Secure Connection

Τι μπορεί να κάνει η Πολωνία για την Ευρώπη

Ένας μεγαλύτερος ρόλος στην άμυνα της ηπείρου

Elisabeth Braw

27/10/2017

Περίληψη Κειμένου και Βιογραφικό Συγγραφέα

Η ELISABETH BRAW είναι εξωτερική ανώτερη συνεργάτις στο Atlantic Council και εξωτερική συνδεόμενη συνεργάτις στο European Leadership Network.

Εμφάνιση άρθρου σε περισσότερες σελίδες

Συνδεθείτε ή Εγγραφείτε για να γράψετε το σχόλιο σας. Εγγραφείτε στο newsletter για να λαμβάνετε ενημέρωση από το ForeignAffairs.gr.

Η Πολωνία βρίσκεται σε ένα ξέσπασμα στρατιωτικών δαπανών. Από τον Ιανουάριο, η Βαρσοβία ανακοίνωσε ότι θα διαπραγματευθεί συμφωνία ύψους 7,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων [1] με τον κατασκευαστή όπλων Raytheon, ότι θα αγοράσει έναν αριθμό νέων ελικοπτέρων και τανκς και ότι σκέφτεται να αγοράσει περισσότερα από 100 επιπλέον μαχητικά αεροπλάνα [2]. Τα επόμενα χρόνια, σχεδιάζει να προμηθευθεί περισσότερα από 1.000 στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) και πέντε νέα πολεμικά πλοία. Τα σχέδια αυτά αποτελούν μέρος ενός στρατιωτικού προγράμματος εκσυγχρονισμού ύψους 14,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων το οποίο ανακοίνωσε η Βαρσοβία στα τέλη του 2016 -και χάρη σε αυτά, η Πολωνία [3] είναι έτοιμη να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην υπεράσπιση της Ευρώπης [4].

Πολωνικά ελικόπτερα Mi-17 σε στρατιωτικές ασκήσεις κοντά στο Drawsko Pomorskie, στην Πολωνία, τον Σεπτέμβριο του 2017. AGENCJA GAZETA / CEZARY ASZKIELOWICZ VIA REUTERS
--------------------------------------------------------------------------

Οι δαπάνες δεν έχουν προκύψει από το πουθενά. Η Πολωνία πρέπει να αντικαταστήσει τον στρατιωτικό εξοπλισμό της που έχει απομείνει από την σοβιετική εποχή και ακόμη και μερικά από τα μεταχειρισμένα [οπλικά συστήματα] που απέκτησε από Δυτικούς γείτονες στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Η σημερινή επιθετικότητα της Ρωσίας [5] στην περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας -νωρίτερα αυτό το μήνα, μετέφερε τα πυραυλικά συστήματα Iskander [6] στον θύλακα του Καλίνινγκραντ, από όπου μπορούν να φτάσουν την Βαρσοβία- πρόσθεσε στην αίσθηση του επείγοντος στην Πολωνία. «Εάν τυχαίνει να ζείτε σε μια σκληρή γειτονιά, επενδύετε σε μια σωστή κλειδαριά και ίσως ακόμη και σε σπρέι πιπεριού», μου είπε ο Aleksander Korab, ένας συντάκτης πολωνικής εφημερίδας που τώρα είναι υπεύθυνος για την ημερήσια εφημερίδα Metro στις ΗΠΑ. «Εμείς οι Πολωνοί μάθαμε με τον σκληρό τρόπο ότι ο μόνος τρόπος για να σταματήσεις το νταηλίκι είναι να σταθείς όρθιος και να οπλίσεις τον εαυτό σου».

Σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η Πολωνία δεν μείωσε τις αμυντικές δαπάνες κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1990, και τα τελευταία χρόνια, έχει ενισχύσει το παιχνίδι της. Το 2015, η Πολωνία δαπάνησε 2,2% [7] του ΑΕΠ της για την άμυνα, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (Stockholm International Peace Research Institute). Πέρυσι, δαπάνησε 2%, στο όριο του ΝΑΤΟ. Αυτή την εβδομάδα ο πρόεδρος Andrzej Duda υπέγραψε σε νόμο [8] την απόφαση της κυβέρνησης να αυξάνει σταδιακά τις αμυντικές δαπάνες κάθε χρόνο μέχρι το 2030, οπότε οι δαπάνες αυτές θα φθάσουν το 2,5% του πολωνικού ΑΕΠ. Αυτό είναι ένα υψηλότερο μερίδιο από όσο πληρώνει οποιοδήποτε άλλο μέλος του ΝΑΤΟ [9] σήμερα, εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες [10].

Επιπλέον, η Πολωνία διαθέτει έναν μεγάλο, ικανό στρατό -και τα επόμενα χρόνια, η κυβέρνηση σκοπεύει να επεκτείνει το μέγεθός του [11] από 100.000 σε 150.000 άτομα εν υπηρεσία, ενώ θα προσθέσει επίσης μια εθελοντική δύναμη 50.000 στρατιωτών.

