Οι ΗΠΑ χρειάζονται μια νέα στρατηγική για την Βόρεια Κορέα

Ίσως να μην είχαν βιδωθεί ποτέ σωστά εξ αρχής, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες φαίνεται πολύ ξεκάθαρα ότι τα γρανάζια έχουν ξεχαρβαλωθεί από ό, τι συμφωνήθηκε μεταξύ του ηγέτη της Βόρειας Κορέας, Kim Jong Un, και του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, στην Σιγκαπούρη [1]. Καθώς οι διμερείς διαπραγματευτικές προσπάθειες παραπαίουν και η Βόρεια Κορέα επιστρέφει στις εριστικές ανακοινώσεις της για τα κακά και δολερά της αμερικανικής πολιτικής, το ερώτημα τώρα είναι πού να πάμε από εδώ και πέρα. Ιδιαίτερης μελέτης είναι το θέμα του εάν μπορεί να αναβιώσει η «μέγιστη πίεση», όπως ονομάστηκε το πρόγραμμα κυρώσεων της κυβέρνησης Trump, και εάν η Ουάσινγκτον μπορεί να συμμαζέψει την διπλωματία [2] για να διασφαλίσει ότι οι περιφερειακοί παίκτες βρίσκονται μαζί της σε αυτό που θα μπορούσε να είναι μια ανώμαλη πορεία στο μέλλον.

Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, και ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας, Kim Jong Un, σε συνάντησή τους στην Σιγκαπούρη, τον Ιούνιο του 2018. JONATHAN ERNST / REUTERS
-----------------------------------------------------------------

Όταν ο Trump συμφώνησε για μια σύνοδο κορυφής [3] με τον Βορειοκορεάτη ομόλογό του, η πρωτοβουλία χαιρετίστηκε ευρέως ως μια ευπρόσδεκτη απομάκρυνση από τις θυμωμένες απειλές, μια προσπάθεια αντάξια του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης για την επίλυση της πυρηνικής κρίσης στην Βόρεια Κορέα μέσω διαλόγου. Ήταν μουσική στα αυτιά πολλών, ειδικά για τη Νότια Κορέα, όπου η συζήτηση για πόλεμο –έτι περαιτέρω [όταν γίνεται] από μια αμερικανική κυβέρνηση- μπορεί να είναι ιδιαίτερα ανησυχητική.

Όμως, κατά την επακόλουθη εφαρμογή και παρακολούθηση, η Σιγκαπούρη ίσως να αποδειχθεί ότι έχει κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Μέχρι σήμερα, σχεδόν τρεις μήνες μετά την σύνοδο κορυφής, υπάρχουν λίγες ενδείξεις ότι η Βόρεια Κορέα είναι διατεθειμένη να εγκαταλείψει τα πυρηνικά της προγράμματα σε αποδεκτό χρονικό διάστημα, σίγουρα όχι για το ετήσιο πρόγραμμα του Συμβούλου της Εθνικής Ασφάλειας, Τζον Μπόλτον, ή για την φαινομενικά πιο γενναιόδωρη διετή θητεία του υπουργού Εξωτερικών, Mike Pompeo. Αντ’ αυτού, η Βόρεια Κορέα επέστρεψε στο κουρασμένο αίτημα ότι αυτό που χρειάζεται πριν προχωρήσει προς την αποπυρηνικοποίηση είναι ένα είδος απόδειξης ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εγκαταλείψει την «εχθρική πολιτική». Στο παρελθόν, η Πιονγκγιάνγκ ήταν ασαφής για τι θα αποτελούσε επαρκή απόδειξη για αυτή την εγκατάλειψη. Αλλά στην Σιγκαπούρη και στις διάφορες διαπραγματεύσεις δεύτερου επιπέδου που ακολούθησαν, φαίνεται όλο και περισσότερο να καταλήγουν στο [ότι είναι] να υπογραφεί μια συμφωνία ειρήνης ή μια συμφωνία εξομάλυνσης που θα οδηγούσε τελικά στην απομάκρυνση των στρατευμάτων των ΗΠΑ από τη Νότια Κορέα. Αν και η Βόρεια Κορέα δεν έχει πιέσει για να γίνει αυτό αμέσως, έχει πιέσει ώστε οι Ηνωμένες Πολιτείες να σταματήσουν εν τω μεταξύ τις κοινές στρατιωτικές τους ασκήσεις με τη Νότια Κορέα.

