Το Πεκίνο υιοθετεί μια εθνοκρατική εξωτερική πολιτική; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το Πεκίνο υιοθετεί μια εθνοκρατική εξωτερική πολιτική;

Ανακύπτουν προειδοποιητικά σημάδια

Δεύτερον, το Πεκίνο ενισχύει τους πολιτιστικούς δεσμούς με τους κινεζικούς πληθυσμούς στο εξωτερικό μέσω ενός επίσημου οργάνου διαχείρισης της διασποράς που ονομάζεται Overseas Chinese Affairs Office (Γραφείο Κινεζικών Υποθέσεων στο Εξωτερικό), το οποίο λειτουργεί στο πλαίσιο του Κρατικού Συμβουλίου. Αυτή η υπηρεσία έχει φλερτάρει τον υπερπόντιο πληθυσμό της Κίνας με κυβερνητικά χρηματοδοτημένα ταξίδια σε κινεζικούς καταυλισμούς νεολαίας που επιδιώκουν να αποτυπώσουν την κατευθυνόμενη από το κράτος εκδοχή της εθνικής ταυτότητας και κληρονομιάς του Πεκίνου. Το γραφείο αρχίζει επίσης να χαλαρώνει τους περιορισμούς [21] στους εθνοτικούς Κινέζους μετανάστες που αποκτούν μόνιμες κάρτες διαμονής στην Κίνα. Υπάρχει επίσης μια σκόπιμη εκστρατεία από τα υψηλότερα κυβερνητικά επίπεδα για να ανακληθούν Κινέζοι επιστήμονες και ακαδημαϊκοί από το εξωτερικό, η οποία απευθύνεται στην αίσθηση του πατριωτισμού τους (όπως και με την προσφορά μεγάλων επιδομάτων επαναπατρισμού [22]). Αυτή η παγκόσμια καμπάνια παλιννόστησης επιδιώκει να εδραιώσει την κινεζική ταυτότητα -με τους όρους του Πεκίνου.

Τέλος, και πιο αμφιλεγόμενα, το Πεκίνο φαίνεται να ενδιαφέρεται για την πολιτική κινητοποίηση της κινεζικής διασποράς. Οι υπηρεσίες πληροφοριών της Νέας Ζηλανδίας ερεύνησαν πρόσφατα [23] τον Yang Jian -μέλος του κοινοβουλίου της Νέας Ζηλανδίας με φιλο-κινεζικές θέσεις- για ύποπτους δεσμούς με κινεζικά στρατιωτικά ιδρύματα και υπηρεσίες πληροφοριών καθώς και για δωρεές στο πολιτικό κόμμα του από κινεζικές εταιρείες με αμφίβολα κίνητρα, όπως το δώρο [24] των 104.000 δολαρίων ΗΠΑ από την Inner Mongolia Rider Horse Industry Ltd, αυτή την άνοιξη. Υπήρξαν πολλές παρόμοιες περιπτώσεις στην Αυστραλία [25]. Και το United Front Work Department, μια κινεζική κυβερνητική οντότητα υπό την ισχυρή Κεντρική Επιτροπή, έχει εμπλακεί στην συνάθροιση ενός δικτύου κινεζικών επαφών από το εξωτερικό [26]. Παρόλο που δεν έχει υπάρξει οριστική απόφαση σε πολλές από αυτές τις περιπτώσεις, οι κατηγορίες για πολιτικές ίντριγκες πιθανόν να αυξηθούν με την πάροδο του χρόνου, όσο το Κομμουνιστικό Κόμμα στο Πεκίνο προσπαθεί να ορίσει την κινεζική εθνοτική ταυτότητα με τους δικούς του όρους και κινητοποιώντας τις κοινότητες γύρω από αυτήν την κρατικά διευθυνόμενη ταυτότητα, για να την εκμεταλλευθεί για τα δικά του συμφέροντα.

