Γιατί ο Πούτιν δεν παρενέβη στην βελούδινη επανάσταση της Αρμενίας;

Η Ρωσία προσπάθησε να υπονομεύσει την δημοκρατία σε χώρες όπως η Ουκρανία όπου κυριαρχούν αντι-ρωσικές δυνάμεις. Ο Πούτιν υποστήριξε τους φιλο-ρώσους δικτάτορες όταν αντιμετωπίζουν αντι-ρώσους αμφισβητίες, όπως ο Λεονίντ Κούτσμα της Ουκρανίας το 2004, ο Γιανουκόβιτς το 2013-14 και ο Βλαντιμίρ Βορονίν στη Μολδαβία το 2009. Αλλά ήταν εξίσου ευτυχής να στηρίξει ανταγωνιστικές εκλογές και ακόμη και διαμαρτυρίες όταν τέτοιου είδους μέτρα υπονομεύουν αντι-ρωσικές κυβερνήσεις. Αφότου ο αυταρχικός πρόεδρος του Κιργιζιστάν, Kurmanbek Bakiyev αθέτησε την υπόσχεσή του το 2009 να αρνηθεί την πρόσβαση των Ηνωμένων Πολιτειών στην αεροπορική βάση Μανάς, η ρωσική κυβέρνηση άρχισε να εκπέμπει αρνητικές ιστορίες για τον Μπακίγεφ στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης στην Κιργιζία και αύξησε τις τιμές των καυσίμων -κινήσεις που βοήθησαν να προκληθούν διαμαρτυρίες που ανέτρεψαν τον Bakiyev τον Απρίλιο του 2010. Το Κρεμλίνο έριξε την υποστήριξή του πίσω από τους πολύ πιο δημοκρατικούς προέδρους Roza Otunbayeva και Almazbek Atambayev. Ομοίως, ο Πούτιν έκανε σχεδόν τα πάντα για να υπονομεύσει τον αυταρχικό και αντι-ρώσο πρόεδρο Μιχαήλ Σαακασβίλι και εξέφρασε την ικανοποίησή του για την δημοκρατική μεταβίβαση της εξουσίας από τον Σαακασβίλι στον Giorgi Margvelashvili το 2013. Ο Πούτιν προφανώς δεν είναι υποστηρικτής της δημοκρατίας και, όποτε έχει την επιλογή, θα προτιμούσε αναμφίβολα να έχει να κάνει με άλλες δικτατορίες. Ωστόσο, υπάρχουν λίγες αποδείξεις ότι είναι πρόθυμος να καταβάλει σοβαρές προσπάθειες για να προωθήσει την αυταρχική διακυβέρνηση αυτή καθαυτή.

Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, συναντιέται με τον πρωθυπουργό της Αρμενίας, Νικόλ Πασινιάν, στο Σότσι της Ρωσίας, τον Μάιο του 2018. MIKHAIL KLIMENTYEV / SPUTNIK VIA REUTERS
----------------------------------------------------------------------

Στην Αρμενία, η συναίνεση του Πούτιν προς τον Πασινιάν ήταν σχεδόν βέβαιο ότι διευκολύνθηκε από το γεγονός ότι ο Πασινιάν, εντελώς αντίθετα με την αντιπολίτευση στην Ουκρανία το 2013-14, σκέφθηκε να δεσμευτεί στην διατήρηση του γεωπολιτικού status quo. (Αυτό, παρά το γεγονός ότι το μικρό εκλογικό του μπλοκ, το Yelq, είχε προηγουμένως ζητήσει στενότερες σχέσεις με την Ευρώπη). Οι διαδηλώσεις δεν είχαν σημαίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή άλλα σημάδια που να δείχνουν ότι οι νέες δυνάμεις θα αμφισβητούσαν την περιφερειακή κυριαρχία της Ρωσίας. Επιπλέον, η ευάλωτη διεθνής θέση της Αρμενίας και η εξάρτησή της από την ρωσική στρατιωτική υποστήριξη, καθιστούν εξαιρετικά δαπανηρό για κάθε Αρμένιο ηγέτη το να εγκαταλείψει την τροχιά της Ρωσίας -γεγονός που πιθανώς συνέβαλε στην ηρεμία της Ρωσίας κατά την διάρκεια των διαδηλώσεων. Τα εμβάσματα από τους Αρμένιους που εργάζονται στην Ρωσία αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της Αρμενίας. Οι ρωσικές εταιρείες ελέγχουν ουσιαστικά όλον τον ενεργειακό εφοδιασμό της χώρας. Σε μια ενδεχόμενη προσπάθεια να υπογραμμιστούν τα κόστη μιας αλλαγής του προσανατολισμού της Αρμενίας, οι ρωσικές Αρχές προειδοποίησαν πρόσφατα ότι θα μπορούσαν ανά πάσα στιγμή να απαγορεύσουν την εισαγωγή αρμενικών φρούτων και λαχανικών.

