Μπορεί η Νότια Κορέα να σώσει τον εαυτό της;

Επί μεγάλο μέρος της πρόσφατης ιστορίας της, η Κορέα έχει μπλεχτεί σε συγκρούσεις μεταξύ ισχυρών γειτόνων -μια εμπειρία που προσφέρει σοβαρά μαθήματα για τους ηγέτες της Νότιας Κορέας οι οποίοι αγωνίζονται σήμερα με τα ευάλωτα σημεία της χώρας τους. Από την ανεξαρτησία της μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Νότια Κορέα ανέκαμψε από τον πόλεμο, ξεπέρασε την φτώχεια, εκδημοκρατίστηκε και αναπτύχθηκε στην 11η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Ωστόσο, ευρισκόμενη με το κάθε πόδι στα μεγαλύτερα ρήγματα της Ασίας, εξακολουθεί να είναι υπαρξιακά ευάλωτη: Η πυρηνική απειλή της Βόρειας Κορέας συνεχίζει να αυξάνεται και ο ρητορικός πόλεμος μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ, Donald Trump, και του Βορειοκορεάτη ανώτατου ηγέτη, Kim Jong Un, συνεχίζει να κλιμακώνεται. Δεν υπάρχει έτοιμο ιστορικό πρότυπο για να βοηθήσει τους ηγέτες της Νότιας Κορέας να παρακάμψουν την τραγωδία εάν οι λέξεις μετατραπούν σε στρατιωτική δράση.

Ο πρόεδρος της Νότιας Κορέας, Moon Jae-in, στο Gangneung, στη Νότια Κορέα, στις 5 Φεβρουαρίου 2018. KIM HONG-JI / REUTERS
--------------------------------------------------------------------------

Δεν είναι λοιπόν περίεργο το γεγονός ότι ο πρόεδρος της Νότιας Κορέας, Moon Jae-in, άρπαξε τόσο ανυπόμονα το κλαδί ελαίας του Κιμ [2] και κάλεσε τους Βορειοκορεάτες να συμμετάσχουν στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες της Pyeongchang ως μια διασφαλιστική πολιτική έναντι μιας αναταραχής κατά την διάρκεια των Αγώνων και με την ελπίδα ότι η Ολυμπιακή καλή θέληση θα αποτρέψει την επιστροφή στην αντιπαράθεση. Αλλά με την ολυμπιακή φλόγα να σβήνει με το τέλος της τελετής κλεισίματος της 25ης Φεβρουαρίου και των παραολυμπιακών που θα ακολουθήσουν, το ερώτημα είναι εάν ο Μούν μπορεί να επεκτείνει το πνεύμα της διακοινοτικής συμφιλίωσης πέρα από μια χρονικά περιορισμένη μείωση των εντάσεων στην κορεατική χερσόνησο. Το να κάνει το παιχνίδι του να πετύχει και το να αποτρέψει μια επιστροφή στην επικίνδυνη κλιμάκωση θα απαιτήσει κάτι περισσότερο από διπλωματία μεταξύ των δύο Κορεατών. Ο Μούν πρέπει να βρει έναν τρόπο να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ Ουάσιγκτον και Πιονγκγιάνγκ.

ΧΑΜΕΝΗ ΕΠΑΦΗ

Για τον Moon, η διευθέτηση της ολυμπιακής εκεχειρίας αποδείχθηκε εκπληκτικά εύκολη με τη μεγάλη βοήθεια από τον Κιμ. Ωστόσο, απέτυχε να διασυνδέσει τους Βορειοκορεάτες και Αμερικανούς καλεσμένους του. Η αντιληπτή υπερ-προθυμία της κυβέρνησής του να απλώσει το κόκκινο χαλί στους Βορειοκορεάτες προκάλεσε αντίδραση στην εγχώρια και την διεθνή σκηνή. Οι εγχώριοι επικριτές του Moon τον κατηγορούν ότι έχει μετατρέψει τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Pyeongchang σε Ολυμπιακούς της Πιονγκγιάνγκ επιτρέποντας όχι μόνο σε αθλητές και αξιωματούχους της Βόρειας Κορέας αλλά και σε μια ορχήστρα, μια ομάδα τσιρλίντερς και μια ομάδα επίδειξης tae kwon do να έρθουν για τους αγώνες. Αυτά τα αισθήματα ενισχύθηκαν από την καινοτομία της φιλοξενίας της αδελφής του Kim τόσο στις τελετές έναρξης όσο και στο Blue House, την έδρα του προέδρου. Ο συμβολισμός της σύστασης μιας ενιαίας ομάδας χόκεϊ γυναικών αποδείχτηκε επίσης αμφιλεγόμενος μεταξύ των Νοτιοκορεατών: Μπορούσαν να δεχτούν τους αθλητές να παρελαύνουν υπό μια ενιαία σημαία, αλλά ήταν απρόθυμοι να θυσιάσουν την ανταγωνιστικότητα της Νότιας Κορέας στον βωμό του πολιτικού συμβολισμού.

Σε διεθνές επίπεδο, η αντίδραση ενάντια σε μια φαινομενικά υπερ-πρόθυμη νοτιοκορεατική υιοθέτηση των βορειοκορεατικών απαιτήσεων [3] προήλθε από τον αντιπρόεδρο Mike Pence, ο οποίος ως αρχηγός της αντιπροσωπείας των ΗΠΑ προσπάθησε να αντιμετωπίσει την επίθεση γοητείας της Βόρειας Κορέας με την δική του προπαγανδιστική εκστρατεία. Τόνισε τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Βόρεια Κορέα και έφερε μαζί του στη Νότια Κορέα τον πατέρα του Otto Warmbier, του Αμερικανού φοιτητή που πέθανε μετά από εκτεταμένη κράτηση στην Βόρεια Κορέα. Ο Pence απείλησε να ενισχύσει περαιτέρω την οικονομική πίεση στην Βόρεια Κορέα και αρνήθηκε να χαιρετήσει τους εκπροσώπους της Βόρειας Κορέας που συμμετείχαν (συμπεριλαμβανομένης της αδελφής του Kim), γεγονός που τους ώθησε να ακυρώσουν μια προγραμματισμένη συνάντηση στην Σεούλ την επόμενη μέρα.

Η διπλωματική έλλειψη επαφής μεταξύ των καλεσμένων του Μούν από την Πιονγκγιάνγκ και την Ουάσινγκτον, οι οποίοι κάθονταν πολύ κοντά στις τελετές έναρξης, εξέθεσε την αβεβαιότητα -και την αναγκαιότητα- των προσπαθειών του Moon να γεφυρώσει την απόσταση. Ο Pence και ο Μούν συμφώνησαν να διατηρήσουν την διεθνή πίεση στην Βόρεια Κορέα [4] μέχρι [η Πιονγκγιάνγκ] να κάνει συγκεκριμένα βήματα προς την αποπυρηνικοποίηση, ενώ ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, Shinzo Abe, προέτρεψε τον Μούν να μην καθυστερήσει περαιτέρω τις κοινές στρατιωτικές ασκήσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Νότιας Κορέας. Αλλά η πίεση από μόνη της δεν μπορεί να επιφέρει το ειρηνικό αποτέλεσμα που επιθυμεί η Νότια Κορέα. Ο Μούν θα συνεχίσει να προσπαθεί να διαδραματίσει γεφυρωτικό ρόλο με το να προωθεί τον διάλογο μεταξύ Ουάσινγκτον και Πιονγκγιάνγκ.