συντάξεις και η εκπαιδευτική πολιτική, κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας). Ομοίως, τα ιδρύματα και οι μη κυβερνητικές οργανώσεις που οργανώνουν δημόσιες συζητήσεις πρέπει να περιλαμβάνουν εκπροσώπους του AfD και να τους ρωτούν για τις πολιτικές τους θέσεις. Οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να αναλύσουν προσεκτικά το έργο του AfD στο κοινοβούλιο, αλλά θα πρέπει να το κάνουν με ψυχραιμία: Η εμφάνιση κομματικού ενθουσιασμού εξυπηρετεί την αφήγηση του AfD περί ενός «ψευδόμενου Τύπου» που στρέφεται εναντίον του λαού.

Οι Γερμανοί εξακολουθούν να έχουν ένα εξαιρετικά υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης [20] στα κατεστημένα μέσα ενημέρωσης. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα στην περίπτωση της δημόσιας τηλεόρασης, την οποία, σύμφωνα με δημοσκόπηση του 2015, το 80% των Γερμανών την εμπιστεύονται και το 73% πιστεύουν ότι είναι η πιο σημαντική πηγή ειδήσεων. Για να αποφευχθεί η εμφάνιση ενός πιο πολωμένου τηλεοπτικού τοπίου -η Γερμανία δεν έχει κανένα ανάλογο με τα δεξιά κανάλια των Ηνωμένων Πολιτειών- οι σταθμοί πρέπει να προσλαμβάνουν και πιο συντηρητικούς δημοσιογράφους. Οι πιο σημαντικές μορφές στην γερμανική τηλεοπτική σκηνή προέρχονται από την κεντροαριστερά, αφήνοντας τους συντηρητικούς τηλεθεατές με λίγες προσωπικότητες με τις οποίες μπορούν να ταυτιστούν, και επιτρέπουν στις προοδευτικές θέσεις να ατροφούν χωρίς προκλήσεις. (Οι τηλεοπτικοί σταθμοί θα πρέπει επίσης να φέρουν περισσότερους Μουσουλμάνους Γερμανούς δημοσιογράφους στην οθόνη, όπου τώρα υπο-εκπροσωπούνται).

02102017-4.jpg

Η Γερμανίδα καγκελάριος Angela Merkel στο Βερολίνο, τον Σεπτέμβριο του 2017. KAI PFAFFENBACH / REUTERS
-------------------------------------------

Η Γερμανία χρειάζεται μια ζωηρή συζήτηση σχετικά με τις πολιτικές εναλλακτικές λύσεις στο δημοκρατικό της φάσμα. Μέρος της ελκυστικότητας του AfD προήλθε από το γεγονός ότι αυτές οι εναλλακτικές λύσεις έγιναν λιγότερο ορατές τα τελευταία χρόνια, καθώς το CDU της Μέρκελ κινήθηκε προς τα αριστερά και κυβερνούσε σε έναν μεγάλο συνασπισμό με το SPD. Η τάση της Μέρκελ να παρουσιάζει την δική της πολιτική ως alternativlos («χωρίς εναλλακτική λύση») κατέστησε τα πράγματα χειρότερα. Το γεγονός ότι οι σοσιαλδημοκράτες αποφάσισαν να μπουν στην αντιπολίτευση θα πρέπει να βοηθήσει να καταστούν πιο εμφανείς οι διαφορές μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων. Αλλά το να κερδηθούν πίσω οι ψηφοφόροι του AfD θα είναι και πάλι δύσκολο.