Η κατανόηση της συμπεριφοράς του Κρεμλίνου απαιτεί επίσης να διορθωθεί μια άλλη συνήθης εσφαλμένη αντίληψη για την ρωσική εξωτερική πολιτική: Ότι ο Πούτιν είναι αριστοτέχνης της εξωτερικής πολιτικής ικανός να ελέγχει τα πολιτικά αποτελέσματα τόσο στην γειτονιά της Ρωσίας όσο και σε πιο ισχυρές χώρες, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες. Στην πραγματικότητα, ο Πούτιν μπορεί να συγκατένευσε για τον Pashinyan επειδή αισθάνθηκε ότι οποιαδήποτε προσπάθεια να σώσει την κυβέρνηση του RPA θα αποτύχει. Οι ρωσικές παρεμβάσεις, εξάλλου, έχουν σχετικά χαμηλό ποσοστό επιτυχίας στην μετα-σοβιετική περιοχή. Στην πραγματικότητα, ο υποψήφιος που είναι ευνοούμενος του Κρεμλίνου έχει χάσει σε επτά από τις 11 τεκμηριωμένες περιπτώσεις εκλογικών παρεμβολών από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Το 2005, για παράδειγμα, η Ρωσία προσπάθησε ανεπιτυχώς να αποτρέψει την επανεκλογή του Κομμουνιστικού Κόμματος στη Μολδαβία. Και αφού η Ρωσία άλλαξε την γνώμη της και επέλεξε να στηρίξει τους κομμουνιστές το 2009, το κόμμα έπεσε, αντιμετωπίζοντας διαμαρτυρίες.

Πιο σημαντικό, το 2004 στην Ουκρανία, ο Πούτιν επένδυσε τεράστιους πόρους και το δικό του κύρος για να στηρίξει την προεδρική εκστρατεία του τότε πρωθυπουργού της Ουκρανίας, Γιανουκόβιτς. Οι ενέργειές του, ωστόσο, δημιούργησαν αντίδραση και βοήθησαν να πυροδοτηθεί η Πορτοκαλί Επανάσταση, η οποία οδήγησε στην πτώση του Γιανουκόβιτς. Μια δεκαετία αργότερα, η εκτεταμένη ρωσική παρέμβαση δεν μπόρεσε να εμποδίσει την άνοδο στην εξουσία μιας εντόνως αντι-ρωσικής κυβέρνησης στην Ουκρανία. Παρόλο που ο Πούτιν έχει αποκτήσει τον έλεγχο της Κριμαίας, οι ενέργειες της Ρωσίας καταδίκασαν μόνιμα κάθε προοπτική ενσωμάτωσης της Ουκρανίας στην τροχιά της Ρωσίας και περιθωριοποίησαν δραματικά τα φιλο-ρωσικά κόμματα που συνήθως κυριαρχούσαν στην πολιτική ζωή της Ουκρανίας. Η υποστήριξη της Ουκρανίας προς την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση έχει μειωθεί δραματικά από το 2014. Μετά την εμπειρία της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Πούτιν ίσως να ανησύχησε ότι η ανοικτή υποστήριξη ενός μη δημοφιλούς καθεστώτος στην Αρμενία θα δημιουργούσε μια παρόμοια λαϊκή αντίδραση.

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟ ΡΩΣΙΚΗ ΗΓΕΜΟΝΙΑ