Τι μπορεί να μάθει η Ουάσινγκτον από τις διαδηλώσεις στο Ιράν | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Τι μπορεί να μάθει η Ουάσινγκτον από τις διαδηλώσεις στο Ιράν

Ξεπερνώντας τους αμερικανικούς μύθους
Περίληψη: 

Όσο οι παρατηρητές περί το Ιράν εξακολουθούν να υποκύπτουν σε διαδεδομένους μύθους σχετικά με την πραγματικότητα στην χώρα (ότι η λαϊκή ισχύς είναι αποδυναμωμένη, ότι οι μεταρρυθμιστές αποτελούν το κλειδί των εξελίξεων και ότι υπάρχει απόσταση στις απόψεις μεταξύ της πρωτεύουσας Τεχεράνης και της περιφέρειας στο Ιράν) τόσο θα απομακρύνεται η δυνατότητα κατανόησης του τι πραγματικά συμβαίνει στην Ισλαμική Δημοκρατία.

Ο BEHNAM BEN TALEBLU είναι ανώτερος αναλυτής για το Ιράν στο Foundation for Defense of Democracies (FDD).

Πέρασε πάνω από ένας μήνας από τότε που οι διαδηλώσεις στα βορειοανατολικά του Ιράν μεταστάθηκαν σε διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος [1] σε ολόκληρη την χώρα. Αυτή η έκρηξη δυσαρέσκειας, η οποία κατέλαβε σχεδόν εντελώς εξαπίνης τις Ηνωμένες Πολιτείες, θα έπρεπε να βοηθήσει να τερματιστούν μια σειρά από αδύναμες υποθέσεις σχετικά με την ιρανική πολιτική που είχαν γίνει συμβατική σοφία στην Ουάσινγκτον -δηλαδή, μια υποεκτίμηση της προθυμίας του ιρανικού λαού να αντιταχθεί στο καθεστώς [3] και μια υπερεκτίμηση των μεταρρυθμιστών του Ιράν. Τώρα, καθώς η Ουάσιγκτον ζυγίζει [4] το πώς να αντιμετωπίσει τις πολλαπλές προκλήσεις που προέρχονται από το Ιράν, πρέπει επίσης να επανεξετάσει τα θεμέλια των γνώσεών της για την χώρα.

ΛΑΪΚΗ ΙΣΧΥΣ

Ο πρώτος μύθος που κατέρριψαν οι διαμαρτυρίες δεν ήταν κάτι που συζητήθηκε ανοιχτά στην Ουάσινγκτον, αλλά μάλλον ένα παρασκηνιακό συμπέρασμα των περισσότερων ιδιωτικών συνομιλιών για το Ιράν. Αυτός ο μύθος έλεγε ότι, δεδομένης της επιτυχίας του καθεστώτος [6] στην καταστολή [7] του Πράσινου Κινήματος το καλοκαίρι του 2009 [8] και μετά από αυτό [9], ο λαός του Ιράν δεν είχε την αποφασιστικότητα να συνεχίσει να διαμαρτύρεται, καθιστώντας απίθανες τις περαιτέρω εκτεταμένες διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης. Επιπλέον, ισχυριζόταν ότι το καθεστώς βίωνε μια αύξηση της δημοφιλίας του εντός του ιρανικού λαού, χάρη στον αυξανόμενο εθνικισμό [10], τον φόβο μιας κατεστραμμένης από τον πόλεμο Μέσης Ανατολής, και την περιφρόνηση των Ιρανών για τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ.

06022018-1.jpg

Διαδηλωτές στην Τεχεράνη, τον Δεκέμβριο του 2017. SOCIAL MEDIA / REUTERS
--------------------------------------------------------------------------