Οι δυνάμεις των ΗΠΑ βρίσκονται στη Νότια Κορέα για να βοηθήσουν στην υπεράσπιση της χώρας αυτής από μια άλλη εισβολή από τον Βορρά. Το ότι θα μπορούσαν να βρίσκονται εκεί ως εμπροσθοφυλακή μιας δύναμης εισβολής είναι το αντικείμενο της βορειοκορεατικής φαντασίας, αλλά ελλείψει σοβαρών διαπραγματεύσεων στην Βόρειο Κορέα, η Ουάσινγκτον δέχθηκε παραδόξως την πρόταση της Πιονγκγιάνγκ ότι πρέπει να αποδείξει ότι δεν έχει εχθρική πρόθεση. Ο ίδιος ο Trump ξεκίνησε αυτή την άσκηση στην προληπτική συνθηκολόγηση με το να υποσχεθεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εργαστούν αμέσως για μια συνθήκη για να καθησυχάσουν την Βόρεια Κορέα ότι οι ΗΠΑ δεν θα τους επιτεθούν ή δεν θα εισβάλουν. Επίσης, για να τους γλυκάνει είπε ότι η Ουάσιγκτον θα ακυρώσει τις επερχόμενες κοινές ασκήσεις με τη Νότια Κορέα (στις οποίες αναφέρθηκε [4] ως «πολεμικά παιχνίδια» που ήταν «πολύ προκλητικά» αντηχώντας την ρητορική της Βόρειας Κορέας) και ότι, κοιτάζοντας προς τα εμπρός, θα προσπαθήσει να αποσύρει εκείνα ακριβώς τα αμερικανικά στρατεύματα που υποτίθεται ότι κάνουν τη βορειοκορεατική ηγεσία να μην κοιμάται τη νύχτα. Τέτοιες ιδέες έχουν συζητηθεί προηγουμένως, αλλά μόνο στο τελικό πλαίσιο μιας αποπυρηνικοποιημένης Βόρειας Κορέας, ή τουλάχιστον στο πλαίσιο μιας Βόρειας Κορέας που είναι δεσμευμένη για ενεργό αποπυρηνικοποίηση. Τις λέξεις, ειδικά στην διπλωματία, είναι δύσκολο να τις πάρει κανείς πίσω, και ο Trump έχει καταγραφεί ως προετοιμασμένος να κάνει μονομερή βήματα που δεν έχουν γίνει ποτέ πριν.

Καθώς η πιθανότητα για καρποφόρες διαπραγματεύσεις έχει μειωθεί, άλλες ιδέες για την αντιμετώπιση των ανησυχιών της Βόρειας Κορέας εμφανίζονται σαν τα σαλιγκάρια μετά από μια δυνατή βροχή. Ένα σχέδιο για την διαβεβαίωση της Πιονγκγιάνγκ σε μια προσωρινή βάση, είναι η ολοκλήρωση μιας δήλωσης για «τον τερματισμό του κορεατικού πολέμου», η οποία θα αντικαθιστά την ανακωχή, ένα είδος περίτεχνης κατάπαυσης του πυρός, με μια αρχική συνθήκη ειρήνευσης που σηματοδοτεί την ετοιμότητα να γίνει ακριβώς αυτό που φαίνεται να θέλει η Πιονγκγιάνγκ, δηλαδή να αποσυρθούν τα αμερικανικά στρατεύματα από την χερσόνησο. Μια άλλη ιδέα που κυκλοφορεί είναι η διπλωματική εξομάλυνση. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορέσουν αμέσως να ανοίξουν πρεσβεία στην Πιονγκγιάνγκ, οι υποστηρικτές αυτής της ιδέας επιχειρηματολογούν ότι ίσως θα μπορούσαν να δημιουργήσουν γραφεία συνδέσμου εκείνου του είδους που εξυπηρετούσαν τόσο καλά τις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας στα χρόνια μεταξύ των Συμφωνιών της Σαγκάης και της καθιέρωσης πλήρων διπλωματικών σχέσεων. Η Βόρειος Κορέα απέρριψε ήδη αυτή την ιδέα το 2007 και θα το έκανε πιθανότατα ξανά, αλλά αυτά είναι που προκύπτουν όταν κάποιος ουσιαστικά διαπραγματεύεται με τον εαυτό του.