Μια έντονη στρατηγική εμπλοκή της διασποράς θα μπορούσε να παράσχει ένα σκεπτικό για μια πιο ισχυρή κινεζική εξωτερική πολιτική. Το Πεκίνο θα μπορούσε να δικαιολογήσει την εγκατάλειψη της μακρόχρονης πολιτικής του περί μη παρέμβασης, εάν απειλούνταν εθνοτικοί Κινέζοι πέρα από τα σύνορά του. Αφού η κακομεταχείριση [27] ενός Κινεζο-αμερικανού από την United Airlines συγκέντρωσε τόσο μεγάλη προσοχή στα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Κίνας, δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι [πιθανή] μεγαλύτερη βία κατά των εθνοτικών Κινέζων –για παράδειγμα σε μια χώρα της «Ζώνη και Οδός» που φιλοξενεί Κινέζους εγργαζόμενους στις υποδομές- θα δικαιολογούσε μια πιο άμεση απάντηση από το Πεκίνο. Χώρες όπως η Σρι Λάνκα, όπου οι κινεζικές επενδύσεις αντιμετωπίστηκαν με βίαιες διαμαρτυρίες [28], ενδέχεται να ταιριάζουν με το σχέδιο αυτό. Ακόμη χειρότερα, αν ορισμένα μέλη της κινεζικής διασποράς θεωρούν ότι εξαρτώνται από την άνοδο και την πτώση της Κίνας, το Πεκίνο θα μπορούσε να τους κινητοποιήσει για να υποστηρίξουν (ή να διαδηλώσουν πιέζοντας για) πολιτικές υπέρ του Πεκίνου. Αυτός ο τύπος κινητοποίησης συμβαίνει ήδη τακτικά εναντίον προσωπικοτήτων όπως ο Δαλάι Λάμα [29], όπου το Πεκίνο μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους στους οικοδεσπότες του χωρίς να σηκώσει ούτε ένα δάχτυλο.

Ακόμη και μια πιο καλόπιστη ερμηνεία της εμπλοκής στην κινεζική διασπορά υποδεικνύει ότι το Πεκίνο οδεύει πιθανότατα προς φασαρίες. Ο πολλαπλασιασμός των συμφερόντων της Κίνας στο εξωτερικό -και ο συχνά σκληρός τρόπος που τα επιδιώκει- συνοδεύεται από αυξανόμενο αντι-κινεζικό αίσθημα σε όλο τον κόσμο, όπως αποδεικνύεται από συγκρούσεις στην Ζάμπια [30] και από ξινές συμπεριφορές στην Σρι Λάνκα [31]. Με το να παίζει με τις διεθνείς πολιτικές ταυτότητας, το Πεκίνο κινδυνεύει να τροφοδοτήσει περαιτέρω τις εθνοτικές διαμαρτυρίες, οι οποίες με την σειρά τους θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τις αυξανόμενες υπερπόντιες επενδύσεις, υποβάλλοντας παράλληλα την κινεζική διασπορά σε εθνική αντίδραση. Αυτό ισχύει στη Μαλαισία, όπου πολλοί Κινέζοι [32] κοιτάζουν προς το Πεκίνο για να τους υποδεχτεί πίσω, ενδεχομένως παρουσιάζοντας ένα πραγματικό μεταναστευτικό δίλημμα. Άλλοι μπορεί να ανταποκριθούν σε μια αντι-κινεζική αντίδραση με το να απορρίψουν επενδύσεις ή δεσμεύσεις από το Πεκίνο, επιδιώκοντας να εκφράσουν πιο δυνατά την αφοσίωση στις χώρες καταγωγής τους. Η Αυστραλία μπορεί να είναι μια πρώιμη δοκιμαστική περίπτωση, καθώς η κυβέρνηση μελετά [33] σαρωτική νέα νομοθεσία για την χρηματοδότηση των [προεκλογικών] εκστρατειών και την κατασκοπεία, εν μέσω ανησυχιών για την αυξανόμενη επιρροή του Πεκίνου.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΠΙΘΕΣΗ

Παρόλο που κάποιες χώρες μπορεί να έχουν δυσκολίες στο να αντιμετωπίσουν την κρατική πηγή αυτών των προκλήσεων, έχουν όμως όντως επιλογές για να προστατεύσουν τον εαυτό τους απέναντι σε μια ενεργητική εθνοκρατική επίθεση. Οι εσκεμμένες προσπάθειες ένταξης [των αλλοεθνών] θα είναι κρίσιμες˙ μια κοινότητα της οποίας η ταυτότητα γίνεται δεκτή και φημίζεται τοπικά, θα είναι λιγότερο πιθανό να στραφεί προς το Πεκίνο για μια αίσθηση πατρίδας από όσο μια διασπορά που είναι απομονωμένη και περιφρονημένη. Επιπλέον, οι ισχυρότερες απαιτήσεις διαφάνειας για την ξένη χρηματοδότηση, τόσο στην επιχειρηματική όσο και στην πολιτική επιρροή, δεν θα ρίξουν μόνο ένα φως στην ανάμειξη από το Πεκίνο, αλλά μπορεί επίσης να προκαταλάβουν τις διαιρετικές φήμες που υποστηρίζουν την διχασμένη νομιμοφροσύνη της, διασποράς από το να γίνουν μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.