Πώς να εφαρμοστούν ξανά οι πετρελαϊκές κυρώσεις κατά του Ιράν

Στις 5 Αυγούστου, η κυβέρνηση Trump επανέφερε [1] μια πρώτη δέσμη αμερικανικών κυρώσεων κατά του Ιράν, οι οποίες είχαν ανασταλεί λόγω της πυρηνικής συμφωνίας, την ονομαζόμενη ως Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (Joint Comprehensive Plan of Action, JCPOA). Αλλά το μεγαλύτερο μέρος των αμερικανικών κυρώσεων κατά του Ιράν δεν θα τεθεί σε ισχύ παρά στις 5 Νοεμβρίου, 180 ημέρες μετά την αρχική ανακοίνωση του Trump στις 8 Μαΐου ότι η Ουάσιγκτον θα αποσυρθεί από την συμφωνία. Την ημερομηνία αυτή, όλες οι κυρώσεις των ΗΠΑ που αναστέλλονται από το JCPOA θα αποκατασταθούν, συμπεριλαμβανομένων των πιο σημαντικών από όλες: Τις κυρώσεις στις πετρελαϊκές εξαγωγές του Ιράν.

Μια ιρανική σημαία ανεμίζει μπροστά από την έδρα των Ηνωμένων Εθνών κατά την διάρκεια συνεδρίασης του συμβουλίου των Διοικητών του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) στην Βιέννη, τον Μάρτιο του 2015. HEINZ-PETER BADER / REUTERS
----------------------------------------------------------------------------

Οι κυρώσεις για τις εξαγωγές πετρελαίου έχουν την δυνατότητα να καταστρέψουν οικονομικά την Τεχεράνη. Ο υφυπουργός πετρελαίου του Ιράν, Habibollah Bitaraf, δήλωσε τον Ιούνιο [2] ότι η κυβέρνηση του Ιράν κέρδισε περίπου 50 δισεκατομμύρια δολάρια από την πώληση πετρελαίου το οικονομικό έτος 2017 και ότι το πετρέλαιο και τα πετρελαϊκά προϊόντα αποτελούσαν το 70% των συνολικών εξαγωγών του Ιράν. Με την αξία του νομίσματος του Ιράν να πέφτει ήδη κατά 50% από τότε που ο Τραμπ έθεσε τις Ηνωμένες Πολιτείες έξω από το JCPOA και οι διαδηλώσεις εξαπλώθηκαν κατά της κυβέρνησης του Ιράν, η διακοπή της μεγαλύτερης πηγής μετρητών της Τεχεράνης έχει την δυνατότητα να πλήξει δραματικά την ήδη ασθενή ιρανική κυβέρνηση.

Αν παίξουν καλά τα χαρτιά τους, οι αξιωματούχοι του Trump μπορούν να εξασφαλίσουν μεγάλες μειώσεις στις εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου. Αυτό όμως απαιτεί από την διοίκηση να ελιχθεί τόσο στις σύνθετες παγκόσμιες αγορές πετρελαίου όσο και σε ένα πολυεπίπεδο διπλωματικό παιχνίδι που περιλαμβάνει τόσο κυβερνήσεις όσο και παγκόσμιες εταιρείες. Ο Trump θα πρέπει να διαχειριστεί μια επιτήδεια διπλωματία με τον μεγαλύτερο πελάτη του Ιράν, την Κίνα, η οποία έχει λάβει αποφάσεις για το ιρανικό πετρέλαιο στο ευρύτερο πλαίσιο των αυξανόμενων εμπορικών εντάσεων μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Θα πρέπει να διατηρήσει μια αμείλικτη εκστρατεία εναντίον της αποφυγής των κυρώσεων κατά του Ιράν. Και θα πρέπει να αντιμετωπίσει το γεγονός ότι οι μονομερείς κυρώσεις των ΗΠΑ για τις αγορές πετρελαίου του Ιράν ενδέχεται να επιταχύνουν τις παγκόσμιες προσπάθειες για την οικοδόμηση ενός μηχανισμού που οι ξένες χώρες μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να διεξάγουν εμπόριο παρά τις κυρώσεις των ΗΠΑ στο μέλλον.

ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ

Η πρώτη πρόκληση που αντιμετωπίζει η διοίκηση Trump πρέπει να είναι η επανεπιβολή των πετρελαϊκών κυρώσεων στο Ιράν ελαχιστοποιώντας τις δυσμενείς επιπτώσεις στον παγκόσμιο εφοδιασμό με πετρέλαιο. Το Ιράν παρήγαγε περίπου 4 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ημερησίως το 2017 -περίπου το 4% της συνολικής παγκόσμιας παραγωγής- και εξήγαγε 2,1 εκατομμύρια βαρέλια [3] ημερησίως. Το να φύγει τόσο πολύ πετρέλαιο από τις αγορές πολύ γρήγορα θα μπορούσε να έχει δραματικές επιπτώσεις στις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου.

Ευτυχώς, οι αμερικανικές κυρώσεις για το πετρέλαιο σχεδιάστηκαν με γνώμονα τις παγκόσμιες αγορές. Αντί να αναγκάσει τις χώρες να εξαλείψουν άμεσα τις εισαγωγές πετρελαίου από το Ιράν, ο πρόεδρος μπορεί να προσφέρει στις χώρες μια εξαίρεση για να συνεχίσουν να εισάγουν ιρανικό αργό, εφόσον οι χώρες «μειώνουν σημαντικά» τους όγκους εισαγωγών ιρανικού πετρελαίου κάθε έξι μήνες. Η διοίκηση του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, χρησιμοποίησε αυτή την ευελιξία για να πιέσει για μια σταδιακή μείωση των εξαγωγών ιρανικού πετρελαίου κατά ένα εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως για μια περίοδο περίπου 18 μηνών. Ο Τραμπ θα πρέπει να υιοθετήσει μια παρόμοια προσέγγιση -ακόμα και αν θέσει έναν ακόμα πιο επιθετικό στόχο από ό, τι έκανε ο Ομπάμα για τον απόλυτο όγκο μειώσεων- και να εφαρμόσει πετρελαϊκές κυρώσεις σε ένα σταδιακό χρονοδιάγραμμα που να ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις στις παγκόσμιες τιμές.

Με τον δείκτη αναφοράς Brent για το αργό πετρέλαιο περί τα 75 δολάρια, οι τρέχουσες τιμές του πετρελαίου είναι πολύ χαμηλότερες από τα πάνω από 100 δολάρια που κόστιζε το βαρέλι του πετρελαίου στα τέλη του 2011 και το 2012, όταν το Κογκρέσο και η κυβέρνηση Ομπάμα επέβαλαν τον πρώτο γύρο πετρελαϊκών κυρώσεων στο Ιράν. Ωστόσο, οι τιμές αυξήθηκαν σχεδόν κατά 50% τους τελευταίους 12 μήνες, λόγω της μείωσης της παραγωγής αργού πετρελαίου από την Βενεζουέλα, όπου η πετρελαϊκή βιομηχανία καταρρέει χάρη στην κακοδιαχείριση και την διαφθορά, και χάρη στην αστάθεια στην Λιβύη και στο Ιράκ που προκαλεί διαλείπουσες διαταραχές του εφοδιασμού. Οι αγορές έχουν αποδειχθεί έντονα ευαίσθητες στις πιθανές επιπτώσεις των κυρώσεων των ΗΠΑ στο Ιράν. Αφότου ένας αξιωματούχος του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ [4] δήλωσε στους δημοσιογράφους στις αρχές Ιουνίου ότι η Ουάσινγκτον μπορεί να απαιτήσει από όλους τους εισαγωγείς ιρανικού αργού πετρελαίου να εξαλείψουν τις αγορές τους μέχρι το Νοέμβριο, οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν γρήγορα κατά αρκετά δολάρια το βαρέλι, πριν υποχωρήσουν όταν η διοίκηση Τραμπ σηματοδότησε ότι ήταν ανοιχτή σε τουλάχιστον κάποιες εξαιρέσεις για κυρώσεις, και ο ΟΠΕΚ ανακοίνωσε σχέδια για αύξηση της παραγωγής.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανταποκρίθηκαν στις προκλήσεις της αγοράς πιέζοντας την Σαουδική Αραβία να αυξήσει την παραγωγή για να αντισταθμίσει τις ιρανικές μειώσεις. Τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, αυτή η προσέγγιση φαίνεται να διατηρεί ένα όριο για περαιτέρω αυξήσεις των τιμών. Αλλά αν η διοίκηση Trump πιέσει να μειωθεί ο όγκος των εξαγωγών του ιρανικού πετρελαίου γρηγορότερα από ό, τι αναμένουν οι αγορές, αντιμετωπίζει έναν σημαντικό κίνδυνο οι τιμές του πετρελαίου να ξαναρχίσουν την ανοδική πορεία τους. Πολλοί ενεργειακοί αναλυτές, συμπεριλαμβανομένης της U.S. Energy Information Administration (Υπηρεσίας Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ) αναμένουν πρόσθετες παραδόσεις πετρελαίου να έρθουν στα τέλη του 2018 και το πρώτο εξάμηνο του 2019, λόγω της αυξανόμενης παραγωγής στην Βραζιλία, τον Καναδά, τις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού. Αυτή η αναμενόμενη νέα παραγωγή δημιουργεί ένα πιθανό μελλοντικό περιθώριο για μειώσεις στις εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν και η διοίκηση Trump θα πρέπει να συνδέσει τον όγκο των μειώσεων που επιδιώκει στις εξαγωγές ιρανικού αργού με την διαθεσιμότητα αυτών των άλλων προβλεπόμενων προμηθειών.

