Φίλοι με οφέλη | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Φίλοι με οφέλη

Τι σημαίνει για την στρατηγική των ΗΠΑ το να βασίζεται σε τοπικούς συνεργάτες
Περίληψη: 

Καθώς οι απειλές για την ασφάλεια στα εμπόλεμες ζώνες γενικώς αντικατοπτρίζουν τα σοβαρά ζητήματα διακυβέρνησης, είναι ζωτικής σημασίας να αποφευχθεί μια ωραιοποιημένη άποψη περί του μοντέλου συνεργασιών των ΗΠΑ «με, μαζί, μέσω» τοπικές δυνάμεις.

Η FRANCES Z. BROWN είναι πρώην διευθύντρια στο προσωπικό των Εθνικών Συμβουλίων Ασφάλειας και του Ομπάμα και του Trump. Είναι συνεργάτις του Carnegie Endowment for International Peace και υποψήφια διδάκτωρ στην Οξφόρδη.
Η MARA KARLIN είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στην Σχολή Προωθημένων Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. Έχει περάσει σχεδόν μια δεκαετία ως υπεύθυνη χάραξης πολιτικής του Υπουργείου Άμυνας και είναι η συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο Building Militaries in Fragile States: Challenges for the United States [1].

Πώς μοιάζει εν δράση η στρατηγική εθνικής ασφάλειας του «Πρώτα η Αμερική» [2]; Ο Λευκός Οίκος προσέφερε έναν υπαινιγμό τον Απρίλιο, όταν βγήκε η είδηση [3] ότι ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, John Bolton, είχε ζητήσει από τα αραβικά έθνη, συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου και ενδεχομένως της Σαουδικής Αραβίας, να προμηθεύσουν επίγειες δυνάμεις για να αντικαταστήσουν τα στρατεύματα των ΗΠΑ στην Συρία [4]. (Αυτό ήρθε λίγες μόλις εβδομάδες αφότου ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, [5] ανακοίνωσε την επιθυμία του να «φέρει τα στρατεύματά μας πίσω στην πατρίδα»). Παρόλο που τα στοιχεία είναι λιγοστά, η νέα πρωτοβουλία του Μπόλτον αντικατοπτρίζει ένα θέμα ευρύτερων συζητήσεων που προέρχεται από την διοίκηση Trump: Αντί να βάζουν την ζωή των Αμερικανών σε κίνδυνο, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα δουλέψουν «με, μαζί, μέσω» («by-with-through») τοπικές δυνάμεις για να επιτύχουν τους εθνικούς στόχους ασφαλείας τους.

Οι υπέρμαχοι του μοντέλου «με, μαζί, μέσω» υποστηρίζουν ότι είναι ένα καλύτερο (και φθηνότερο) μέσο για την διεξαγωγή των πολέμων και την νίκη της ειρήνης από το να στέλνονται τα στρατεύματα των ΗΠΑ εκεί όπου μπορούν να πάθουν ζημιά. Τον Μάρτιο, ο στρατηγός Joseph Votel της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ, καταθέτοντας ενώπιον του Κογκρέσου εξήγησε [6] ότι «δουλεύοντας ‘με, μαζί και μέσω’ τους συμμάχους και τους εταίρους μας μάς επιτρέπει να πολλαπλασιάσουμε το αποτέλεσμα σχετικά μικρών [στρατιωτικών] δεσμεύσεων», εξασφαλίζοντας ότι η Μέση Ανατολή «δεν θα απαιτήσει ποτέ ξανά μαζική ανάπτυξη αμερικανικών δυνάμεων». Για τον Trump, αυτό μοιάζει με την υπέρτατη συμφωνία: Η συνεργασία με τους τοπικούς εταίρους θα επιτρέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες να αποκτήσουν περισσότερα από τα αποτελέσματα ασφαλείας που επιθυμούν για λιγότερο αίμα και χρήμα.

10052018-1.jpg

Μαχητές των SDF στην Deir ez-Zor, τον Μάιο του 2018. RODI SAID
---------------------------------------------------------------------------

