Μια θύελλα ετοιμάζεται στα Στενά της Ταϊβάν;

Η επιτυχία του -με νοοτροπία ανεξαρτησίας- DPP, συνέβη στο πλαίσιο μιας μακροπρόθεσμης τάσης που θα πρέπει να είναι ανησυχητική για το Πεκίνο, αλλά που αποδείχθηκε ότι δεν είναι σε θέση να ελέγξει: Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, το ποσοστό του πληθυσμού στην Ταϊβάν που αυτοπροσδιορίζονται ως Κινέζοι έχει μειωθεί σημαντικά καθώς εκείνοι που αυτοπροσδιορίζονται ως Ταϊβανέζοι αυξάνονται. Το 1992, το 46,4% των ερωτηθέντων από το Κέντρο Μελετών Εκλογών του Εθνικού Πανεπιστημίου Chengchi ανέφεραν ότι αυτοπροσδιορίζονται τόσο ως "Ταϊβανέζοι όσο και Κινέζοι". Το 25,5% αυτοπροσδιορίστηκε ως Κινέζοι˙ και το 17,6% ταυτοποιήθηκε ως Ταϊβανέζοι. Τον Δεκέμβριο του 2017, ο διπλός αυτοπροσδιορισμός είχε πέσει στο 37,3% και η κινεζική ταυτότητα στο 3,8%. Ο ταϊβανέζικος αυτοπροσδιορισμός, από την άλλη πλευρά, είχε ανέλθει στο 55,3% των ερωτηθέντων.

Είναι ενδιαφέρον ότι το ποσοστό των ερωτηθέντων που αυτοπροσδιορίζονται ως αποκλειστικά Ταϊβανέζοι κορυφώθηκε στο 60,6% το 2014, κατά την διάρκεια της δεύτερης θητείας του Ma, ενώ η Ταϊπέι και το Πεκίνο είχαν μια στενότερη σχέση από το σύνηθες. Κατά την ίδια περίοδο, ενισχύθηκε η υποστήριξη για ενδεχόμενη ανεξαρτησία, όπως και η στήριξη για την διατήρηση του status quo επ 'αόριστον. Η υποστήριξη για την ενδεχόμενη ενοποίηση και για την ενοποίηση βραχυπρόθεσμα έχουν μειωθεί από τότε που η έρευνα που διεξήχθη για πρώτη φορά το 1994. Για να τεθεί απλά, η απόσταση δεν έκανε την καρδιά των Ταϊβανέζων πιο τρυφερή [προς την Κίνα], αλλά προφανώς η οικειότητα όντως τροφοδότησε την περιφρόνηση.

Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΤΑΪΒΑΝ ΣΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ

Όλα αυτά προκαλούν πρόβλημα για τον στόχο της ενοποίησης της Κίνας. Στην πραγματικότητα, από τις πρώτες άμεσες προεδρικές εκλογές της Ταϊβάν το 1996, η Κίνα απέτυχε να σημειώσει πρόοδο προς αυτόν τον στόχο. Τα τελευταία 20 χρόνια οι σχέσεις εκατέρωθεν των στενών, μαζί με τη μείωση της υποστήριξης για την ενοποίηση στην Ταϊβάν, υποδηλώνουν ότι σε αυτό το σημείο η μη καταναγκαστική ενοποίηση απλώς δεν περιλαμβάνεται στις πιθανότητες.

Αλλά αντί να αποδεχτεί αυτή την πραγματικότητα και να προσπαθήσει να μετατοπίσει το επίκεντρο [του ενδιαφέροντος] μακριά από το νησί, ο Xi έκανε την ενοποίηση σημαντικό στοιχείο του ονείρου της Κίνας. Άρχισε να μιλάει για την "μεγάλη ανανέωση του κινεζικού έθνους" -που γι’ αυτόν απαιτεί επίσημη ενοποίηση με την Ταϊβάν- κατά την διάρκεια μιας ομιλίας που έδωσε το 2012 ως γενικός γραμματέας του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Φυσικά, ίσως ακόμα πιο σημαντικό για το Κινεζικό Όνειρο από την εδαφική επέκταση είναι το να είναι εγγυημένη η οικονομική ευημερία των Κινέζων πολιτών. Το περασμένο φθινόπωρο, στο 19ο Συνέδριο του Κόμματος, ο Xi διαβεβαίωσε [3] ότι από το μέσο του αιώνα το ΚΚΚ θα "αναπτύξει την Κίνα σε μια μεγάλη σύγχρονη σοσιαλιστική χώρα που θα είναι ευημερούσα, ισχυρή, δημοκρατική, πολιτιστικά προηγμένη, αρμονική και όμορφη". Αλλά όπως ισχυρίστηκαν οι πολιτικοί επιστήμονες Derek Scissors και ο Dan Blumenthal [4], η κινεζική οικονομία ίσως να εισέρχεται σε περίοδο στασιμότητας. “Απούσης μιας ισχυρής μεταρρύθμισης υπέρ της αγοράς, η οποία δεν φαίνεται τώρα πουθενά”, δηλώνουν, «η πραγματική οικονομική ανάπτυξη θα σταματήσει μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας, ανεξάρτητα από το τι ισχυρίζεται η κυβέρνηση».

