Η ασύμμετρη απειλή της μετανάστευσης | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η ασύμμετρη απειλή της μετανάστευσης

Η παράνομη διακίνηση λαθρομεταναστών και το οργανωμένο έγκλημα

Για πολλούς ανθρώπους οι διακινητές αποτελούν την μοναδική διαθέσιμη δίοδο για να αποφύγουν την δίωξη, την πενία και την ανεργία. Αποτελεί οικτρή πραγματικότητα το γεγονός ότι οι εν δυνάμει μετανάστες πρέπει πολλές φορές να δεχτούν προσφορές από τους διακινητές, ακόμα και αν στην τιμή που πρέπει να πληρώσουν για την προσφορά των «υπηρεσιών» τους, περιλαμβάνεται ένα μακροχρόνιο χρέος, η ελευθερία τους ή ακόμα και η ζωή τους [9].

Οι εγκληματικές οργανώσεις γνωρίζουν να εκμεταλλεύονται τις οικονομικές ευκαιρίες των παράνομων αγορών σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα κενά καθώς και οι αντιφάσεις που παρουσιάζονται στην νομοθεσία σε μερικές περιοχές του κόσμου αποτελούν κύριους παράγοντες που κάνουν την «επιχείρηση» της διακίνησης λαθρομεταναστών μια σχετικά χαμηλού κινδύνου δραστηριότητα, όπως αναφέρθηκε προηγούμενα.

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ» ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ

Το σχήμα που ακολουθεί παρουσιάζει τις οργανώσεις που διακινούν παράνομους μετανάστες σαν πάροχους υπηρεσιών λαθρομετανάστευσης μεταξύ των χωρών προέλευσης και προορισμού.

Η «επιχείρηση» διακίνησης παράνομων μεταναστών

09072018-2.jpg

Η διάρθρωση και η διοίκηση αποτελούν τις εσωτερικές λειτουργίες για τον έλεγχο και την διαχείριση της επιχείρησης καθώς και για τον σχεδιασμό και την οργάνωση της όλης δραστηριότητάς της. Σε κάθε οργανισμό, πολύπλοκα οργανωτικά σχήματα εξασφαλίζουν ότι η επιχείρηση – είτε νόμιμη ή παράνομη- λειτουργεί σύμφωνα με τους στόχους και τους σκοπούς που έχουν τεθεί, και ότι επιτυγχάνει την μέγιστη σταθερότητα, κερδοφορία και ανάπτυξη. Αναφορικά με ζητήματα που αφορούν στην διοίκηση, το μέγεθος και τη διάρθρωση των εγκληματικών οργανώσεων, η διεθνής βιβλιογραφία για το οργανωμένο έγκλημα αναφέρει ότι το τελευταίο είτε υιοθετεί το « μοντέλο λειτουργίας της επιχείρησης» είτε ότι μπορεί να ερμηνευθεί μέσα από ένα «μοντέλο δικτύου» [10].

Περαιτέρω, οι ερασιτέχνες διακινητές λαθρομεταναστών, οι μικρές ομάδες οργανωμένου εγκλήματος και τα διεθνή δίκτυα διακίνησης λαθρομεταναστών, αποτελούν λειτουργικές συνιστώσες της διάρθρωσης και της διοίκησης. Ειδικότερα, η κατηγορία των ερασιτεχνών διακινητών λαθρομεταναστών αναφέρεται σ’ αυτούς που «παρέχουν μια απλή υπηρεσία» στους μετανάστες, όπως για παράδειγμα μεταφορά προκειμένου να διασχίσουν αυτοί τα σύνορα. Μερικοί από τους διακινητές αυτής της κατηγορίας είναι περιστασιακοί διακινητές που χρησιμοποιούν δικά τους μέσα μεταφοράς. Ακόμα, επισημαίνεται ότι πολλούς από αυτούς τους διακινητές τούς ανακαλύπτουν μεγάλες ομάδες που διακινούν λαθρομετανάστες σε διεθνές επίπεδο, προκειμένου να εργαστούν για αυτούς [11]. Οι μικρές ομάδες οργανωμένου εγκλήματος συνήθως ειδικεύονται στο να οδηγούν τους λαθρομετανάστες από μια χώρα στην άλλη, χρησιμοποιώντας δρόμους που είναι ευρέως γνωστοί. Αυτές οι ομάδες διαθέτουν ένα υψηλότερο επίπεδο εξειδίκευσης και δομής από ό,τι διαθέτουν οι ερασιτέχνες διακινητές και δραστηριοποιούνται σε μια πιο μόνιμη βάση, αλλά η διάρθρωσή τους και η οργάνωσή τους είναι λιγότερο επαγγελματική και σύνθετη από τις αντίστοιχες των διεθνών δικτύων διακίνησης λαθρομεταναστών.