Η συνεργασία με τους τοπικούς εταίρους δεν είναι ένα καινούργιο μοντέλο: Οι διοικήσεις του Τζορτζ Μπους και του Μπαράκ Ομπάμα βασίστηκαν σε μεγάλο βαθμό στους τοπικούς εταίρους για την διεξαγωγή του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας», είτε μέσω σημαντικών προσπαθειών για την ανάπτυξη εθνικών στρατών και αστυνομικών δυνάμεων στο Ιράκ και το Αφγανιστάν είτε μέσω πιο περιορισμένων συνεργασιών σε ολόκληρη την Αφρική, την Ασία και τη Μέση Ανατολή. Σήμερα, ωστόσο, [η συνεργασία αυτού του τύπου] έχει καταλάβει μια νέα κεντρική θέση καθώς ο Trump επιδιώκει να καταργήσει τις στρατιωτικές δεσμεύσεις των ΗΠΑ στο εξωτερικό. Ο Votel είπε [6] ότι το μοντέλο «με, μαζί, μέσω» υποστηρίζει τις εκστρατείες των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, την Αίγυπτο, το Ιράκ, τον Λίβανο, την Συρία και την Υεμένη. Ο υπουργός Άμυνας, James Mattis, το ανέφερε [7] σε πρόσφατη επίσκεψη σε στρατιωτικούς συμμάχους των ΗΠΑ στον Ειρηνικό. Ο στρατηγός Raymond Thomas, διοικητής της Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ, κατέθεσε [8] στο Κογκρέσο ότι το «με, μαζί και μέσω» είναι η «πρωταρχική προσέγγιση» για την επίτευξη των στόχων της διοίκησής του. Και ο στρατηγός Thomas Waldhauser, διοικητής της Διοίκησης Αφρικής των ΗΠΑ, το αναφέρει ως κεντρικό δόγμα [9] των αμερικανικών επιχειρήσεων στην αφρικανική ήπειρο.

Ωστόσο, πόσο αποτελεσματικό είναι το «με, μαζί, μέσω»; Το πρώτο έτος της διοίκησης του Τραμπ έχει ήδη δώσει μια περίπτωση για μελέτη, καθώς οι αμερικανικές δυνάμεις έχουν εντατικοποιήσει την συνεργασία τους με τους Άραβες και Κούρδους μαχητές των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) για να κατανικήσουν το Ισλαμικό Κράτος (ISIS) στην Συρία, μια προσπάθεια που ξεκίνησε ο Ομπάμα. Η συνεργασία ΗΠΑ-SDF είναι ένα τέλειο παράδειγμα της υπόσχεσης -και των κινδύνων- της εξωτερικής ανάθεσης (outsourcing) στρατιωτικών εκστρατειών των ΗΠΑ. Και παρόλο που οι SDF είναι μη κρατική ένοπλη ομάδα και όχι στρατός εθνικού κράτους, η συνεργασία φωτίζει αρκετά ζητήματα που ισχύουν για το μοντέλο «με, μαζί, μέσω» και προσφέρει μαθήματα για το πώς η Ουάσινγκτον μπορεί να κάνει την δουλειά της.

ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ

Το πρώτο πράγμα που καταδεικνύει η συνεργασία μεταξύ των ΗΠΑ και των SDF είναι ότι το μοντέλο «με, μαζί, μέσω», όταν στήνεται καλά, διαθέτει τεράστια υπόσχεση για την επίτευξη στρατιωτικών στόχων. Οι SDF έχουν αποδείξει [10] ότι είναι μια πολύ αποτελεσματική [11] και οικονομικά αποδοτική [12] δύναμη μάχης. Με την βοήθεια συμβουλών, εξοπλισμού και υποστήριξης από εδάφους και αέρος στο πεδίο της μάχης από τις ΗΠΑ, οι SDF χρησίμευσαν ως το κύριο στρατιωτικό σώμα στο μέτωπο, στην υπό την ηγεσία των ΗΠΑ εκστρατεία για να ανακαταληφθούν μεγάλα τμήματα εδαφών [13] από το ISIS στην βόρεια και ανατολική Συρία. Η εκστρατεία υπήρξε στρατιωτική επιτυχία και τα επίπεδα του αριθμού των Αμερικανών στρατιωτών και θυμάτων παρέμειναν ελάχιστα [14].

Η εκκαθάριση και η κατοχή εδαφών δεν είναι μόνο στρατιωτική προσπάθεια, και οι SDF ήταν επίσης εξαιρετικά γρήγορες στο να θεσμοθετήσουν αποτελεσματική διακυβέρνηση και διοίκηση. Σε σύγκριση με τις προσπάθειες οικοδόμησης των ΗΠΑ στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, οι SDF και το πολιτικό κόμμα τους, το Δημοκρατικό Συμβούλιο της Συρίας, δημιούργησαν γραφειοκρατικές δομές [15] σε απελευθερωμένα εδάφη με ταχύτητα ρεκόρ. Ο αριθμός των Αμερικανών πολιτών στο έδαφος της Συρίας που υποστηρίζουν αυτήν την προσπάθεια σταθεροποίησης αναφέρεται ότι είναι πολύ μικρός [16]. Αυτό ωχριά σε σύγκριση με το «πολιτικό κύμα» [17] στο Αφγανιστάν, το οποίο έφερε λίγους περισσότερους από χίλιους Αμερικανούς κυβερνητικούς [18] αμάχους στην χώρα.

10052018-2.jpg

Ο Trump και ο John Bolton στον Λευκό Οίκο, τον Απρίλιο του 2018. CARLOS BARRIA / REUTERS
---------------------------------------------------------