Η Μέρκελ δήλωσε ότι θέλει να το κάνει αυτό «ακούγοντας τις ανησυχίες» των υποστηρικτών του AfD και πείθοντάς τους [21] με «καλές πολιτικές» να επιστρέψουν στην «οικογένεια». Αυτά είναι σημαντικά βήματα, κυρίως επειδή εξυπηρετούν τον ευρύτερο στόχο για την εξασφάλιση του μέλλοντος της Γερμανίας και δεν επιδιώκουν απλώς να προσελκύσουν τους δυσαρεστημένους. Αλλά θα χρειαστεί κάτι περισσότερο από αυτό για να κερδηθούν πίσω εκείνοι οι Γερμανοί που επέλεξαν το AfD σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Ίσως να ήταν σοφό για τα κεντροαριστερά κόμματα της Γερμανίας, για παράδειγμα, να αγκαλιάσουν την γλώσσα του πατριωτισμού. Μέχρι στιγμής, έχουν περιοριστεί σε υπερβολικά πνευματικές έννοιες όπως ο συνταγματικός πατριωτισμός (η ιδέα ότι η γερμανική ταυτότητα θα πρέπει να οικοδομηθεί με βάση μόνο τον βασικό νόμο της) ή έχουν απορρίψει τον πατριωτισμό τελείως. Αλλά γιατί οι προοδευτικοί δεν πρέπει να προωθήσουν έναν πατριωτισμό χωρίς αποκλεισμούς, και μια ανεκτική άποψη του έθνους ως μέρος μιας ενωμένης Ευρώπης, περίπου όπως και ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν ιδιοποιήθηκε ένα είδος πατριωτισμού που για πολύ καιρό η γαλλική δεξιά είχε διεκδικήσει μόνο για τον εαυτό της; Κάτι τέτοιο θα ανταποκρίνεται στην αναζήτηση πολλών Γερμανών για μια συναισθηματική άγκυρα, καθώς η χώρα τους αλλάζει. Υπάρχει ελάχιστος κίνδυνος ότι αυτός ο πατριωτισμός θα μετατραπεί στον εθνικισμό των αποκλεισμών, σαν της Γερμανίας του παρελθόντος. Στην πραγματικότητα, ο συμπεριληπτικός χαρακτήρας του θα πρέπει να συμβάλλει στην διατήρηση πολλών από τα σκληρά διδαγμένα μαθήματα αυτής της ιστορίας.

Στην συνέχεια, τα κόμματα θα πρέπει να προσφέρουν μια ξεκάθαρη αντιμετώπιση των προκλήσεων της μετανάστευσης και της ενσωμάτωσης, χωρίς να επικεντρωθούν αποκλειστικά σε αυτές. Για τα κεντροαριστερά κόμματα που έχουν εκπροσωπήσει ιστορικά τους εργαζόμενους της Γερμανίας, αυτό σημαίνει ότι αναγνωρίζουν και αντιμετωπίζουν τις ανησυχίες των ψηφοφόρων τους σχετικά με τις νέες αφίξεις που αυξάνουν τον ανταγωνισμό για θέσεις εργασίας και οικονομικά προσιτές κατοικίες. Η πρόκληση είναι πιο δύσκολη για το CDU. Η πολιτική της Μέρκελ για τους πρόσφυγες και η δήλωση ότι «το Ισλάμ είναι μέρος της Γερμανίας» την κατέστησαν την προσωποποίηση πολλών πολιτιστικών φόβων των ψηφοφόρων του AfD. Ίσως να μην είναι σε θέση να κερδίσει τους ψηφοφόρους απλά ακούγοντας τις ανησυχίες τους και παρέχοντας λογικές πολιτικές ως απάντηση.

Ο διάδοχός της ως πρόεδρος του CDU, θα πρέπει να κάνει την δύσκολη επιλογή για το πού θα τοποθετηθεί το κόμμα και εάν θα συμμετάσχει σε συμμαχίες με το AfD σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Κάποιοι θα υποστηρίξουν ότι το CDU θα πρέπει να υιοθετήσει μια ήπια αντι-μουσουλμανική ατζέντα για να προστατεύσει την δεξιά του πτέρυγα. Πιστώνεται κυρίως στην Μέρκελ ότι αντιστάθηκε σταθερά να εκμεταλλευθεί την ισλαμοφοβία [22] κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας.

ΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΕΣΩ

Οι ακραίες διαιρέσεις στο AfD και την ηγεσία του θα μπορούσαν να καταστρέψουν το κόμμα τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Ωστόσο, τα κατεστημένα κόμματα δεν μπορούν να ποντάρουν σε αυτό το αποτέλεσμα. Το AfD κατάφερε να εισέλθει στην Ομοσπονδιακή Βουλή κατά την διάρκεια περιόδων πλεονασμάτων του προϋπολογισμού, λίγων τρομοκρατικών επιθέσεων και ιστορικά χαμηλών ποσοστών ανεργίας. Εάν επιδεινωθεί η οικονομία της Γερμανίας ή εάν αυξηθούν οι τρομοκρατικές επιθέσεις, το κόμμα θα μπορούσε να κερδίσει δύναμη. Θα μπορούσε επίσης να το πράξει υποσχόμενο να εμβαθύνει την κοινωνική προστασία για τους Γερμανούς πολίτες. Το Εθνικό Μέτωπο [στην Γαλλία] έχει αποδείξει ότι ο πιο πειστικός λαϊκιστικός συνδυασμός είναι ένας συνδυασμός σκληρού δεξιού ξενοφοβικού εθνικισμού, μαζί με εγγυήσεις κοινωνικής ασφάλισης για τον «ιθαγενή» πληθυσμό.