Αυτή την στιγμή, η πρόκληση για την διοίκηση Trump είναι να αναδημιουργήσει στο πλαίσιο της πολιτικής μετά την Σιγκαπούρη την εκστρατεία της «μέγιστης πίεσης», η οποία περιελάμβανε πρωτοφανείς κυρώσεις από τον ΟΗΕ και ένα αναδυόμενο καθεστώς επιβολής. Ο τελευταίος γύρος αυτών των κυρώσεων περιλάμβανε την διακράτηση του διυλισμένου πετρελαίου σε μια χώρα χωρίς ικανότητα διύλισης -σοβαρή μόχλευση, πολύ περισσότερο από, για παράδειγμα, την απαγόρευση ταξιδιών για άτομα που δεν ταξιδεύουν πολύ ούτως ή άλλως. Δεν θα είναι εύκολο, αλλά μια σοβαρή διπλωματική προσπάθεια θα ήταν μια καλή αρχή για να διασφαλιστεί ότι οι χώρες της περιοχής είναι έτοιμες να συνεργαστούν με την Ουάσινγκτον για την αντιμετώπιση της βορειοκορεατικής απειλής.

Η διοίκηση Trump χρειάζεται πράγματι μια πολυμερή στρατηγική για την Βόρεια Κορέα που να εμπλέκει την περιοχή. Μια απλή διμερής πολιτική του άμεσου διαλόγου με τους Βορειοκορεάτες και του να ενημερώνονται όλοι οι άλλοι εκ των υστέρων, δεν είναι μια τέτοια στρατηγική. Αναπόφευκτα οδηγεί σε δυσαρέσκεια, παρερμηνείες και στην αναπόφευκτη τάση της διεθνούς κοινότητας να απαιτεί και από τις δύο πλευρές ίσες ποσότητες υποτιθέμενης λογικής.

Για αρχή, η Νότια Κορέα, η χώρα που ξεκίνησε την διαπραγματευτική διαδικασία του 2018, πρέπει να βρίσκεται στο τραπέζι. Έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στην διπλωματία με την Βόρεια Κορέα και η προοπτική αποτυχίας, που διαφαίνεται τώρα, θα είναι πολύ καλύτερα αποδεκτή εάν η Σεούλ συμμετέχει πλήρως στις διαπραγματεύσεις αντί να είναι ένας αγχωμένος παρευρισκόμενος.

Η Ιαπωνία είναι επίσης ζωτικός σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών και πρέπει να έχει την αίσθηση ότι η Ουάσιγκτον την αντιμετωπίζει ως πλήρη εταίρο στο θέμα της Βόρειας Κορέας. Η Πιονγκγιάνγκ, εξάλλου, απήγαγε Ιάπωνες πολίτες, μερικές φορές από τους δρόμους της Ιαπωνίας. Ούτε το ιαπωνικό κοινό, ούτε ειλικρινά κανένα κοινό, μπορεί να δεχτεί απλώς ασαφείς εξηγήσεις ή υπολογισμούς για το τι συνέβη πραγματικά με αυτές τις απαγωγές. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ιαπωνία δεν ενδιαφέρεται για το ευρύτερο ζήτημα της βορειοκορεατικής αποπυρηνικοποίησης ή για την απειλή που θέτουν για το έδαφός της οι βορειοκορεατικοί πύραυλοι. Αλλά αυτό όντως σημαίνει ότι το ιαπωνικό κοινό ασχολείται με έναν σοβαρό και προσωπικό τρόπο που δεν μπορεί να αγνοηθεί.