Η κατηγορία των διεθνών δικτύων διακίνησης λαθρομεταναστών, περιλαμβάνει μεγάλες εγκληματικές οργανώσεις που έχουν την ικανότητα να διενεργούν την όλη διαδικασία της διακίνησης των λαθρομεταναστών, η οποία περιλαμβάνει την παράνομη είσοδο στη χώρα, την παροχή πλαστών ταξιδιωτικών εγγράφων, την παροχή καταλυμάτων στα σημεία διέλευσης κ.α.

Σχετικά με την στρατολόγηση και διοίκηση των μελών της οργάνωσης μπορούμε να διακρίνουμε δύο ειδών διαφοροποιήσεις σε ό,τι αφορά στα ζητήματα του ανθρώπινου δυναμικού που εμπλέκεται σ’ αυτές τις δραστηριότητες. Πρώτον, την κάθετη διαφοροποίηση και, δεύτερον, την οριζόντια διαφοροποίηση. Η πρώτη (κάθετη) διαφοροποίηση αναφέρεται στην εφαρμογή διαφορετικών επιπέδων δραστηριοποίησης των ατόμων που εμπλέκονται στην όλη επιχείρηση διακίνησης των μεταναστών προκειμένου να εξασφαλίζεται η εχεμύθεια και να τηρούνται στεγανά έτσι ώστε να γίνεται πολύ δύσκολος ή αδύνατος ο εντοπισμός από τις διωκτικές Αρχές [12]. Από την άλλη πλευρά, η οριζόντια διαφοροποίηση σχετίζεται με τον καταμερισμό εργασίας. Το γεγονός αυτό έχει μεγάλη σημασία για μια εγκληματική οργάνωση που εμπλέκεται στην διακίνηση των λαθρομεταναστών αφού ο διαχωρισμός των εργασιών και η πλήρωση των λειτουργικών θέσεων με προσοντούχα άτομα την προστατεύει σαν σύνολο, διότι στην περίπτωση που υπάρξει έρευνα από διωκτική αρχή, μόνον μικρές ομάδες της οργάνωσης εκτίθενται.

Ο καταμερισμός εργασίας εντός μιας οργάνωσης που δραστηριοποιείται στην παράνομη διακίνηση μεταναστών μπορεί να κατηγοριοποιηθεί ως εξής [13]:

-Στην κορυφή της οργάνωσης υπάρχει η κατηγορία των «επενδυτών / ρυθμιστών», που είναι άτομα μεγάλων ικανοτήτων, επενδύουν χρήματα σε δραστηριότητες διακίνησης μεταναστών και εποπτεύουν όλη την οργάνωση και τις δραστηριότητές της. Τα πρόσωπα αυτής της κατηγορίας σπάνια αν όχι ποτέ, είναι άγνωστα στα χαμηλότερα επίπεδα των μελών της οργάνωσης καθώς και στους λαθρομετανάστες που διακινούνται.

-Ακολουθεί η κατηγορία των «στρατολόγων». Τα άτομα της κατηγορίας αυτής εργάζονται σαν μεσολαβητές μεταξύ των επενδυτών/ ρυθμιστών και των πελατών της οργάνωσης διακίνησης των λαθρομεταναστών. Είναι υπεύθυνοι για την εξεύρεση και την κινητοποίηση των εν δυνάμει μεταναστών στην χώρα προέλευσης, συγκεντρώνει τις πληρωμές στα σημεία διέλευσης και στις χώρες προορισμού. Οι διάφορες έρευνες έχουν δείξει ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων αυτά τα άτομα προέρχονται από την ίδια περιοχή που προέρχονται οι λαθρομετανάστες και έχουν την ίδια πολιτιστική ταυτότητα με αυτούς.