Προς το παρόν, ωστόσο, ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ότι το AfD θα σφίξει περισσότερο την λαβή του στον δημόσιο διάλογο, καθώς οι βουλευτές του θα χρησιμοποιούν τις έδρες τους στην Bundestag για να αλλάξουν σιγά-σιγά την πολιτική κουλτούρα της Γερμανίας. Θα χρησιμοποιήσει την εκπροσώπησή του στο Κοινοβούλιο για να προκαλέσει και να σπάσει ταμπού, όπως έκανε και έξω από το Κοινοβούλιο και στα κοινοβούλια των κρατιδίων τα τελευταία χρόνια. Αυτό θα αλλάξει την κουλτούρα της Ομοσπονδιακής Βουλής και την γερμανική δημόσια ζωή γενικότερα, τροφοδοτώντας την κάθοδο σε μια διχαστική συζήτηση για την [εθνική] ταυτότητα.

Μια τέτοια ατμόσφαιρα θα στερήσει από την γερμανική δημοκρατία το οξυγόνο που χρειάζεται για να αντιμετωπίσει τις μεγαλύτερες προκλήσεις των επόμενων δεκαετιών: Το προβληματικό εκπαιδευτικό σύστημα της Γερμανίας, την συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού της και μια βιομηχανική βάση που πρέπει να προσαρμοστεί στην ψηφιακή οικονομία. Πέρα από αυτά τα δύσκολα εσωτερικά προβλήματα βρίσκονται η Ευρώπη και ο υπόλοιπος κόσμος, όπου η γερμανική ηγεσία [23] σε ζητήματα από τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης μέχρι την κλιματική αλλαγή είναι σε μεγάλη ζήτηση. Στην καλύτερη περίπτωση, η κυβέρνηση συνασπισμού θα διατηρήσει το σημερινό επίπεδο δέσμευσής της στο εξωτερικό. Η συζήτηση περί την Μέρκελ ως αρχηγού του ελεύθερου κόσμου δεν φάνηκε ποτέ άλλοτε πιο παράλογη: Η Γερμανία είναι πιθανό να στραφεί περισσότερο προς το εσωτερικό της.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2017-09-29/handling-alter...

Σύνδεσμοι:
[1] https://twitter.com/thorstenbenner
[2] http://www.br.de/bundestagswahl/afd-politiker-gauland-ueber-merkel-wir-w...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/2016-09-26/germanys-right-wing-c...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2016-10-17/europe-s-popul...
[5] http://www.stern.de/politik/kanzler-diktatorin--afd-vize-gauland-geht-me...
[6] https://www.foreignaffairs.com/articles/western-europe/failure-multicult...
[7] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/1971-04-01/polls-a...
[8] http://www.tagesspiegel.de/politik/bundestagswahlkampf-afd-will-aus-klim...
[9] http://www.talk-republik.de/Rechtspopulismus/docs/03/AfD-Strategie-2017.pdf
[10] http://www.tagesspiegel.de/politik/bundestagswahlkampf-afd-macht-geplant...
[11] https://www.wsj.com/articles/german-politicians-comments-about-hitler-st...
[12] https://www.foreignaffairs.com/anthologies/2016-10-20/world-war
[13] http://m.manager-magazin.de/fotostrecke/fotostrecke-146891-2.html
[14] https://www.welt.de/politik/article168489086/Alice-Weidel-will-Veroeffen...
[15] https://www.welt.de/politik/deutschland/article168989573/Welche-Parteien...
[16] http://www.tagesschau.de/multimedia/bilder/uvotealbum-923.html
[17] https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2017-09-15/era-authoritari...
[18] https://translate.google.com/#auto/en/Er%20r%C3%BCckte%20die%20von%20Kan...
[19] https://www.youtube.com/watch?v=h7qqkAzSoaE&feature=youtu.be
[20] http://www.ifd-allensbach.de/uploads/tx_reportsndocs/FAZ_Dezember2015_Me...
[21] http://www.faz.net/aktuell/politik/bundestagswahl/merkel-aeussert-sich-z...
[22] https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2016-02-02/elephant-room
[23] https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2016-06-13/germany-s-new-...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition