Η μεταρρυθμιστική νίκη του Macron | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η μεταρρυθμιστική νίκη του Macron

Και τι λέει για το μέλλον των συνδικάτων στην Γαλλία
Περίληψη: 

Όταν τα συνδικάτα τυγχάνουν χειρισμού με ένα στρατηγικό μείγμα σεβασμού και σταθερότητας και όταν η κοινή γνώμη πείθεται ότι μια νέα πολιτική είναι καλή γι’ αυτήν, οι κυβερνήσεις δεν χρειάζεται να συνθηκολογούν απέναντι στις απεργίες.

Η SOPHIE PEDDER είναι η επικεφαλής του Γραφείου Παρισιού του Economist και η συγγραφέας του βιβλίου με τίτλο Revolution Française: Emmanuel Macron and the Quest to Reinvent a Nation.

Όταν οι Γάλλοι συνδικαλιστές απεργούν, το κοινό δίνει προσοχή. Οι δράσεις των βιομηχανικών εργαζομένων στο Παρίσι συνοδεύονται παραδοσιακά από διαμαρτυρίες ή διαδηλώσεις -θεατρικά, πανηγυρικά γεγονότα που συχνά περιλαμβάνουν το κτύπημα τύμπανων, φωτοβολίδες και υπαίθριες ψησταριές. Ιστορίες για απομονωμένους από συγκοινωνίες πολίτες και ασφυκτικά γεμάτους σιδηροδρομικούς σταθμούς γεμίζουν τα ερτζιανά κύματα, και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης του κόσμου στρέφουν το βλέμμα τους, φευγαλέα, στους γαλλικούς δρόμους.

25072018-1.jpg

Εργαζόμενοι της γαλλικής κρατικής σιδηροδρομικής εταιρείας σε διαδήλωση στο Παρίσι, τον Μάιο του 2018. BENOIT TESSIER / REUTERS
------------------------------------------------------------

Αλλά λίγοι ξένοι παρατηρητές εξακολουθούν να παρακολουθούν την στιγμή που μια απεργία φθίνει. Στις 3 Απριλίου, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις του γαλλικού εθνικού σιδηροδρόμου, ή Société Nationale des Chemins de fer Français (SNCF), ξεκίνησαν μια σειρά απεργιών και το κοινό έχασε το ενδιαφέρον του ακόμη πιο γρήγορα από όσο συνήθως. Αυτό που είναι πιο ενδιαφέρον για αυτές τις απεργίες, ωστόσο, δεν είναι το γιατί άρχισαν, αλλά το γιατί τελείωσαν. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν [1] αρνήθηκε να υποκύψει στο μακρόχρονο ταμπού της γαλλικής κουλτούρας που είναι ενάντια στο να αψηφούνται τα συνδικάτα της SNCF, όπως έδειξε η επιμονή του για τη μεταρρύθμιση των σιδηροδρόμων. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις θα παραμείνουν μια ισχυρή δύναμη στην γαλλική πολιτική για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά η πρόσφατη νίκη του Macron [2] εναντίον των εργαζομένων στους σιδηροδρόμους υποδηλώνει ότι οι ημέρες της ανεξέλεγκτης δύναμής τους να μπλοκάρουν τις μεταρρυθμίσεις μπορεί να φθάνουν στο τέλος τους.

ΕΚΤΡΟΧΙΑΣΜΕΝΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Οι απεργίες των σιδηροδρομικών εργαζομένων αυτή την άνοιξη αξιολογήθηκαν ως η «στιγμή Θάτσερ» του Macron, διότι δοκίμασαν την ρεφορμιστική αποφασιστικότητα και την προθυμία του να αντιμετωπίσει τους ηγέτες των συνδικάτων. (Η Μάργκαρετ Θάτσερ [3] ήταν περίφημα γνωστή για την αποδυνάμωση της ισχύος των συνδικαλιστικών οργανώσεων κατά την διάρκεια της θητείας της ως πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου στην δεκαετία του 1980). Τα συνδικάτα των σιδηροδρομικών επέλεξαν ένα πρόγραμμα σχεδιασμένο να προκαλέσει τη μέγιστη σύγχυση: Οι απεργίες θα διαρκούσαν δύο μέρες κάθε πέντε μέρες, σε συνεχή βάση, συμπεριλαμβανομένων των Σαββατοκύριακων. Το παράπονό τους ήταν ένα νομοσχέδιο που εισήγαγε η κυβέρνηση του Macron τον Μάρτιο του 2018, το οποίο θεωρούν ως μέρος ενός μυστικού σχεδίου ιδιωτικοποίησης των γαλλικών σιδηροδρόμων και σταδιακής κατάργησης των υποχρησιμοποιούμενων σιδηροδρομικών υπηρεσιών σε απομακρυσμένες περιοχές. Η κυβέρνηση υποστήριξε αντίθετα ότι η μεταρρύθμιση είχε ως στόχο να προετοιμάσει την SNCF για τις αλλαγές που θα πραγματοποιηθούν το 2020, όταν οι εσωτερικοί επιβατηγοί σιδηρόδρομοι της ηπείρου θα ανοίξουν στον ανταγωνισμό, όπως λέει μια συμφωνία της ΕΕ που συνήφθη το 2016. Η πρόσφατη νομοθεσία του Macron -την οποία το κοινοβούλιο ψήφισε τον Ιούνιο- μετατρέπει το σώμα των σιδηροδρόμων σε ανώνυμη εταιρεία, ανακουφίζει το χρέος του των 35 δισεκατομμυρίων ευρώ (41 δισεκατομμύρια δολάρια) και θέτει τέλος στις προσλήψεις βάσει ευνοϊκών συμβάσεων που επιτρέπουν σήμερα σε ορισμένους υπαλλήλους της SNCF να συνταξιοδοτηθούν ήδη από την ηλικία των 50 ετών.

