Πώς το Κατάρ ξεπέρασε την κρίση στον Κόλπο | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς το Κατάρ ξεπέρασε την κρίση στον Κόλπο

Η άσκηση πίεσης στη Ντόχα δεν λειτούργησε

Τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου του Κατάρ και η θέση του ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG στον κόσμο, το βοήθησαν να φέρει κοντά του μια μεγάλη κλίμακα εξωτερικών συνεργατών με άμεσο συμφέρον στην συνεχιζόμενη ασφάλεια και σταθερότητα της χώρας. Μέχρι το 2017, το Κατάρ ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής LNG τόσο στην Κίνα όσο και στην Ιαπωνία και βασικός προμηθευτής της Ινδίας, της Νότιας Κορέας και των χωρών του ASEAN. Το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ιταλία και η Πολωνία αγοράζουν επίσης σημαντικά ποσά LNG από το Κατάρ. Τον Μάρτιο του 2017, η κρατική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου της Πολωνίας συμφώνησε να διπλασιάσει τις εισαγωγές αερίου από το Κατάρ για να μειώσει την εξάρτησή της από την Ρωσία. Ίσως πουθενά δεν ήταν μεγαλύτερη η ενεργειακή επιρροή του Κατάρ από όσο στο Ηνωμένο Βασίλειο. Όχι μόνο το Κατάρ αντιπροσώπευε το 93% των βρετανικών εισαγωγών LNG μεταξύ 2014 και 2016, αλλά κατέστη επίσης μέτοχος πλειοψηφίας της εταιρείας South Hook Gas, η οποία εκμεταλλεύεται τον τερματικό σταθμό LNG στην Ουαλία που δέχεται τα φορτία.

Αυτές οι ενεργειακές συμφωνίες και επενδύσεις καθιστούσαν δύσκολο για το αντι-Κατάρ κουαρτέτο να εξασφαλίσει οποιαδήποτε διεθνή ή και ουσιαστική περιφερειακή υποστήριξη για την προσπάθειά του να απομονώσει την χώρα, εκτός από την αρχικά παραγωγική προσέγγιση στα μέλη του εσωτερικού κύκλου του Trump. Αυτό έστειλε ένα μήνυμα ότι το Κατάρ παρέμεινε ανοικτό για δουλειές.

Η Ντόχα προσαρμόστηκε γρήγορα στο νέο κανονικό. Το εμπόριο μεταξύ Κατάρ και Ομάν αυξήθηκε κατά 144% το 2017, καθώς η ναυτιλία μεταφέρθηκε μέσω των λιμένων του Ομάν. Το εμπόριο με το Ιράν, την Κίνα, το Πακιστάν και την Τουρκία αυξήθηκε επίσης σημαντικά μετά τον αποκλεισμό. Και τον Φεβρουάριο του 2018, η Qatar Petroleum ανακοίνωσε ότι θα επεκτείνει την παραγωγή LNG από 77 εκατομμύρια τόνους ετησίως σε 100 εκατομμύρια τόνους ετησίως έως το 2024, προκαλώντας ευρύτατο ενδιαφέρον από την Ευρώπη και την Βόρεια Αμερική και ανοίγοντας την δυνατότητα για πρόσθετες αγορές, μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα.

ΠΡΩΤΑ Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Το Κατάρ έλαβε επίσης ρεαλιστικά μέτρα για να ενισχύσει την ασφάλειά του αγοράζοντας περισσότερο στρατιωτικό εξοπλισμό και αναπτύσσοντας νέες συνεργασίες. Το 2014, το Κατάρ αγόρασε όπλα αξίας περίπου 24 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Κίνα. Καθώς εξελισσόταν η δεύτερη κρίση, το Κατάρ αύξησε τις αμυντικές του ικανότητες αποκτώντας ένα σύστημα βαλλιστικών πυραύλων μικρής εμβέλειας από την Κίνα, το οποίο παρουσίασε δημοσίως κατά την διάρκεια της παρέλασης της εθνικής ημέρας του Κατάρ τον Δεκέμβριο του 2017. Πιο σημαντική όμως, βραχυπρόθεσμα, ήταν η σχέση του Κατάρ με την Τουρκία [5]. Το 2014, οι δύο χώρες άρχισαν διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας και τον Απρίλιο του 2016 η Τουρκία άνοιξε στρατιωτική βάση στο Κατάρ, την πρώτη της βάση στη Μέση Ανατολή από την εποχή των Οθωμανών. Μόλις δύο ημέρες μετά την έναρξη του αποκλεισμού, το τουρκικό κοινοβούλιο πραγματοποίησε μια έκτακτη σύνοδο για να επικυρώσει συμφωνίες για τοποθέτηση τουρκικών στρατευμάτων στο Κατάρ και να επιτρέψει στον τουρκικό στρατό να εκπαιδεύσει τις δυνάμεις ασφαλείας του Κατάρ. Μέσα σε εβδομάδες, η Άγκυρα απέστειλε τουρκικά στρατεύματα στη Ντόχα για κοινές ασκήσεις εκπαίδευσης, αυξάνοντας το κόστος οποιασδήποτε πιθανής στρατιωτικής δράσης με το να στείλει ένα σαφές μήνυμα στους αντιπάλους του Κατάρ ότι η Ντόχα δεν θα σταθεί μόνη της ενάντια σε οποιαδήποτε επίθεση.

Κατά την διάρκεια των πρώτων έξι μηνών του αποκλεισμού, ο στρατός του Qatar ολοκλήρωσε επίσης συμφωνίες πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων για την αγορά νέων αεριωθούμενων μαχητικών από την Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτές οι τρεις συμφωνίες αύξησαν μαζικά τις αεροπορικές δυνάμεις του Κατάρ και τις συναφείς εγκαταστάσεις υποστήριξης και κατάρτισης. Είχαν επίσης μια πολιτική συνιστώσα. Η γαλλική συμφωνία υπογράφηκε κατά την διάρκεια της επίσκεψης του προέδρου Emmanuel Macron στη Ντόχα τον Δεκέμβριο του 2017 και σηματοδότησε την στήριξη της Γαλλίας προς το Κατάρ παρά το εμπάργκο. Εν τω μεταξύ, η συμφωνία των 6,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων του Κατάρ με το Ηνωμένο Βασίλειο διασφάλισε την παραγωγή αεριωθούμενων μαχητικών Typhoon (που κατασκευάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο) στην δεκαετία του 2020 και εξασφάλισε χιλιάδες θέσεις εργασίας στην BAE Systems, μια μεγάλη βρετανική αμυντική εταιρεία. Η συμφωνία αυτή αφορούσε επίσης την δημιουργία μιας κοινής μοίρας που ενσωμάτωσε -για πρώτη φορά- πιλότους από την Qatari Emiri Air Force με τους ομολόγους τους στην British Royal Air Force για να επιταχύνουν την εκπαίδευση στα νεοαποκτηθέντα αεροπλάνα.