Εάν ο Xi αποδειχθεί ότι δεν είναι σε θέση να εκπληρώσει τις υποσχέσεις του για οικονομική ευημερία για όλους τους Κινέζους, όπως ίσως πράγματι να συμβαίνει, τα άλλα στοιχεία του China Dream θα γίνουν πιο σημαντικά. Δεν εκπλήσσει το ότι μίλησε για την Ταϊβάν με έντονους όρους στο συνέδριο του Κόμματος. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Xi επιβεβαίωσε την δέσμευσή του να “προστατεύσει την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Κίνας”. “Έχουμε την αποφασιστικότητα, την αυτοπεποίθηση και την ικανότητα να νικήσουμε τις προσπάθειες των αυτονομιστών της ‘ανεξαρτησίας της Ταϊβάν’ σε οποιαδήποτε μορφή", δήλωσε. "Ποτέ δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν, σε οποιαδήποτε οργάνωση ή σε οποιοδήποτε πολιτικό κόμμα, ανά πάσα στιγμή ή σε οποιαδήποτε μορφή, να χωρίσει οποιοδήποτε τμήμα της κινεζικής επικράτειας από την Κίνα!".

Η επιθυμία του Πεκίνου για την Ταϊβάν δεν είναι καινούργια, αλλά υπό τον Xi η στόχευση έχει γίνει πιο σταθερή. Σε γενικές γραμμές, η εκστρατεία πίεσης του Xi κατά της κυβέρνησης Tsai έχει τρεις βασικούς στόχους. Πρώτον, η Κίνα ελπίζει να απομονώσει την Ταϊβάν στην διεθνή σκηνή και να προωθήσει την αφήγησή της για την “μια Κίνα”, με στόχο τη μείωση του εξωτερικού ενδιαφέροντος για την ταλαιπωρία της Ταϊβάν και την αποθάρρυνση της παρέμβασης εξ ονόματός της. Δεύτερον, το Πεκίνο επιδιώκει να πείσει τον λαό της Ταϊβάν ότι η συνεχιζόμενη ύπαρξη του νησιού ως de facto ανεξάρτητο κράτος είναι μια χαμένη υπόθεση, και ότι δεν διαθέτουν ούτε τα μέσα ούτε και τους συμμάχους που θα ήταν απαραίτητα για να αντισταθούν στην ενοποίηση. Τέλος, η Κίνα προσπαθεί να κανονικοποιήσει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις στην περιοχή της Ταϊβάν, ενώ ταυτόχρονα φθείρει τα στρατιωτικά προτερήματα του νησιού με το να το αναγκάζει να αντιδρά συνεχώς στις κινεζικές στρατιωτικές δραστηριότητες.

Βεβαίως, η Κίνα εξακολουθεί να προτιμά να επιτύχει την ενοποίηση με μη βίαιο τρόπο (αν και μια τέτοια ενοποίηση φυσικά θα εξακολουθεί να είναι εξαναγκαστική). Ωστόσο, η δυνατότητα του Πεκίνου να στραφεί προς την βία δεν μπορεί να αποκλειστεί -στην πραγματικότητα επιδιώκει να δημιουργήσει τις συνθήκες στις οποίες η χρήση βίας έναντι της Ταϊβάν θα ήταν μια πιο βιώσιμη επιλογή.

ΤΡΙΚΥΜΙΩΔΕΙΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΕΝΟΨΗ

Το 2013, ο Xi είπε στον Vincent Siew, πρώην αντιπρόεδρο της Ταϊβάν, ότι "το ζήτημα της πολιτικής διαίρεσης που υπάρχει μεταξύ των δύο πλευρών πρέπει να φτάσει βήμα προς βήμα σε μια τελική λύση και δεν μπορεί να μεταφέρεται από γενιά σε γενιά". Αλλά οι ηγέτες της Ταϊβάν έχουν λόγο να ανησυχούν για την ελευθερία των μελλοντικών γενεών, εάν η Κίνα βρει τον δρόμο της.