Γιατί τα ποσοστά δημοφιλίας του Πούτιν μειώνονται ραγδαία

Η πρόταση για τις συντάξεις, ωστόσο, δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας για την πτώση των ποσοστών του Πούτιν. Ήδη, η επιτυχημένη ατζέντα εξωτερικής πολιτικής του Πούτιν έχει αρχίσει να χάνει την δύναμη να διοχετεύει δημόσια στήριξη ενόψει των αυξανόμενων εγχώριων απογοητεύσεων. Μέχρι πρόσφατα, η σταθερά υψηλή δημοτικότητα του προέδρου από την προσάρτηση της Κριμαίας, αντικατόπτριζε το κύριο επίτευγμά του στα μάτια των μέσων Ρώσων: Το να κάνει την Ρωσία μεγάλη ξανά στο εξωτερικό. Τα υψηλά ποσοστά δημοφιλίας του Πούτιν εξαρτώνται από διάφορα είδη αντιληπτών νικών σε αυτόν τον τομέα. Είχαν μια ώθηση τον Αύγουστο του 2008 μετά τον σύντομο πόλεμο της Ρωσίας με την Γεωργία και στην συνέχεια μειώθηκαν αργά αλλά σταθερά μέχρι τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2014 στο Σότσι και την επιχείρηση της Κριμαίας που ακολούθησε αμέσως μετά.

Τον Φεβρουάριο του 2018, στη μέση της προεδρικής εκστρατείας του Πούτιν, σημειώθηκε μια ήρεμη πτώση των ποσοστών δημοφιλίας του σε επίπεδα πριν από την Κριμαία, όταν μειώθηκε σε 76%, από 84% το προηγούμενο έτος. Ο Πούτιν μπορεί να έχει κάνει ξανά την Ρωσία μεγάλη στην εξωτερική πολιτική, αλλά τώρα ήταν καιρός για μια στροφή στα πολλά εγχώρια οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων του πληθωρισμού, των ακατάλληλων ιατρικών υπηρεσιών, των προβλημάτων στους τομείς στέγασης και υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, και ενός εχθρικού κλίματος για τις μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις. Καθώς η εκστρατεία της επανεκλογής του έφθασε στην αιχμή της κινητοποίησης, τα ποσοστά δημοφιλίας του επέστρεψαν στο 82% τον Απρίλιο, αμέσως μετά τις εκλογές. Από τότε, ωστόσο, έχει βιώσει μια γρήγορη και σταθερή επιδείνωση.

ΠΩΣ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙ ΤΟ ΚΡΕΜΛΙΝΟ

Μέχρι στιγμής, οι πολιτικοί χειραγωγοί της Ρωσίας δεν έχουν ακόμη ανανεώσει τα εργαλεία τους για τη μαζική κινητοποίηση ως απάντηση στην πτωτική δημοτικότητα του Πούτιν. Θα συνεχίσουν να διαφημίζουν τον Πούτιν ως υπέρμαχο της ένδοξης ιστορίας της Ρωσίας, της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, των νικών στα αθλητικά, των φιλόδοξων κατασκευαστικών έργων και της στρατιωτικής ισχύος. Αλλά αυτές οι τακτικές δεν είναι πλέον τόσο αποτελεσματικές όσο ήταν κάποτε.