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, μιλά σε δημοσιογράφους αφότου υπέγραψε μια διακήρυξη που δήλωνε την πρόθεσή του να αποσυρθεί από την πυρηνική συμφωνία του Ιράν, στην Ουάσιγκτον, τον Μάιο του 2018. JONATHAN ERNST / REUTERS
---------------------------------------------------------------

ΚΟΒΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΣΥΝΗΘΕΙΑ

Η δεύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει ο Trump για την αποκατάσταση των πετρελαϊκών κυρώσεων κατά του Ιράν είναι να πείσει τους μεγαλύτερους πελάτες του Ιράν να σταματήσουν -ή τουλάχιστον να μειώσουν σημαντικά τον όγκο των αγορών τους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα χρειαστεί να συμμετάσχουν σε πολυδιάστατη διπλωματία που θα δεσμεύει τόσο κυβερνήσεις όσο και παγκόσμιες εταιρείες.

Η προτιμώμενη προσέγγιση της κυβέρνησης Ομπάμα στις πετρελαϊκές κυρώσεις το 2012 και το 2013 ήταν να διαπραγματευτεί με ξένες κυβερνήσεις να μειώσουν τις εισαγωγές τους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, για παράδειγμα, συμφώνησε να τερματίσει όλες τις εισαγωγές ιρανικού αργού, ενώ η Κίνα, η Ινδία, η Ιαπωνία, η Τουρκία και η Νότια Κορέα συμφώνησαν να μειώσουν τις αγορές τους με αντάλλαγμα εξαιρέσεις.

Αυτή η επικεντρωμένη στις κυβερνήσεις προσέγγιση πιθανότατα να αποδειχθεί και πάλι καρποφόρα με την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, οι οποίες εισήγαγαν μαζί αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες βαρέλια ημερησίως ιρανικού αργού πετρελαίου το 2017. Καμιά τους δεν επιθυμεί να μειώσει τις εισαγωγές ιρανικού αργού και αμφότερες ζήτησαν από την διοίκηση Trump να τις αφήσει να συνεχίζουν να εισάγουν τουλάχιστον μειωμένες ποσότητες πετρελαίου. Ωστόσο, η διοίκηση Trump έχει τελικά έναν άσο στο μανίκι της: Τόσο το Τόκιο όσο και η Σεούλ χρειάζονται την υποστήριξη της Ουάσινγκτον για την αντιμετώπιση της πυρηνικής απειλής της Βόρειας Κορέας και για την αντιμετώπιση της όλο και πιο δυναμικής στάσης της Κίνας στην Ασία. Καμιά από τος δύο κυβερνήσεις δεν θέλει να διακινδυνεύσει μια μεγάλη ρωγμή με τον Τραμπ σχετικά με το Ιράν.

Η διπλωματική κατάσταση είναι διαφορετική στην Ευρώπη, όπου οι κυβερνήσεις διαφωνούν κατηγορηματικά με την απόσυρση της διοίκησης Trump από το JCPOA και είναι πολύ λιγότερο πρόθυμες να διαπραγματευτούν μειώσεις στον όγκο εισαγωγών ων χωρών τους. Πράγματι, πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα δουν ως παραχώρηση ακόμα την ίδια την πράξη να καθίσουν για να διαπραγματευτούν τις μειώσεις και ίσως αρνηθούν να συνομιλήσουν. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ κυβερνήσεων σχετικά με τις ευρωπαϊκές μειώσεις πετρελαίου είναι απίθανο να αποδώσουν πολλούς καρπούς.