Εκατόν πενήντα χιλιάδες επαγγελματίες στρατιώτες: Αυτό είναι κάτι περισσότερο από ό,τι διαθέτει οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα εκτός από την Γαλλία, την Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Ωστόσο, κανένα από αυτά τα κράτη δεν είναι σε θέση να κάνει πολλά περισσότερα για την ευρωπαϊκή ασφάλεια στο άμεσο μέλλον. Οι ένοπλες δυνάμεις της Γαλλίας έχουν σημαντικές υποχρεώσεις τόσο στην Αφρική όσο και στην εγχώρια ασφάλεια, ο βρετανικός στρατός είναι υπερβολικά εκτεταμένος και υποχρηματοδοτημένος, ενώ η γερμανική Bundeswehr παλεύει με προβλήματα εξοπλισμού: Για παράδειγμα, κανένα από τα υποβρύχιά της [12] δεν είναι σήμερα σε λειτουργική κατάσταση.

Πολωνοί στρατιώτες σε τελετή καλωσορίσματος για το μαχητικό τάγμα της Ενισχυμένης Προωθημένης Παρουσίας του ΝΑΤΟ στο Adazi, στην Λετονία, τον Ιούνιο του 2017. INTS KALNINS / REUTERS
------------------------------------------------------

Αυτό αφήνει την Πολωνία ως τον καλύτερο Ευρωπαίο υποψήφιο για να διαδραματίσει πιο σημαντικό ρόλο στην άμυνα της ηπείρου, ιδιαίτερα στην ανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ. Η Βαρσοβία αναπτύσσει στενότερους αμυντικούς δεσμούς με την Εσθονία, την Λιθουανία και την Λετονία, όπου 160 Πολωνοί στρατιώτες υπηρετούν ως μέρος μιας μαχητικής ομάδας του ΝΑΤΟ. Έχει αφιερώσει στρατεύματα στη νέα πολυεθνική ταξιαρχία της συμμαχίας [13] στην Ρουμανία και φιλοξενεί τη νέα Πολυεθνική Μεραρχία Βορειοανατολικά (Multinational Division Northeast) [14] του ΝΑΤΟ, η οποία συντονίζει τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ που επιχειρούν υπό την αιγίδα της λεγόμενης Ενισχυμένης Προωθημένης Παρουσίας (Enhanced Forward Presence) της συμμαχίας στην Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής. Σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, η Πολωνία ανταγωνίζεται επίσης την Γερμανία [15] για να φιλοξενήσει τη νέα Διοίκηση Επιχειρήσεων Οπισθοφυλακής (Rear Area Operation Command) του ΝΑΤΟ, η οποία θα λειτουργήσει ως ο ευρωπαϊκός κόμβος επιμελητείας της συμμαχίας. Αυτό θα φέρει ακόμα περισσότερες μονάδες του ΝΑΤΟ στην Πολωνία, όπου σήμερα σταθμεύουν περίπου 1.270 στρατιώτες [16]. Τον Ιούνιο, ο υφυπουργός του πολωνικού Υπουργείου Άμυνας, Tomasz Szatkowski, προχώρησε περαιτέρω, υποδεικνύοντας [17] ότι η Πολωνία θα αποτελέσει κόμβο για τις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, φιλοξενώντας αυτό που θα ήταν ουσιαστικά μια ενισχυμένη έκδοση της Διοίκησης Επιχειρήσεων Οπισθοφυλακής του ΝΑΤΟ. Κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Δυτική Γερμανία εκπλήρωνε τον ρόλο αυτό, έχοντας όχι μόνο καλές υποδομές αλλά και μια γραμμή μετώπου με το Σύμφωνο της Βαρσοβίας [18]. Σήμερα, η Πολωνία είναι πιο κοντά σε μια ενδεχόμενη σύγκρουση που θα περιλάμβανε την Ρωσία [19].

Σύμφωνα με τον Lukasz Kulesa, τον εδρεύοντα στην Βαρσοβία διευθυντή ερευνών στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ηγεσίας (European Leadership Network, ένα think tank του Λονδίνου όπου είμαι εξωτερική συνεργάτις), η Πολωνία εξετάζει επίσης την ενσωμάτωση μονάδων από σύμμαχες χώρες στις ένοπλες δυνάμεις της και την πρόσδεση δικών της μονάδων στους στρατούς άλλων χωρών. Το μοντέλο αυτό, στο οποίο πρωτοστάτησε η Γερμανία [20], είναι γνωστό ως Framework Nations Concept και περιλαμβάνει δύο ή περισσότερα κράτη που ενσωματώνουν επιλεγμένες μονάδες από τις ένοπλες δυνάμεις τους, επιτρέποντάς τους να μοιράζονται στρατιώτες και εξοπλισμό και έτσι να αυξάνουν την ισχύ τους. (Μια πηγή της πολωνικής κυβέρνησης επιβεβαίωσε τις φιλοδοξίες της Πολωνίας όσον αφορά την στρατιωτική ενσωμάτωση). «Η Πολωνία έχει μεγάλες δυνατότητες ως ένα κράτος-πλαίσιο επικεντρωμένο στην άμυνα της ανατολικής πλευράς, η οποία δεν είναι ενδιαφέρουσα εξίσου για όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ [21]», δήλωσε ο Kulesa. «Το αρχηγείο της Multinational Division Northeast φαίνεται να είναι ο ιδανικός πυρήνας γύρω από τον οποίο μπορεί να αναπτυχθεί η ιδέα».

