Η συμμαχία υπέρ του Άσαντ διαλύεται | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η συμμαχία υπέρ του Άσαντ διαλύεται

Πώς οι ΗΠΑ μπορούν αντισταθούν έναντι του Ιράν στην Συρία
Περίληψη: 

Το Ιράν προσπαθεί τώρα να χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις του στην Συρία για να ασκήσει στρατηγική πίεση στο Ισραήλ. Ο Άσαντ δεν θέλει πόλεμο με το Ισραήλ, μια στρατιωτική δύναμη ικανή να προκαλέσει σημαντικές ζημιές στο εσωτερικό της Συρίας και να υπονομεύσει την προσπάθειά του για σταθεροποίηση και εξομάλυνση. Οι Ρώσοι επιθυμούν επίσης να αποφύγουν μια συριακή διαμάχη με το Ισραήλ. Επίσης, η Χεζμπολάχ έχει επιφυλάξεις για μια σύγκρουση με το Ισραήλ.

Ο ILAN GOLDENBERG είναι ανώτερος συνεργάτης και διευθυντής του Προγράμματος Ασφαλείας της Μέσης Ανατολής στο Center for a New American Security.
Ο NICHOLAS A. HERAS είναι υπότροφος του Προγράμματος Ασφαλείας της Μέσης Ανατολής στο Center for a New American Security.

Σε ομιλία του στις 21 Μαΐου σχετικά με την στρατηγική των ΗΠΑ μετά την απόφαση του προέδρου Donald Trump να αποσυρθεί από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, ο υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, υιοθέτησε σκληρούς τόνους [1], υποσχόμενος να αντιμετωπίσει το Σώμα της Ισλαμικής Επαναστατικής Φρουράς [IRGC] του Ιράν [2] και τα πολυεθνικά δίκτυα των σιιτικών πολιτοφυλακών σε όλη τη Μέση Ανατολή. Αλλά τα ηχηρά λόγια δεν έχουν ακόμη συνδυαστεί με δράση. Για χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες αγωνίστηκαν να καταλήξουν σε μια στρατηγική για την ανάσχεση και τελικά την ανατροπή της ιρανικής επιρροής στην Συρία, το πιο έντονα διαμφισβητούμενο πεδίο μάχης στη Μέση Ανατολή.

05062018-1.jpg

Ο Rouhani, ο Erdogan και ο Putin στην Άγκυρα, τον Απρίλιο του 2018. UMIT BEKTAS / REUTERS
-----------------------------------------------------------------------

Αυτό ίσως να επίκειται να αλλάξει, χάρη σε ένα αναδυόμενο ρήγμα στην συμμαχία που υποστηρίζει τον πρόεδρο της Συρίας, Μπασάρ αλ-Άσαντ [3]. Από τη μια πλευρά του χάσματος είναι το Ιράν, το οποίο επιδιώκει να εδραιώσει τα κέρδη του στην Συρία για να ασκήσει στρατιωτική πίεση στο Ισραήλ. Από την άλλη πλευρά, είναι το καθεστώς Assad, η Χεζμπολάχ και η Ρωσία, που φοβούνται ότι μια μεγάλη σύγκρουση με το Ισραήλ θα μπορούσε να υπονομεύσει αυτά για τα οποία έχουν πολεμήσει στο Λεβάντε κατά την τελευταία δεκαετία. Αυτές οι διαιρέσεις ίσως τελικά να δώσουν στην Ουάσιγκτον την ευκαιρία που επιδιώκει για να ελέγξει τις φιλοδοξίες της Τεχεράνης στην Συρία.

ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΔΙΑΛΥΣΗ

Η θέση του Assad σήμερα είναι τόσο ισχυρή όσο και από το 2012, όταν η ένοπλη αντιπολίτευση της Συρίας άρχιζε να κερδίζει έδαφος. Κατά τα τελευταία δύο χρόνια, το καθεστώς και οι σύμμαχοί του έχουν επιτύχει σημαντικά εδαφικά οφέλη, ιδίως στις στρατηγικές περιοχές γύρω από την πρωτεύουσα Δαμασκό και στον τελευταίο θύλακα της επαναστατικής κυριαρχίας στην επαρχία Homs. Οι αντίπαλοι του Assad δεν έχουν ούτε την βούληση ούτε την ικανότητα να τον σταματήσουν από το να κερδίζει αργά τον πόλεμο.