Οι αξιωματούχοι του Trump, ωστόσο, θα βρουν μεγαλύτερη επιτυχία με μεμονωμένες ευρωπαϊκές εταιρείες. Οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς ιρανικού αργού στην Ευρώπη περιλαμβάνουν τις ιταλικές ENI και Saras, την ισπανική Repsol, την γαλλική Total και την ελληνική ΕΛΠΕ. Όλες αυτές οι εταιρείες εξαρτώνται από την πρόσβαση στην χρηματοδότηση σε δολάρια ΗΠΑ, τις παγκόσμιες ασφαλιστικές αγορές και τους προμηθευτές από τις ΗΠΑ και αρκετές από αυτές έχουν σημαντικές δραστηριότητες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Καμιά από αυτές δεν θέλει να διακινδυνεύσει να της επιβληθούν κυρώσεις για αγορές ιρανικού αργού. Εάν ο Trump απαιτήσει από αυτές τις εταιρείες να μειώσουν ή να εξαλείψουν τις εισαγωγές τους, σχεδόν σίγουρα θα το κάνουν. Πράγματι, οι δημοσιογραφικές αναφορές [5] δείχνουν ότι αρκετές από αυτές τις εταιρείες σχεδιάζουν ήδη να μειώσουν τις αγορές τους σε ιρανικό πετρέλαιο προτού τεθούν σε ισχύ οι κυρώσεις των ΗΠΑ.

Η διοίκηση Trump μπορεί να ενισχύσει την διαπραγματευτική της θέση χρησιμοποιώντας κυρώσεις σε βασικά σημεία ελέγχου της πετρελαϊκής βιομηχανίας για να διαταράξει τις μεταφορές αργού στις εταιρείες που είναι απρόθυμες να μειώσουν τις αγορές τους. Πολλοί Ευρωπαίοι εφοπλιστές και εισαγωγείς ιρανικού αργού βασίζονται σε βρετανικές και ευρωπαϊκές ασφαλιστικές εταιρείες προκειμένου να λειτουργήσουν. Οι λιμένες, για παράδειγμα, συνήθως δεν αφήνουν ένα πετρελαιοφόρο να εκφορτώσει αργό πετρέλαιο, εκτός εάν το πλοίο μπορεί να αποδείξει ότι είναι ασφαλισμένο. Ο Τραμπ μπορεί να απειλήσει αυτές τις ασφαλιστικές εταιρείες με κυρώσεις ως έναν τρόπο να αναγκάσει τους εφοπλιστές και τα διυλιστήρια να εγκαταλείψουν τα σχέδια να συνεχίσουν να αγοράζουν ιρανικό πετρέλαιο. Η διοίκηση έχει ήδη καταστήσει σαφές ότι θα επιβάλει κυρώσεις στις τράπεζες που επεξεργάζονται πληρωμές για ιρανικό πετρέλαιο, περιπλέκοντας την ικανότητα του Ιράν να πληρώνεται ακόμη και από τα διυλιστήρια που επιθυμούν να συνεχίσουν να αγοράζουν. Συνολικά, τα μέτρα αυτά θα αναγκάσουν την Ευρώπη να μειώσει τις ιρανικές εισαγωγές αργού, παρά τις αντιρρήσεις των κυβερνήσεων.

Η μεγαλύτερη βραχυπρόθεσμη διπλωματική πρόκληση για την διοίκηση Trump, ωστόσο, θα είναι η χώρα που είναι ο μεγαλύτερος πελάτης του Ιράν και της οποίας οι εταιρείες έχουν τη μεγαλύτερη ικανότητα να αγνοούν τις απειλές των αμερικανικών κυρώσεων: Η Κίνα.