Ο Jim Townsend, πρώην αναπληρωτής βοηθός υπουργός Άμυνας για την Ευρωπαϊκή και ΝΑΤΟϊκή Πολιτική, συμφωνεί. «Οι πολωνικές ένοπλες δυνάμεις είχαν μια σκληρή πορεία μετάβασης από το καθεστώς του Συμφώνου της Βαρσοβίας μέχρι εκεί που βρίσκονται τώρα, με μια Δυτική προσέγγιση και Δυτικό εξοπλισμό», μου είπε. «Τώρα είναι σε θέση να αναλάβουν μεγαλύτερο ρόλο, είτε πρόκειται για ένα έθνος-πλαίσιο είτε για κάτι άλλο».

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Jens Stoltenberg, και ο Πολωνός πρόεδρος, Andrzej Duda, στην Βαρσοβία, τον Αύγουστο του 2017. AGENCJA GAZATA / SLAWOMIR KAMINSKI VIA REUTERS
------------------------------------------------------------

Η Πολωνία έχει σαφώς την ικανότητα για βαρύτερο έργο: Οι Ευρωπαίοι εταίροι της θα πρέπει απλώς να το ζητήσουν. Εκτός από την πιθανή φιλοξενία της νέας διοίκησης για την διοίκηση επιμελητείας (logistics command) του ΝΑΤΟ και την ενσωμάτωση των δυνάμεών της με τις δυνάμεις άλλων εταίρων του ΝΑΤΟ, η Πολωνία θα μπορούσε να αναπτύξει πολλούς περισσότερους στρατιώτες στις αποστολές του ΝΑΤΟ. Αλλά υπάρχει ένα ζήτημα. Από τότε που πήρε την εξουσία, η κυβέρνηση του PiS έχει αποξενώσει άλλα ευρωπαϊκά κράτη μέσω μιας σειράς εγχώριων μέτρων που θεωρούνται ευρέως ως αντι-φιλελεύθερα. «Η κυβέρνηση του PiS κατάφερε να απομονώσει την Πολωνία από τους περισσότερους εταίρους της στην ΕΕ και επομένως στο ευρωπαϊκό τμήμα του ΝΑΤΟ», είπε ο Roland Freudenstein, αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου Wilfried Martens, ενός think tank με έδρα τις Βρυξέλλες. «Αν οι σημερινοί ηγέτες της Πολωνίας δεν αλλάξουν πορεία και δεν καταστούν περισσότερο εποικοδομητικοί στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, πρόκειται να εκμηδενίσουν τα εντυπωσιακά στρατιωτικά και πολιτικά επιτεύγματα προηγούμενων κυβερνήσεων, γεγονός που θα καθιστούσε πολύ δύσκολο για την Βαρσοβία να παίξει θετικό ρόλο ευρωπαϊκή ασφάλεια [22]».

Πράγματι, η αντίθεση μεταξύ της Βαρσοβίας και των Ευρωπαίων εταίρων της σχετικά με τις εγχώριες πολιτικές της πολωνικής κυβέρνησης θα μπορούσε να επηρεάσει την δυνητική πρωταγωνιστική πορεία της Πολωνίας στην ευρωπαϊκή ασφάλεια. Τον Ιούλιο, αφότου η Βαρσοβία, πρότεινε μια σειρά μεταρρυθμίσεων για την αύξηση του ελέγχου των νομοθετών του PiS επί του δικαστικού σώματος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή [23] απείλησε [24] την Πολωνία με τις αποκαλούμενες διαδικασίες του Άρθρου 7, οι οποίες μπορούν να αποστερήσουν εκείνους που στοχεύουν από τα δικαιώματα ψήφου στην ΕΕ. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη ότι καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν είναι σε θέση να ενισχύσει σημαντικά την άμυνα της περιοχής, οι Ευρωπαίοι εταίροι της Πολωνίας θα πρέπει να ξεπεράσουν την ενόχλησή τους. Για να κάνει περισσότερα για την δική της ασφάλεια, η Ευρώπη πρέπει να κοιτάξει ανατολικά του ποταμού Oder.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/europe/2017-10-26/what-poland-ca...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition

Εμφάνιση άρθρου σε περισσότερες σελίδες

Τι μπορεί να κάνει η Πολωνία για την Ευρώπη

Αναζήτηση

Δημοφιλή Άρθρα

Περιοχή Μελών