Η Ρωσία είχε καθοριστικό ρόλο στην βοήθεια προς τον Άσαντ να παραμείνει στην εξουσία, αλλά ο σημαντικότερος σύμμαχος του καθεστώτος ήταν το Ιράν, το οποίο χρησιμοποίησε την παρέμβασή του στην Συρία για να θέσει τα θεμέλια μιας μόνιμης στρατιωτικής παρουσίας. Η επεκτατική επένδυση του IRGC στην χώρα, του επέτρεψε να αναδιαμορφώσει πολλούς τομείς ασφαλείας του Assad -έδωσε την ευλογία του για την ανάπτυξη χιλιάδων στρατιωτών της Χεζμπολάχ στην Συρία, εισήγαγε χιλιάδες περισσότερους Αφγανούς, Ιρακινούς, Πακιστανούς και Υεμενίτες για να πολεμήσουν εξ ονόματος του Assad και έχει στρατολογήσει και κινητοποιήσει τοπικές πολιτοφυλακές από τις διάφορες κοινότητες της Συρίας, συμπεριλαμβανομένων των Σουνιτών Αράβων. Το IRGC έχει επίσης εμπλακεί στην συριακή οικονομία, με το να κερδίζει συμβάσεις για την αποκατάσταση και επέκταση των βιομηχανιών εξόρυξης και τηλεπικοινωνιών της χώρας.

Το Ιράν προσπαθεί τώρα να χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις του στην Συρία για να ασκήσει στρατηγική πίεση στο Ισραήλ. Επιδιώκει να βοηθήσει την Χεζμπολάχ να κατασκευάσει εγκαταστάσεις παραγωγής ρουκετών και πυραύλων στο εσωτερικό του Λιβάνου και στην παραμεθόρια περιοχή Λιβάνου-Συρίας και συνεχίζει να μεταφέρει εξελιγμένα όπλα στην οργάνωση, τα οποία μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για να απειλήσουν το Ισραήλ. Και τους τελευταίους μήνες, το Ιράν έχει πραγματοποιήσει αρκετές προκλητικές αναπτύξεις κοντά στα σύνορα του Ισραήλ και εκτόξευσε πυραύλους στα Υψίπεδα του Γκολάν, πυροδοτώντας σκληρά ισραηλινά αντίποινα.

Αλλά αυτή η προσπάθεια για αντιπαράθεση είναι εκεί που οι προτεραιότητες του Ιράν έρχονται σε σύγκρουση [4] με εκείνες του Άσαντ και των άλλων συμμάχων του. Καθώς ο Assad εδραιώνει την κυριαρχία του, ο ίδιος και οι υποστηρικτές του επιχειρούν να ομαλοποιήσουν την παρουσία του και να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση για ανασυγκρότηση. Και παρόλο που ο Assad είναι απίθανο να πάρει χρήματα ανασυγκρότησης από την Δύση, ελπίζει ότι η Βραζιλία, η Κίνα, η Ινδία και ακόμη και ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη όπως η Ιταλία ίσως να αναζητήσουν επενδυτικές ευκαιρίες για την ανασυγκρότηση της Συρίας. Ο Άσαντ δεν θέλει πόλεμο με το Ισραήλ, μια στρατιωτική δύναμη ικανή να προκαλέσει σημαντικές ζημιές στο εσωτερικό της Συρίας και να υπονομεύσει την προσπάθειά του για σταθεροποίηση και εξομάλυνση. Επιπλέον, δεν θα υπάρξουν διεθνείς επενδύσεις εάν ο εμφύλιος πόλεμος της Συρίας αντικατασταθεί από μάχες μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ.

Οι Ρώσοι επιθυμούν επίσης να αποφύγουν μια συριακή διαμάχη με το Ισραήλ [5]. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, από την πλευρά του, θα ήθελε να τερματίσει τον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας με τρόπο που του προσδώσει έπαινο και διεθνές κύρος. Η Μόσχα θέλει να εδραιώσει τη ναυτική της βάση στης Ταρτούς και τη μοναδική αεροπορική της βάση στη Μέση Ανατολή, στο Khmeimim, η οποία επί του παρόντος επεκτείνεται για να υποστηρίξει μελλοντικές στρατιωτικές επιχειρήσεις σε ολόκληρη την περιοχή. Ο Πούτιν επιθυμεί επίσης να εξασφαλίσει συμβόλαια ανασυγκρότησης για τους συμμάχους του, ειδικά εκείνα που αφορούν τα αποθέματα φυσικού αερίου στα ανοικτά των ακτών της Συρίας και τις περιοχές της κεντρικής και ανατολικής Συρίας που είναι πλούσιες σε ενέργεια. Μια σημαντική ισραηλινή επέμβαση θέτει όλα αυτά σε κίνδυνο.