Τρεις μήνες μετά την έναρξη της απεργίας, η συμμετοχή μειώθηκε ραγδαία, από 34% του συνόλου των σιδηροδρομικών υπαλλήλων την πρώτη ημέρα σε μόλις 10% μέχρι τις 28 Ιουνίου. Το ποσοστό συμμετοχής των μηχανοδηγών μειώθηκε από 77% σε 36% στα τέλη Ιουνίου. Αρκετοί -συμπεριλαμβανομένης της κάποτε ισχυρής Confédération Générale du Travail, μιας ένωσης που έχει ιστορικούς δεσμούς με το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γαλλίας- συνέχισαν να απεργούν κατά την διάρκεια των διακοπών της καλοκαιρινής περιόδου, ειδικά στοχεύοντας τις πολυπληθείς μετακινήσεις του Σαββατοκύριακου. Το πρώτο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου υπήρξαν πολλές σκηνές χάους στους σιδηροδρομικούς σταθμούς. Αλλά τα εναπομείναντα συνδικάτα -συμπεριλαμβανομένης και της πιο μετριοπαθούς Confédération Française Démocratique du Travail, η οποία είναι τώρα η μεγαλύτερη ένωση στον ιδιωτικό τομέα- έχουν κάνει έκκληση για τον τερματισμό των απεργιών και έχουν αποδεχθεί τον νέο νόμο του Macron. Ήσυχα, σχεδόν ανεπαίσθητα, η γαλλική κυβέρνηση απέδειξε ότι είναι δυνατό να σπάσει ένα μακροχρόνιο πολιτικό ταμπού (τη μεταρρύθμιση της SNCF), να αντιμετωπίσει τα συνδικάτα και να κερδίσει.

Τι λέει η επιτυχία του Macron για τον αντίκτυπο των απεργιών στις προσπάθειες μεταρρύθμισης στην Γαλλία σήμερα; Ιστορικά, τα γαλλικά συνδικάτα δεν απέκτησαν την ισχύ τους από τα μέλη τους. Η συνδικαλιστική πυκνότητα είναι μόνο 8% στην Γαλλία -κάτω από αυτήν των Ηνωμένων Πολιτειών (10%) και του Ηνωμένου Βασιλείου (24%). Η ισχύς των ηγετικών συνδικαλιστικών στελεχών της Γαλλίας στηρίζεται στην ικανότητά τους να κινητοποιούν διαδηλωτές, καθώς και στους θεσμοθετημένους ρόλους που απολαμβάνουν στα εργασιακά συμβούλια εντός των επιχειρήσεων και των οργανώσεων του δημόσιου τομέα και ως συνδιαχειριστές του συστήματος υγείας και κοινωνικής ασφάλισης της χώρας.

Πριν από δώδεκα χρόνια, ο Ντομινίκ Ντε Βιλπέν, πρωθυπουργός της κεντροδεξιάς, ο οποίος υπηρέτησε υπό τον γκωλιστή πρόεδρο Ζακ Σιράκ, προσπάθησε να αλλάξει την σύμβαση εργασίας για άτομα ηλικίας κάτω των 26 ετών (contrat première embauche ή «πρώτη σύμβαση εργασίας»). Οι προτεινόμενες αλλαγές θεωρήθηκαν ως αθέμιτες διακρίσεις εις βάρος των νέων και ως και τρία εκατομμύρια Γάλλοι κατέβηκαν στους δρόμους σε εθνική κλίμακα σε διαδηλώσεις στις οποίες ηγήθηκαν τα συνδικάτα. Ο Σιράκ υποχώρησε και ανακάλεσε τη νομοθεσία, μολονότι είχε ήδη ψηφιστεί σε νόμο.