Είναι κατανοητό ότι η δημοτικότητα του Πούτιν θα σταθεροποιηθεί σε ένα χαμηλότερο αλλά βιώσιμο επίπεδο. Μια τέτοια αλλαγή είναι μακράν του να είναι μοιραία -στο κάτω-κάτω, ο προκάτοχός του, Μπόρις Γέλτσιν, έμεινε στην εξουσία με σχεδόν καθόλου δημόσια στήριξη. Ακόμα, εάν τα χαμηλά ποσοστά του Πούτιν εξακολουθήσουν να ισχύουν, το Κρεμλίνο πιθανότατα θα προσπαθήσει να δημιουργήσει ένα είδος θεάματος για να αποσπάσει την προσοχή από τα πολλά κοινωνικά προβλήματα της Ρωσίας. Ίσως να θελήσει να εντείνει τις δραματικές κινήσεις της εξωτερικής πολιτικής, αλλά, όπως προαναφέρθηκε, αυτές έχουν χάσει την δύναμή τους. Μια δημοσκόπηση του Levada Center τον Ιούλιο, έδειξε σημαντική ώθηση στις θετικές στάσεις απέναντι στην Δύση μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο -τα θετικά συναισθήματα προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, έκαναν άλμα στο 42%, από 20% το Μάιο. (Φυσικά, οι πρόσφατες επιπρόσθετες αμερικανικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα μπορούσαν να μειώσουν αυτό το ποσοστό βοηθώντας παράλληλα εκείνα του Πούτιν). Ένας άλλος τρόπος για να αποσπαστεί η προσοχή του κοινού θα μπορούσε να είναι η συνέχιση του τσουνάμι των πρόσφατων συλλήψεων υποτιθέμενων κατασκόπων και προδοτών της Ρωσίας, από την Karina Tsurkan, ένα στέλεχος της ρωσικής ενεργειακής εταιρείας Inter RAO, η οποία κατηγορείται ότι είναι ρουμανο-μολδαβική κατάσκοπος, μέχρι τον 74χρονο επιστήμονα Viktor Kudryavtsev, για τον οποίο η FSB ισχυρίζεται ότι πέρασε μυστικές πληροφορίες στις Δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών. Όσο πιο παράλογες είναι αυτές οι περιπτώσεις, τόσο αποτελεσματικότερος είναι ο περισπασμός από τα κοινωνικά προβλήματα που έχουν τόσο μεγάλο κόστος για τον Ρώσο πρόεδρο.

Ο Πούτιν θεωρητικά δεσμεύεται από το ρωσικό σύνταγμα να παραιτηθεί από την προεδρία το 2024, οπότε ο προγραμματισμός και οι ελιγμοί για μια ενδεχόμενη πολιτική διαδοχή δεν απέχουν πολύ από το μυαλό των ανθρώπων. Η φθίνουσα δημόσια υποστήριξή του θα μπορούσε να αυξήσει την πιθανότητα ενός διαδόχου το 2024. Αλλά ο Πούτιν θα αισθανόταν άνετα μόνο με έναν διάδοχο παρόμοιο με κάποιον όπως ήταν ο ίδιος για τον Μπόρις Γιέλτσιν. Ο Γιέλτσιν επέλεξε τον Πούτιν να είναι ο πρόεδρος της Ρωσίας εν μέρει για να διατηρήσει τα πολιτικά επιτεύγματα της δεκαετίας του 1990 -κάτι που ο Πούτιν δεν έκανε. Κυρίως, όμως, επελέγη για να εξασφαλίσει την ασφάλεια του Γιέλτσιν, της οικογένειάς του και των πολιτικών του συνεργατών. Σε αυτό το μέτωπο, ο Πούτιν αποδείχθηκε πολύ πιο ικανός. Εάν δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει αυτό το είδος διαδόχου-προστάτη, ο Πούτιν θα βρει πιθανώς έναν τρόπο να παραμείνει στην εξουσία το 2024, πιθανώς με την τροποποίηση του ρωσικού συντάγματος. Αυτό όμως θα ενίσχυε μόνο την επιθυμία του ρωσικού κοινού για πολιτική και κοινωνική αλλαγή.

Προς το παρόν, η απότομη πτώση της δημοφιλίας του Πούτιν έχει δείξει ότι δεν είναι καν τόσο πολιτικά άτρωτος όσο θεωρείτο προηγουμένως. Για να διορθωθεί η κατάσταση, αυτός και οι πολιτικοί στρατηγικοί του Κρεμλίνου θα έχουν ένα πάρα πολύ δύσκολο έργο μπροστά τους.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc. 
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/russian-federation/2018-08-15/why-putins-approval-ratings-are-declining-sharply