Το παράδοξο της ουζμπεκικής τρομοκρατίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το παράδοξο της ουζμπεκικής τρομοκρατίας

Ειρήνη εγχωρίως, βία στο εξωτερικό

Υπάρχουν μεταξύ δύο και τρία εκατομμύρια Ουζμπέκοι εργάτες μετανάστες στην Ρωσία [10]. Μερικοί από αυτούς έχασαν την επαφή τους με τις κοινότητες της πατρίδας τους και, αντιμετωπίζοντας δυσκολίες σε μια ξένη κουλτούρα, ριζοσπαστικοποιήθηκαν μέσω του διαδικτύου. Το ίδιο ισχύει και για ορισμένους από τους Ουζμπέκους που ζουν τώρα εξόριστοι στην Τουρκία -αριθμούν ίσως δεκάδες χιλιάδες- και στην Δυτική Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες -περίπου 300.000 μόνο στις ΗΠΑ. Ήδη από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2000, αρκετοί Ουζμπέκοι συνελήφθησαν στην Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες για τον σχεδιασμό τρομοκρατικών ενεργειών. Παρόλο που η ομάδα αυτή συνδέθηκε ή εμπνεύστηκε από το ΙΜΟ ή τους κληρονόμους του όπως η Ισλαμική Τζιχάντ, οι νέοι τρομοκράτες του 2017 δεν εντάσσονται σε κανένα βαθύ δίκτυο αλλά εμπνέονται από άλλες επιθέσεις που πραγματοποιούντα σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Ακόμη και καθώς το λεγόμενο ουζμπεκικό τρομοκρατικό πρόβλημα εξαπλώνεται περαιτέρω στο εξωτερικό, το ίδιο το Ουζμπεκιστάν παραμένει απαλλαγμένο από τρομοκρατική βία [11]. Εγχωρίως, η ισλαμική ταυτότητα είναι σε άνοδο, ειρηνικά. Οι νεώτερες γενιές των Ουζμπέκων αντλούν πολύ περισσότερη περηφάνια από την θρησκευτική τους ταυτότητα: Τηρούν το Ραμαζάνι και δίνουν σε φιλανθρωπίες πιο τακτικά από όσο οι προηγούμενες γενιές. Ορισμένοι νέοι ζητούν το δικαίωμα να δείχνουν εμφανή σημάδια ισλαμικής ευλάβειας σε δημόσιους χώρους [12] και πολλοί υποστηρίζουν ότι το Ισλάμ πρέπει να ενσωματωθεί στα σχολικά προγράμματα σπουδών. Η συζήτηση σχετικά με την ανάγκη οι γυναίκες να καλύπτονται (ή όχι) είναι ζωηρή, και πολλοί επιχειρηματίες νομιμοποιούν την ευημερία τους επενδύοντας σε νέα τζαμιά ή μαντράσες.

Η θρησκευτική καταστολή είναι πιθανόν σε κάμψη. Στα τελευταία δύο χρόνια της μακρόχρονης διακυβέρνησης του προέδρου Ισλάμ Καρίμοφ, υπήρξε μια δειλή αλλά αισθητή αλλαγή στην στάση της κυβέρνησης απέναντι στην θρησκεία. Ανήσυχες για την προσέγγιση του ISIS στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και γνωρίζοντας την ανάγκη να καταπραΰνουν τους πιο θρησκευόμενους νέους Ουζμπέκους, οι Αρχές ξεκίνησαν αρκετούς νέους ιστοτόπους [13] με επικεφαλής διάσημους θεολόγους και ιεροκήρυκες για να προωθήσουν ένα «σωστό» -δηλαδή, μη πολιτικό- Ισλάμ. Μετά τον θάνατο του Karimov τον Σεπτέμβριο του 2016 και την άνοδο του Shavkat Mirziyoyev στην εξουσία, αργές μεταρρυθμίσεις βρίσκονται σε εξέλιξη [14]. Μια από αυτές είναι να κάνει πιο ήπια την έντονα κοσμική παράδοση της χώρας για να διευθετήσει καλύτερα το Ισλάμ [15] και να το επανεντάξει στον πολιτικό διάλογο.

Ούτε η θρησκευτική καταπίεση ούτε οι υπαινιγμοί για την ελευθερία έχουν επηρεάσει πολύ την ριζοσπαστικοποίηση στο Ουζμπεκιστάν, αν και η καταστολή, σε συνδυασμό με την έλλειψη οικονομικών προοπτικών, σίγουρα ενθαρρύνει τους ανθρώπους να μετακομίσουν στο εξωτερικό με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής. Είναι στο εξωτερικό, όταν κάποια άτομα χάνουν την υποστήριξη των κοινοτήτων τους, των οικογενειών τους και των δικτύων τους, που βρίσκονται ευάλωτοι στην ριζοσπαστικοποίηση.

Η ουζμπεκική τρομοκρατία στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι επομένως άμεσο προϊόν των πολιτικών του Ουζμπεκιστάν, αλλά αποτέλεσμα των δύσκολων διαδικασιών ένταξης στις χώρες υποδοχής. Εάν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θέλουν να κάνουν την διαφορά, πρέπει να αναζητήσουν τους εσωτερικούς παράγοντες που μπορούν να πιέσουν τους μετανάστες να ριζοσπαστικοποιηθούν μέσα στις Ηνωμένες Πολιτείες, και να μην βλέπουν την χώρα ως θύμα της υποτιθέμενης «εξαγωγής» βίας ενός άλλου έθνους.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/uzbekistan/2017-11-01/paradox-uz...