Η Κούβα μετά τους Κάστρο | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Κούβα μετά τους Κάστρο

Η Ουάσιγκτον πρέπει να ασχοληθεί με τον νέο πρόεδρο του νησιού

Κάτω από όλα τα ζητήματα αυτά βρίσκεται το κρίσιμο ζήτημα της νομιμοποίησης. Σε αντίθεση με τους προκάτοχους του, η εξουσία των οποίων δικαιολογείτο από την επαναστατική τους καταγωγή, ο Díaz-Canel θα πρέπει να παράγει την δική του νομιμοποίηση σε μεγάλο βαθμό μέσω της απόδοσης, όπως θα μετρηθεί από την ικανότητά του να εκπληρώσει υποσχέσεις -για μεταρρύθμιση, ποιότητα ζωής και μεγαλύτερες ευκαιρίες για τη νεολαία της χώρας. Ωστόσο, αν και οι περισσότεροι Κουβανοί οικονομολόγοι συμφωνούν ότι πρέπει να υποστηριχθούν οι νομισματικές μεταρρυθμίσεις, να προωθηθούν οι ξένες επενδύσεις και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα στον κρατικό τομέα, παρόλα αυτά στην Κούβα, όπως συμβαίνει και στις περισσότερες χώρες, αυτά που φαίνονται σαν κοινή λογική στους οικονομολόγους είναι περίπλοκα λόγω της πολιτικής πραγματικότητας [8]. Ο τρόπος με τον οποίον ο Díaz-Canel θα επιλύσει αυτές τις εντάσεις μένει να φανεί.

Η ΚΟΥΒΑ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ

Παρόλο που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια το πώς ο Díaz-Canel θα ανταποκριθεί στις προκλήσεις αυτές, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι αλλαγές βρίσκονται στον ορίζοντα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλοι εξωτερικοί παράγοντες δεν θα καθορίσουν την φύση ή το χρονοδιάγραμμα αυτών των αλλαγών. Μπορούν, ωστόσο, να δημιουργήσουν ένα κλίμα στο οποίο η μεταρρύθμιση να είναι ευκολότερη. Οι στρατηγικές της δέσμευσης των ΗΠΑ που αναγνωρίζουν την κυριαρχία της Κούβας και αντιστέκονται στις εκκλήσεις για αλλαγή καθεστώτος θα μειώσουν τους κινδύνους του να επιχειρηθούν πιο σημαντικές αλλαγές από τον Díaz-Canel.

Η ΕΕ έχει υιοθετήσει αυτή την πιο εμπροσθοβαρή και υπέρ της δέσμευσης προσέγγιση στην Κούβα με την Συμφωνία Πολιτικού Διαλόγου και Συνεργασίας, [που συνήφθη] τον Νοέμβριο του 2017. Πράγματι, η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της εργάζονται για να βοηθήσουν στην οικονομική και πολιτική εξέλιξη της Κούβας με σημαντικούς τρόπους. Εκτός από την υπογραφή συμφωνιών για την ανανεώσιμη ενέργεια και την βιώσιμη γεωργία, οι Βρυξέλλες υποστηρίζουν ευρύτερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στη νήσο. Κατά την διάρκεια μιας επίσκεψης στην Αβάνα στις αρχές του 2018, αξιωματούχοι της ΕΕ πρότειναν να βοηθήσουν [9] την Κούβα με την άκρως απαραίτητη ενοποίηση των νομισμάτων της (η χώρα διαθέτει σήμερα δύο επίσημα νομίσματα) με βάση την εμπειρία τους με την εισαγωγή του ευρώ. Σουηδοί αξιωματούχοι προσέφεραν παρόμοια βοήθεια στην κεντρική τράπεζα της Κούβας για την ανάπτυξη του προοδευτικού φορολογικού καθεστώτος της χώρας. Όπως εξήγησε η κορυφαία διπλωμάτις της ΕΕ, Federica Mogherini, κατά την διάρκεια συνέντευξης Τύπου στην Αβάνα [10], «υπάρχουν ευκαιρίες για το εμπόριο, τις επενδύσεις και την προώθηση κοινών λύσεων σε παγκόσμιες προκλήσεις όπως η μετανάστευση και η αλλαγή του κλίματος .... Μπορούμε να μιλήσουμε με την Κούβα για όλα τα θέματα επειδή υπάρχει δέσμευση για διάλογο παρά τις διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών».

Οι πιστωτές της Κούβας έχουν επίσης επιδιώξει να παίξουν τον δικό τους ρόλο. Το 2015 οι δανειστές της Λέσχης του Παρισιού (Paris Club), συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, της Ισπανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, υπέγραψαν συμφωνία με την Κούβα για να διαγράψουν ή να επαναδιαπραγματευθούν εξωτερικό χρέος της Κούβας ύψους 11,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων, γεγονός που θα βοηθήσει την χώρα να ενσωματωθεί πιο λειτουργικά στην παγκόσμια οικονομία -μια αναγκαιότητα εάν πρόκειται η οικονομία να ανακάμψει, πόσω μάλλον να αναπτυχθεί. Και παρόλο που η Κούβα παραμένει απομονωμένη από τους παραδοσιακούς διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς όπως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα -χάρη κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες [11]-, άλλα όργανα, όπως η Λατινοαμερικανική Τράπεζα Ανάπτυξης (Latin American Development Bank) και η Τράπεζα Κεντρικής Αμερικής για την Οικονομική Ολοκλήρωση (Central American Bank for Economic Integration), παρέχουν τεχνική και οικονομική βοήθεια για την στήριξη των οικονομικών μεταρρυθμίσεων στο νησί.

Η Κίνα και η Ρωσία εμπλέκονται επίσης ενεργά με την Κούβα. Το 2011, η Κούβα αναδιάρθρωσε το χρέος της των 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την Κίνα (μεγάλο μέρος του οποίου αργότερα διεγράφη) και το 2014, πριν από την επίσκεψη του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αβάνα, η Ρωσία δέγραψε [12] 32 δισ. δολάρια από το εξωτερικό χρέος της Κούβας. Και οι δύο χώρες επενδύουν σε μεγάλο βαθμό στο νησί. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, η Κίνα παρέδωσε βοήθεια 36 εκατομμυρίων δολαρίων στην Κούβα για έργα στον τομέα της γεωργίας, των πηγών ύδατος, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της τεχνολογίας. Η Κίνα είναι σήμερα ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Κούβας, αντιπροσωπεύοντας 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια σε εξαγωγές προς το νησί το 2017. Το ρωσικό εμπόριο με την Κούβα αυξήθηκε επίσης εκθετικά τα τελευταία δύο χρόνια, ενώ οι [ρωσικές] εξαγωγές στην Κούβα αυξήθηκαν κατά 81% το 2017. Για πρώτη φορά μετά την δεκαετία του 1990, η Ρωσία εξάγει πετρέλαιο στην Κούβα για να βοηθήσει στην αντιστάθμιση της απώλειας των επιδοτήσεων πετρελαίου της Βενεζουέλας στην Αβάνα.

29032018-3.jpg

Ο Díaz-Canel στην Αβάνα, τον Φεβρουάριο του 2013. DESMOND BOYLAN / REUTERS
------------------------------------------------------------------------------------------

ΕΥΓΕΝΙΚΑ