Ακόμη πιο πολύπλοκος είναι ο ρόλος της Κίνας. Χωρίς αμφιβολία, το Πεκίνο χαιρετίζει μια διπλωματική προσέγγιση αντί για [μια στάση του τύπου] «πυρ και μανία», αλλά το να έχουν τις Ηνωμένες Πολιτείες να αναλαμβάνουν την ηγεσία στις συνομιλίες με τον γείτονα του Πεκίνου και τον ιστορικό κομμουνιστικό εταίρο, ήταν πάρα πολύ για να το υπομείνει η κινεζική ηγεσία. Κατά συνέπεια, μια πικρή ειρωνεία της πρωτοβουλίας των ΗΠΑ ήταν η προσέγγιση Κίνας-Βόρειας Κορέας, η οποία δεν είχε παρατηρηθεί για μια δεκαετία.

Όσοι υποστηρίζουν ότι η συνεργασία με την Κίνα για την επίλυση του πυρηνικού θέματος της Βόρειας Κορέας θα ήταν δύσκολη, θα πρέπει να εξετάσουν τις προοπτικές του να εργαστούν κατά της Κίνας. Το Πεκίνο δεν θέλει μια πυρηνική Βόρεια Κορέα, αλλά ούτε θέλει να περιθωριοποιηθεί από την Ουάσινγκτον στην δική της γειτονιά. Μια σταθερή και επικεντρωμένη πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Κίνας, μια πολιτική που προτεραιοποιεί τις μυριάδες ζητημάτων -συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου- αποτελεί πρόκληση που οι προηγούμενες διοικήσεις έχουν αντιμετωπίσει με διαφορετικούς βαθμούς επιτυχίας. Η διοίκηση του Τραμπ πρέπει να τα πάει καλύτερα εάν πρόκειται να επιτύχει τον στόχο –κοινό με της Κίνας- να αποπυρηνικοποιήσει την Βόρεια Κορέα. Το να επικρίνεται σφοδρά η Κίνα δημοσίως για το ότι υποτίθεται ότι δουλεύει εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών είναι σαν να πηγαίνουν τα συμφέροντα των ΗΠΑ προς τα πίσω, αντί να σχεδιάζεται μια πορεία προς τα εμπρός. Αντ’ αυτού, η Ουάσιγκτον και το Πεκίνο πρέπει να καθίσουν και να καταστήσουν σαφές ποια είναι τα συμφέροντά τους στην περιοχή (και ποια όχι), και να συνεργαστούν για να βγάλουν την καλύτερη δυνατή στρατηγική για να κάνουν την Βόρεια Κορέα να πει ναι στην αποπυρηνικοποίηση. Η παρουσίαση ενός ενιαίου μετώπου θα εμπόδιζε την Βόρεια Κορέα από το να μπορεί να διαλέγει πρωτοβουλίες και να διερευνά κάθε ρωγμή στη σχέση ΗΠΑ-Κίνας.

Η Σιγκαπούρη ανέβασε τα στοιχήματα για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα αποτυχημένα επακόλουθά της απαιτούν η διοίκηση να δείξει αποφασιστικότητα, μια αίσθηση ηρεμίας και μια ανανεωμένη αφοσίωση στην αντιμετώπιση του βορειοκορεατικού πυρηνικού προβλήματος. Η Ουάσινγκτον δεν μπορεί να απομακρυνθεί από την απειλή, αλλά το κλειδί για να πείσει τους περιφερειακούς παίκτες δεν είναι επίσης το να απομακρυνθεί από αυτούς.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2018-09-05/us-needs-...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2018-08-13/north-kor...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2018-07-09/how-diplo...
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/north-korea/2018-06-12/historic-...
[4] https://www.reuters.com/article/us-northkorea-usa-wargames/trump-says-to...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition