Πώς να διασωθεί η σχέση ΗΠΑ-Τουρκίας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς να διασωθεί η σχέση ΗΠΑ-Τουρκίας

Για χάρη της Συμμαχίας, ο Ερντογάν πρέπει να αναδιπλωθεί

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν επίσης για τα σχέδια της Άγκυρας για την αγορά του πυραυλικού αμυντικού συστήματος S-400 από την Ρωσία. Το σύστημα αυτό δεν θα ήταν διαλειτουργικό με το ΝΑΤΟ και θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια των μαχητικών αεροσκαφών F-35 stealth, τα οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες πωλούν στην Τουρκία στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής κοινοπραξίας. Τα σχέδια αυτά έχουν θέσει ευρύτερα ερωτήματα σχετικά με το εάν η Τουρκία μετατοπίζει τον στρατηγικό προσανατολισμό της μακριά από την συμμαχία.

ΠΟΛΥ ΛΙΓΑ, ΠΟΛΥ ΑΡΓΑ

Όταν ανέλαβε το αξίωμα του ο Τραμπ, ο Ερντογάν ήλπιζε ότι θα διορθώσει τα παράπονα της εποχής του Ομπάμα, λαμβάνοντας μέτρα όπως η έκδοση του Gulen και η παύση της συνεργασίας με τις YPG. Ωστόσο, η νέα διοίκηση δεν απέκλινε σημαντικά από τις υπάρχουσες πολιτικές των ΗΠΑ σχετικά με την Τουρκία. (Αυτό παρά τις παρατυπίες του Michael Flynn, πρώην συμβούλου της εκστρατείας Trump και για λίγο Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, στον οποίο φέρεται να προσφέρθηκαν 15 εκατομμύρια δολάρια από εκπροσώπους της τουρκικής κυβέρνησης για να επιστρέψει τον Gulen στην Τουρκία, μεταξύ άλλων χαρών).

Οι εντάσεις αυξήθηκαν το φθινόπωρο του 2017, όταν η αμερικανική πρεσβεία, σε απάντηση στις συλλήψεις των τοπικών υπαλλήλων της, ανέστειλε τις υπηρεσίες μη-μεταναστευτικών βίζα. Η Τουρκία προχώρησε αμέσως σε αντίστοιχη δράση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήραν την αναστολή, αφότου η Άγκυρα διαβεβαίωσε ότι δεν διερευνώνται άλλοι τοπικοί υπάλληλοι, το προσωπικό δεν θα συλληφθεί για την εκτέλεση των επίσημων καθηκόντων του, και θα δοθεί προειδοποίηση πριν από τυχόν μελλοντικές συλλήψεις. Ωστόσο, η Άγκυρα απέτυχε να απελευθερώσει τους φυλακισμένους υπαλλήλους και μάλιστα έβαλε έναν τρίτο υπάλληλο σε κατ’ οίκον περιορισμό. Η διμερής σχέση αντιμετώπισε πρόσθετες πιέσεις τον Ιανουάριο του 2018, όταν οι Τούρκοι στρατιώτες οδήγησαν υποστηριζόμενους από την Ρωσία μαχητές των YPG έξω από την περιοχή Afrin της βορειοδυτικής Συρίας. Οι απειλές της Άγκυρας για επέκταση αυτής της επιχείρησης 60 μίλια ανατολικά προς τη Manbij, όπου είχαν βάση οι υποστηριζόμενοι από τις ΗΠΑ μαχητές των YPG και οι Ειδικές Δυνάμεις των ΗΠΑ, έθεσαν την ανησυχητική προοπτική Τούρκοι και Αμερικανοί στρατιώτες να βάλουν στο στόχαστρο οι μεν τους δε.

Η κυβέρνηση Trump προσπάθησε να βελτιώσει τις σχέσεις μέσω διπλωματικής εμπλοκής. Κατά την διάρκεια της ίδιας εβδομάδας, τον Φεβρουάριο του 2018, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, ο υπουργός Άμυνας και ο υπουργός Εξωτερικών συναντήθηκαν με τους Τούρκους ομολόγους τους. Μια μακρά συνομιλία μεταξύ του πρώην υπουργού Rex Tillerson και του Ερντογάν στην Άγκυρα οδήγησε στην δημιουργία αρκετών ομάδων εργασίας για την επίλυση των διμερών εκνευρισμών. Μια ομάδα συζητούσε ήσυχα τα δικαστικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων των Αμερικανών πολιτικών κρατουμένων. Ανακοινώθηκε αργότερα ότι πριν από την επίσκεψη του Tillerson, το γραφείο του υπουργού Δικαιοσύνης των ΗΠΑ είχε απορρίψει τις κατηγορίες εναντίον 11 από τους 15 προεδρικούς σωματοφύλακες που κατηγορήθηκαν μετά τη φιλονικία με διαδηλωτές κατά την επίσκεψη του Ερντογάν τον Μάιο του 2017 στην Ουάσινγκτον, εξαιτίας ανεπαρκών αποδεικτικών στοιχείων.

Μια άλλη ομάδα έχει επικεντρωθεί σε στρατιωτικά ζητήματα. Για να αποτρέψει την Άγκυρα από την αγορά ρωσικών S-400s, η διοίκηση Trump βελτίωσε τη μακρόχρονη προσφορά για πώληση στην Τουρκία του αμερικανικού πυραυλικού αμυντικού συστήματος Patriot, ανταποκρινόμενη στην τουρκική επιθυμία για περισσότερες δυνατότητες μεταφοράς τεχνολογίας και συμπαραγωγής. Οι δύο πλευρές ανέπτυξαν επίσης έναν οδικό χάρτη για την αντιμετώπιση της συνεχιζόμενης παρουσίας των δυνάμεων των YPG στο Manbij της Συρίας, κάτι που παραβίασε την υπόσχεση της κυβέρνησης Obama ότι θα αποσυρθεί μετά την εξάλειψη των μαχητών του ISIS. Αν και η απόλυση του Tillerson προκάλεσε καθυστερήσεις, ο διάδοχός του, Mike Pompeo, συνέχισε τις προσπάθειες αυτές.

Συνεπής με τον θαυμασμό του για ισχυρούς ηγέτες, ο Trump απέφυγε να επικρίνει την δημοκρατική διολίσθηση της Τουρκίας ή την φυλάκιση των δικών της πολιτών με αμφισβητούμενες κατηγορίες. Κάλεσε [τηλεφωνικά] τον Ερντογάν για να τον συγχαρεί επειδή κέρδισε σε ένα αμφισβητούμενο συνταγματικό δημοψήφισμα τον Απρίλιο του 2017 το οποίο δημιούργησε ένα ιδιαίτερα συγκεντρωτικό προεδρικό σύστημα, και πάλι τον συνεχάρη για την επανεκλογή του ως προέδρου τον Ιούνιο του 2018. Η μόνη εξαίρεση στην σιωπή του Trump για ζητήματα κράτους δικαίου υπήρξε η υπόθεση του Andrew Brunson, την οποία ανέδειξαν επανειλημμένα ο ίδιος και ο αντιπρόεδρος Mike Pence. Η υπεράσπισή τους φαίνεται να καθοδηγείται σε μεγάλο βαθμό από την κατακραυγή των Χριστιανών ευαγγελιστών στην βάση των Ρεπουμπλικανών, καθώς και από την χριστιανική πίστη του Pence. Αξιωματούχοι της διοίκησης του Trump υπογραμμίζουν ότι εργάζονται επίσης για την επίλυση των περιπτώσεων άδικα φυλακισμένων πολιτών διπλής υπηκοότητας και των Τούρκων υπαλλήλων των προξενείων.