Η Κίνα εισάγει περίπου 500.000 βαρέλια ημερησίως ιρανικού αργού ή περίπου το ένα τέταρτο των εξαγωγών του Ιράν και οι αξιωματούχοι του Πεκίνου δεν έδωσαν καμία ένδειξη ότι σκοπεύουν να μειώσουν τις ποσότητες αυτές. Η Κίνα, σε αντίθεση με την Ευρώπη, είναι επίσης καλά προετοιμασμένη να αντισταθεί στις απειλές κυρώσεων κατά των εταιρειών της. Ορισμένα μικρότερα κινεζικά διυλιστήρια δεν έχουν ουσιαστικά εμπορική έκθεση στις Ηνωμένες Πολιτείες και θα μπορούσαν να συνεχίσουν να εισάγουν ιρανικό πετρέλαιο ακόμη και αν η Ουάσιγκτον τους επιβάλει κυρώσεις. Η Κίνα έχει επίσης αρκετές εγχώριες τράπεζες που θα μπορούσαν να επεξεργάζονται τις πληρωμές για το ιρανικό πετρέλαιο, ακόμη και αν τους επιβληθούν κυρώσεις. (Οι μεγάλες κινεζικές εταιρείες πετρελαίου, από την άλλη πλευρά, όντως έχουν έκθεση στις Ηνωμένες Πολιτείες και πιθανότατα θα προσπαθήσουν να εναντιωθούν στις αμερικανικές κυρώσεις). Πράγματι, το Πεκίνο έχει εμπειρία με αυτό το μοντέλο. Το 2012, η ​​Ουάσιγκτον επέβαλε κυρώσεις στην κινεζική Bank of Kunlun για συναλλαγές με το Ιράν παρά τις κυρώσεις των ΗΠΑ. Η Κίνα απάντησε [6] αρχίζοντας να διοχετεύει δισεκατομμύρια δολάρια συναλλαγών ιρανικού πετρελαίου μέσω της Bank of Kunlun, η οποία είχε μικρή εμπορική έκθεση στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό σήμαινε επίσης ότι άλλες, μεγαλύτερες κινεζικές τράπεζες -τράπεζες που είχαν σημαντική έκθεση στις ΗΠΑ- θα μπορούσαν να αποφύγουν συναλλαγές που σχετίζονται με το Ιράν.

Δεδομένου ότι η Κίνα έχει εμπορικές επιλογές για να αντισταθεί στις πιέσεις των ΗΠΑ για τις κυρώσεις, το ερώτημα για το Πεκίνο είναι θεμελιωδώς πολιτικό και όχι οικονομικό. Η Κίνα πρέπει να αποφασίσει εάν θέλει να συνεχίσει να εισάγει ιρανικό πετρέλαιο και να πολεμήσει με την διοίκηση του Τραμπ για το Ιράν ή αν προτιμά να μειώσει τις εισαγωγές και να αποφύγει την σύγκρουση.

Ό, τι και αν αποφασίσει το Πεκίνο, οι Κινέζοι αξιωματούχοι θα κληθούν να εισαγάγουν ιρανικό αργό στο πλαίσιο της γενικότερης αύξησης των εμπορικών εντάσεων με την Ουάσινγκτον. Εάν οι ηγέτες στο Πεκίνο αποφασίσουν ότι η μείωση των εισαγωγών ιρανικού αργού πετρελαίου θα προσφέρει μια χαμηλού κόστους παραχώρηση στον Trump που θα μπορούσε να αποφέρει αμοιβαίες παραχωρήσεις στις ΗΠΑ για το εμπόριο ή για περιφερειακά ζητήματα στην Ασία, η Κίνα θα πει στην Τεχεράνη ότι θέλει να αγοράσει λιγότερο πετρέλαιο. Από την άλλη πλευρά, εάν το Πεκίνο αποφασίσει ότι η μείωση των εισαγωγών ιρανικού αργού απλώς θα στείλει στον Trump ένα μήνυμα κινεζικής αδυναμίας με ελάχιστες πιθανότητες να κερδίσει [η Κίνα] αμοιβαία καλή θέληση από την Ουάσινγκτον, τότε η Κίνα πιθανότατα θα συνεχίσει να υποδέχεται ιρανικά δεξαμενόπλοια.

ΣΤΑΜΑΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ

Ακόμη και αν οι μεγάλοι πελάτες του Ιράν συμφωνήσουν να μειώσουν τις αγορές ιρανικού αργού, η διοίκηση Trump θα πρέπει να διατηρήσει μια αδιάκοπη εκστρατεία πίεσης κατά των τεχνικών της Τεχεράνης για την αποφυγή [των κυρώσεων]. Μεταξύ του 2011 και του 2015, το Ιράν υιοθέτησε ορισμένες παραπλανητικές τακτικές για να αποφύγει τις κυρώσεις και να βρει παράνομες αγορές για το αργό του. Για παράδειγμα, τα ιρανικά δεξαμενόπλοια πραγματοποιούσαν μεταγγίσεις από πλοίο σε πλοίο, εκφορτώνοντας το αργό πετρέλαιο σε μικρότερα δεξαμενόπλοια τα οποία στην συνέχεια εμπορεύονταν ψευδώς το φορτίο τους ως προερχόμενα από άλλο μέρος εκτός του Ιράν. Η Τεχεράνη θα μπορούσε επίσης να εισάγει λαθραία πετρέλαιο και διυλισμένη βενζίνη σε γειτονικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, του Πακιστάν και του Αφγανιστάν.

Αυτές οι τακτικές αποφυγής υποφέρουν από διοικητικές προκλήσεις. Το Ιράν δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις ποσότητες πετρελαίου που πωλεί με μεγάλα πετρελαιοφόρα απλώς στέλνοντας ημιφορτηγά γεμάτα με μπιτόνια στο Πακιστάν. Ωστόσο, παρά ταύτα μπορεί να δημιουργήσει έσοδα δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων μέσω της αποφυγής των κυρώσεων.

Ο περιορισμός της αποφυγής από το Ιράν είναι πιθανός, αλλά θα απαιτήσει συνεχείς προσπάθειες. Η διοίκηση Trump θα πρέπει να επενδύσει σημαντικούς πόρους στην παρακολούθηση των πλοίων που φορτώνουν πετρέλαιο στους ιρανικούς λιμένες και να δημοσιοποιεί τις μεταφορές από πλοίο σε πλοίο, παρόμοια με τον τρόπο με τον οποίο η διοίκηση έχει δημοσιεύσει πληροφορίες σχετικά με υποψίες για παράνομες αποστολές άνθρακα που εξάγονται από την Βόρεια Κορέα. Και το Υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να επιβάλει αυστηρά κυρώσεις στους ιδιώτες και τις εταιρείες που εμπλέκονται σε συστήματα αποφυγής προκειμένου να κρατήσει ένα όριο στην αποφυγή των κυρώσεων κατά του Ιράν.

ΔΙΕΥΘΕΤΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Η διπλωματία της κυβέρνησης Trump και η ανοιχτή χρήση απειλών για κυρώσεις εναντίον ενεργειακών εταιρειών στην Ευρώπη είναι πιθανό να οδηγήσουν σε μείωση των εξαγωγών πετρελαίου του Ιράν, τουλάχιστον μέχρι το 2019. Ωστόσο, αν υποτεθεί ότι ο Trump πετύχει αυτόν τον άμεσο στόχο, μακροπρόθεσμα η διπλωματία του θα μπορούσε να αυξήσει την πιθανότητα ότι οι ξένες χώρες θα συνενωθούν για να αναπτύξουν μηχανισμούς που θα επιτρέπουν την διεξαγωγή εμπορίου που να είναι προστατευμένο από τις αμερικανικές κυρώσεις -όπως η Κίνα μπορεί ήδη να κάνει σε κάποιο βαθμό.

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Jack Lew, προειδοποίησε σε μια ομιλία του [7] το 2016 ότι υπάρχει "κίνδυνος η υπερβολική χρήση [κυρώσεων] να μειώσει τελικά την ικανότητά μας να χρησιμοποιήσουμε αποτελεσματικά τις κυρώσεις" με το να οδηγήσουν τις παγκόσμιες οικονομικές συναλλαγές και επιχειρήσεις μακριά από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μέχρι στιγμής, οι συζητήσεις σχετικά με την ανάπτυξη συστημάτων εμπορίας που να είναι ανθεκτικά στις κυρώσεις περιορίστηκαν σε μεγάλο βαθμό στα αδίστακτα καθεστώτα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του προέδρου της Βενεζουέλας, Nicolás Maduro, και του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, που δεν έχουν μεγάλη οικονομική σημασία παγκοσμίως. Αλλά η αποκατάσταση των αμερικανικών κυρώσεων κατά του Ιράν αναγκάζει τους συμμάχους των ΗΠΑ στην Ευρώπη να αναζητήσουν τρόπους για να αντισταθούν.

