Η στρατηγική καταστροφή της αποχώρησης από την συμφωνία με το Ιράν

Για την Τεχεράνη, το JCPOA, στον πυρήνα του, ήταν μια ακόμα δοκιμασία για το εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα είναι ανοιχτές σε μια βελτιωμένη σχέση που θα επιτρέψει στο Ιράν να αντισταθμίσει τα στοιχήματά του. Η κατάργηση της πυρηνικής συμφωνίας από τον Trump, ωστόσο, στέλνει ένα σταθερό μήνυμα στους Ιρανούς ιθύνοντες: Η διπλωματική δέσμευση είναι άσκοπη. Έχει επιβεβαιώσει εκείνους στο Ιράν οι οποίοι είχαν από μακρού χρόνου διαμαρτυρηθεί κατά της διαπραγμάτευσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες, με το σκεπτικό ότι η Ουάσινγκτον είναι κατά βάση αντίθετη στην επιδίωξη της Ισλαμικής Δημοκρατίας για μια ανεξάρτητη πολιτική γενικώς αλλά και στην ασφάλεια και στην οικονομία, και κλίνει προς την αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη ανεξάρτητα από το πόση καλή θέληση δείχνουν οι Ιρανοί.

Πράγματι, η εχθρότητα του Trump απέναντι στο JCPOA και το Ιράν γενικά, είχε ήδη προκαλέσει τον Χαμενεΐ να δηλώσει νωρίτερα φέτος ότι οι «κορυφαίες προτεραιότητες» της εξωτερικής πολιτικής του Ιράν περιλαμβάνουν «την προτίμηση της Ανατολής έναντι της Δύσης». Το Ιράν έχει κινηθεί για να υπογράψει πρωτοφανείς συμφωνίες εμπορίου και συνεργασίας με την Ρωσία [10] και την Κίνα [11]. Τώρα, είναι πιθανό να παραιτηθεί από την βελτίωση των σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες και ενδεχομένως και με την Ευρώπη -ειδικά εάν οι ευρωπαϊκές χώρες αδυνατούν να αντισταθμίσουν τις επιπτώσεις της απόσυρσης των ΗΠΑ, να διατηρήσουν την συμφωνία, και να διασφαλίσουν ότι το Ιράν εξακολουθεί να απολαμβάνει σημαντική ανακούφιση από τις κυρώσεις.

Η σημερινή συνεργασία του Ιράν με την Ρωσία στην Συρία μπορεί να γίνει ένα νέο μοντέλο για το πώς αντιμετωπίζει άλλες περιφερειακές κρίσεις. Καθώς οι σχέσεις της Ρωσίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ξεφτίσει τα τελευταία χρόνια, η Μόσχα έχει κινηθεί για να εδραιωθεί ως σημαντικός παράγοντας στη Μέση Ανατολή, για πρώτη φορά μετά την Σοβιετική εποχή. Η επιτυχία της Ρωσίας στην στήριξη του μοναδικού περιφερειακού συμμάχου της, την Συρία, ήταν δυνατή μόνο μέσω της παροχής βοήθειας από το Ιράν, ενώ η συνεργασία Ρωσίας-Ιράν στην Συρία διευρύνθηκε για να συμπεριλάβει τον σύμμαχο του Ιράν, το Ιράκ, σε μια συμμαχία επί των πληροφοριών στον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους (ISIS). Η Ρωσία ήταν επίσης επιφυλακτική για την εχθρότητα της διοίκησης Τραμπ απέναντι στο Ιράν και, τον Φεβρουάριο, χρησιμοποίησε το βέτο της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εναντίον ενός ψηφίσματος που προωθούσαν οι ΗΠΑ, στοχεύοντας σε υποτιθέμενες ιρανικές αποστολές όπλων στην Υεμένη. Με την απόσυρση του Trump από το JCPOA, το Ιράν ενδέχεται να επιδιώξει την αύξηση της στρατιωτικής και τεχνολογικής συνεργασίας με την Ρωσία, όχι μόνο στην Συρία αλλά και σε άλλους τομείς στους οποίους έχουν αλληλοεπικαλυπτόμενα συμφέροντα, όπως στο Αφγανιστάν. Η Τεχεράνη μπορεί επίσης να επιλέξει να αυξήσει τα δικαιώματα ανεφοδιασμού για τα ρωσικά στρατιωτικά αεροσκάφη στο Ιράν ή να αφιερώσει περισσότερα στρατεύματα και υλικό για την προώθηση κοινών στόχων Ρωσίας-Ιράν στην Συρία.

ΚΑΝΤΟΝΤΑΣ ΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ

Η νέα πολιτική της Ουάσινγκτον είναι επίσης εξαιρετικά αντιπαραγωγική για την περιφερειακή και διεθνή σταθερότητα, εξαλείφοντας την πιθανότητα συνεργασίας ΗΠΑ-Ιράν στις πολλές κρίσεις στη Μέση Ανατολή. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι δράσεις των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των εισβολών στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, καθώς και ο ρόλος τους στην ανατροπή του Μουαμάρ Αλ Καντάφι στην Λιβύη, και στην στήριξη του -υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας- πολέμου της Υεμένης, έχουν συμβάλει σημαντικά στην περιφερειακή αστάθεια. Το JCPOA είχε αυξήσει τις ελπίδες ότι το Ιράν και η Δύση θα μπορούσαν να συνεργαστούν για την επίλυση περιφερειακών συγκρούσεων, ιδίως στην Συρία και την Υεμένη.

Ο Τραμπ κρατά την υπογραφείσα διακήρυξη που δηλώνει την πρόθεσή του να αποσυρθεί από την συμφωνία του Ιράν, τον Μάιο του 2018. JONATHAN ERNST / REUTERS
----------------------------------------------------------

Αξίζει να σημειωθεί ότι, αρκετούς μήνες μετά την επίθεση, τον Νοέμβριο του 2015, το Ιράν, με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, προσκλήθηκε στις ειρηνευτικές συνομιλίες των Ηνωμένων Εθνών για πρώτη φορά. Αυτό οδήγησε στην πρώτη συμφωνία του πολέμου [12] σχετικά με την παύση των εχθροπραξιών, η οποία σε μεγάλο βαθμό τηρήθηκε και επεκτάθηκε σε διάφορα μέρη της Συρίας. Το Ιράν είναι ζωτικής σημασίας για οποιαδήποτε πολιτική λύση στην συριακή διαμάχη, δεδομένης της επιρροής της Τεχεράνης επί του πεδίου. Το Ιράν διαδραμάτισε επίσης αναπόσπαστο ρόλο στην καταπολέμηση του ISIS και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων που απειλούν την περιφερειακή σταθερότητα. Η απόσυρση του Trump από το JCPOA και η εχθρότητα έναντι της περιφερειακής παρουσίας του Ιράν, θα ενισχύσουν τόσο τις τρομοκρατικές ομάδες στα πρότυπα του ISIS -που δεν θα έχουν πλέον την προσοχή πάνω τους- όσο και θα καταστήσουν ακόμα πιο μακρινή προοπτική μια διαρκή πολιτική λύση στον πόλεμο της Συρίας.