Αλλά μια τέτοια εκτίμηση υποτιμά τον -σχεδόν ενός αιώνα- αγώνα του ιρανικού λαού για μια δίκαιη και αντιπροσωπευτική κυβέρνηση, τον οποίο δεν έχουν εγκαταλείψει παρά τις συνεχείς απογοητεύσεις. Πρώτον, οι πρόσφατες διαμαρτυρίες εξουδετερώνουν από την ίδια την ύπαρξή τους τον μύθο της ιρανικής αναποφασιστικότητας, καθώς οι απλοί άνθρωποι -αν και από ένα κάπως διαφορετικό κοινωνικό στρώμα από εκείνο των διαδηλωτών του 2009- διακινδύνευσαν την ζωή και την σωματική τους ακεραιότητα για να διαμαρτυρηθούν για τον ανώτατο ηγέτη Ali Khamenei με συνθήματα [11] για «Θάνατο στον δικτάτορα!». Μπορούν επίσης να βρεθούν στα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης βίντεο που δείχνουν μέλη του παραστρατιωτικού σώματος Basij [12] (το οποίο συντέλεσε στην καταστολή το 2009) να καίνε [13] τις σχετικές ταυτότητές τους ως σύμβολο διαφωνίας. Επιπλέον, σηματοδοτώντας την γενναιότητά τους, οι διαδηλωτές εξύμνησαν [14] τον Mohammad Reza (Shah) Pahlavi, τον ιδρυτή της τελευταίας μοναρχικής δυναστείας του Ιράν, παραβιάζοντας το ταμπού του δημόσιου εγκωμιασμού του παλαιού καθεστώτος. Συγκεκριμένα, αυτό το υπέρ του Pahlavi σύνθημα επαναλήφθηκε [15] στην Khomein, την πατρίδα του Ayatollah Ruhollah Khomeini, του ιδρυτή της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Δεύτερον, ο μύθος αυτός συγχέει τον ιρανικό εθνικισμό με την υποστήριξη του καθεστώτος. Οι πρόσφατες αναφορές [16] σχετικά με τον πρώτο έχουν παραλείψει ότι υπάρχουν μακροχρόνιες εθνικιστικές επικρίσεις στην Ισλαμική Δημοκρατία. Οι Ιρανοί εθνικιστές έχουν σχεδόν τέσσερις δεκαετίες γεμάτες με αποδείξεις ότι το καθεστώς βάζει την ιδεολογία πάνω σε εθνικό συμφέρον. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι η ιδεοληψία του καθεστώτος με το Ισραήλ, με το οποίο οι Ιρανοί ιστορικά δεν είχαν καμία εδαφική διαμάχη. Τον Μάρτιο του 2016, το Ιράν δοκίμασε [17] βαλλιστικούς πυραύλους με επιγραφές που επικαλούντο γενοκτονία εναντίον του Ισραήλ, ακόμη και καθώς η κυβέρνηση διαιώνιζε πολλαπλές περιβαλλοντικές κρίσεις [18] στο εσωτερικό μέτωπο. Και το 2013, ένας Ιρανός αξιωματούχος ασφαλείας ισχυρίστηκε [19] ότι είναι πιο σημαντικό να υπερασπιστεί την Συρία αντί την πετρελαιοπαραγωγό ιρανική επαρχία Khuzestan. Τα συνθήματα [20] που ακούγονταν [21] κατά την διάρκεια των διαμαρτυριών, όπως το «Αφήστε την Συρία και σκεφτείτε για εμάς», πρέπει να υπενθυμίζουν το οξύ ρήγμα που υπάρχει ανάμεσα στις προτεραιότητες του καθεστώτος και εκείνες του λαού.

Τρίτον, αυτός ο μύθος αγνοεί κατάφωρα την ιστορία των μετά το 2009 διαδηλώσεων στο Ιράν, μερικές από τις οποίες έθεσαν το προηγούμενο για το ξέσπασμα του περασμένου Δεκεμβρίου. Για παράδειγμα, το 2016 οι Ιρανοί γιόρτασαν την Ημέρα του Κύρου, με το να συγκεντρωθούν μαζικά στον τάφο του Πέρση αυτοκράτορα Κύρου του Μεγάλου [22], ο οποίος παραμένει μια εξέχουσα εθνική ιρανική προσωπικότητα μέχρι σήμερα. Οι διοργανωτές αυτού του συλλαλητηρίου συνελήφθησαν [23], και πέρυσι η κυβέρνηση έλαβε μέτρα για να εμποδίσει [24] την συμμετοχή στην εκδήλωση. Αν και οι Δυτικοί [ενημερωτικοί] σταθμοί συνήθως καλύπτουν [26] διαδηλώσεις υπέρ του καθεστώτος που πραγματοποιούνται κατά τις αργίες, δεν υπάρχουν επαρκή ρεπορτάζ και αναλύσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι διαδηλώσεις [27] στιγματίζουν την καθημερινή ζωή στο Ιράν, υπογραμμίζοντας την επιθυμία του λαού να χρησιμοποιήσει κάθε δυνατή ευκαιρία για να αμφισβητήσει το καθεστώς. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για πιο τοπικές διαδηλώσεις έξω από την Τεχεράνη, που περιλαμβάνουν επαγγελματικές ομάδες [28] ή εθνικές μειονότητες [29].

06022018-2.jpg

Αφίσες από διαμαρτυρία έξω από την ιρανική πρεσβεία στο Λονδίνο, τον Ιανουάριο του 2018. SIMON DAWSON / REUTERS
----------------------------------------------------