Το μεγαλύτερο μέτρο αντιποίνων της Ευρώπης μέχρι σήμερα ήταν η επικαιροποίηση ενός "κανονισμού αποκλεισμού" [8] ο οποίος νομίμως απαγορεύει στις εταιρείες της ΕΕ να συμμορφώνονται με τις κυρώσεις των ΗΠΑ κατά του Ιράν. Ωστόσο, στην πράξη, οι ευρωπαϊκές εταιρείες εξακολουθούν να συμμορφώνονται, αν και όχι με δημόσιες δηλώσεις, με τις κυρώσεις των ΗΠΑ παρά τον κανονισμό, δεδομένου ότι οι κυρώσεις για παραβίαση των κυρώσεων των ΗΠΑ είναι πολύ αυστηρότερες από τις προβλεπόμενες κυρώσεις βάσει του κανονισμού αποκλεισμού.

Ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ενδιαφέρονται να αναπτύξουν μια πιο επιθετική προσέγγιση στην αντίστασή τους [προς τις αμερικανικές κυρώσεις]. Αρκετοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συζήτησαν να ζητήσουν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή άλλη ευρωπαϊκή κυβερνητικά ελεγχόμενη τράπεζα να ξεκινήσει να χειρίζεται τις πληρωμές για ιρανικό πετρέλαιο. Η γαλλική κυβέρνηση φαίνεται να εξετάζει το ενδεχόμενο [9] της σκοπιμότητας να αναλάβει η ίδια η κυβέρνηση την ευθύνη για την εισαγωγή του ιρανικού πετρελαίου ως τρόπο να παρακάμψει την μόχλευση των ΗΠΑ έναντι των γαλλικών εταιρειών. Η Γαλλία θα αντιμετωπίσει σοβαρές επιχειρησιακές προκλήσεις για την θέσπιση ενός τέτοιου συστήματος πριν από την επανάληψη των κυρώσεων από τις ΗΠΑ τον Νοέμβριο και η επιτυχία στο εγγύς μέλλον είναι απίθανη. Αλλά η προσέγγιση του Trump στο Ιράν κινδυνεύει να προκαλέσει σοβαρές μακροπρόθεσμες συζητήσεις σε επίπεδο ΕΕ και σε παγκόσμιο επίπεδο σχετικά με τους τρόπους απομόνωσης των εταιρειών από την αμερικανική πίεση για κυρώσεις, μακροπρόθεσμα.

Αυτοί οι κίνδυνοι δεν είναι άμεσοι και ο υποθετικός κίνδυνος μακροχρόνιας διάβρωσης στο εργαλείο που αποτελούν οι κυρώσεις των ΗΠΑ δεν θα αποτρέψει τον Trump από την επιδίωξη της προτεραιότητας να μειώσει τις πετρελαϊκές εξαγωγές του Ιράν. Ωστόσο, αξιωματούχοι της αμερικανικής διπλωματίας και των κυρώσεων οι οποίοι βλέπουν πιο μακριά, πρέπει να αντιμετωπίσουν στα σοβαρά την απειλή. Αφού εξασφαλίσουν τις μειώσεις πετρελαίου που επιδιώκουν, οι διπλωμάτες θα πρέπει να εργαστούν σκληρά για να αποκαταστήσουν τις φθαρμένες σχέσεις, να αμβλύνουν τις προσπάθειες των συμμάχων για να απομονώσουν τις μελλοντικές πιέσεις των ΗΠΑ και να διασφαλίσουν ότι οι κυρώσεις των ΗΠΑ θα παραμείνουν ένα αιχμηρό εργαλείο πολιτικής και μια δεκαετία μετά από τώρα, όπως είναι σήμερα.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc. 
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2018-08-08/path-renewed-oil-sanctions-iran

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.whitehouse.gov/briefings-statements/president-donald-j-trump...
[2] https://oilprice.com/Latest-Energy-News/World-News/Irans-Oil-Revenue-Hit...
[3] https://www.opec.org/opec_web/en/about_us/163.htm
[4] https://www.nytimes.com/2018/06/26/world/middleeast/us-iran-oil-sanction...
[5] https://www.reuters.com/article/us-iran-oil-europe/european-refiners-win...
[6] https://www.reuters.com/article/us-iran-sanctions-china-exclusive-idUSKC...
[7] https://www.treasury.gov/press-center/press-releases/Pages/jl0398.aspx
[8] http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2018/623535/EPRS_BRI(2018)623535_EN.pdf
[9] https://www.wsj.com/articles/iran-and-its-oil-buyers-prepare-for-return-...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition