Πυρηνικές συμφωνίες και «δύο μέτρα, δύο σταθμά» | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πυρηνικές συμφωνίες και «δύο μέτρα, δύο σταθμά»

Η αμερικανική υποκρισία πλήττει τις προσπάθειες μη διάδοσης

Σήμερα, τα πράγματα είναι καλύτερα και χειρότερα. Τα κακά νέα είναι ότι η κατασκευή της βόμβας δεν ήταν ποτέ ευκολότερη. Η Βόρεια Κορέα –που δεν είναι καθόλου μια τεχνολογική δύναμη- μπόρεσε να δοκιμάσει ένα θερμοπυρηνικό όπλο και έναν [διηπειρωτικό πύραυλο] ICBM που θα μπορούσε να το μεταφέρει μέχρι τις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες, παρά τις ισχυρές διεθνείς κυρώσεις. Το Ιράν επίσης δεν αντιμετωπίζει σοβαρούς τεχνολογικούς περιορισμούς στην κατασκευή πυρηνικών όπλων ή πυραύλων πολύ μεγάλης εμβέλειας εάν το επιλέξει. Τα είδη των υποκείμενων τεχνολογιών που στο παρελθόν δεν ήταν προσεγγίσιμα σε ενδιαφερόμενους να αποκτήσουν πυρηνικά -ελεγχόμενα από υπολογιστή εργαλεία, καλώδια οπτικών ινών, ολοκληρωμένα κυκλώματα- είναι πλέον συνηθισμένα.

Τα καλά νέα, ωστόσο, είναι ότι ποτέ δεν υπήρξε ισχυρότερη αίσθηση ότι τα πυρηνικά όπλα είναι κατακριτέα. Καθώς τα καταναγκαστικά εργαλεία έχουν γίνει λιγότερο αποτελεσματικά, η ήπια ισχύς της πειθούς έχει αυξηθεί. Οι ασαφείς κανόνες είναι ίσως όχι τόσο ανδροπρεπείς όσο οι κυρώσεις και οι απειλές για πυρ και μανία, αλλά υπάρχει όλο και μεγαλύτερη αίσθηση ότι τα πυρηνικά όπλα είναι αποτρόπαια. Το 1963 ο Αμερικανός πρόεδρος John F. Kennedy προειδοποίησε ότι 20 ή 25 χώρες θα μπορούσαν να κατασκευάσουν πυρηνικά όπλα μέχρι το 1970. Αυτό το δεν επαληθεύθηκε, εξαιτίας των μεταβαλλόμενων διαθέσεων. Ο κατάλογος των μελλοντικών πυρηνικών δυνάμεων που έδωσε η CIA στον Κένεντι τώρα είναι αποχαρακτηρισμένος. Το έγγραφο είναι αποκαλυπτικό, επειδή αυτές οι 20 έως 25 χώρες δεν ήταν τα «Ιράν» και οι «Βόρειες Κορέες» του κόσμου, αλλά χώρες όπως η Αυστραλία και η Σουηδία. Πριν από την NPT, η προσδοκία ήταν ότι κάθε χώρα που θα μπορούσε να κατασκευάσει μια βόμβα, πιθανότατα θα το έκανε. Σήμερα, δεν χρειάζεται να ανησυχούμε για προγράμματα πυρηνικών όπλων σε πλούσιες Δυτικές χώρες. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ξεχάσει ότι αυτά τα προγράμματα υπήρχαν καν. Αλλά αντί να είναι ευγνώμονες για τον κανόνα κατά της διάδοσης, οι Αμερικανοί πολιτικοί μισούν την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων, θεωρώντας την ως κάτι περισσότερο από μια επίθεση εναντίον της εκτεταμένης [ικανότητας] των Ηνωμένων Πολιτειών για αποτροπή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι εξακολουθούν να εξετάζουν την αντίθεσή τους στα πυρηνικά όπλα μέσω του πρίσματος των διαμαρτυριών κατά της ανάπτυξης των αμερικανικών πυρηνικών όπλων στην Ευρώπη κατά τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Δεν εκτιμούν την σημερινή ειλικρινή διεθνή αντίθεση στα πυρηνικά όπλα και δεν καταλαβαίνουν πώς να την κινητοποιήσουν για να στηρίξουν ένα βασικό συμφέρον των ΗΠΑ, τη μη διάδοση.

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΤΡΑΜΠ

Υπάρχει από καιρό σε ολόκληρο τον κόσμο μια αρνητική αίσθηση ότι η αμερικανική έμφαση στη μη διάδοση είναι αναληθής. Στο κάτω-κάτω, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι που υποστήριξαν μια εισβολή στο Ιράκ για να σταματήσουν ένα πρόγραμμα πυρηνικών όπλων που δεν υπήρχε, και τώρα παραπονιούνται έντονα για το πρόγραμμα πυρηνικών όπλων του Ιράν, είναι ευτυχείς να αγνοούν το πυρηνικό οπλοστάσιο του Ισραήλ. Αυτοί οι ίδιοι αξιωματούχοι υποστήριξαν επίσης μια εξαίρεση για την Ινδία παρά την άρνησή της να υπογράψει τη ΝΡΤ. Και πολλοί επικριτές επισημαίνουν ότι ο Λίβυος δικτάτορας Muammar al-Qaddafi εγκατέλειψε το πρόγραμμα πυρηνικών όπλων του σε αντάλλαγμα για ό, τι θεωρούσε ότι είναι βρετανικές και αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας, απλώς για να ανατραπεί με την υποστήριξη της βρετανικής και της αμερικανικής αεροπορίας.

Είναι δυνατό να εξορθολογιστεί καθένα από αυτά τα περιστατικά. Η Ινδία και το Ισραήλ ήταν ήδη de facto πυρηνικές δυνάμεις την στιγμή [της υπογραφής] της NPT και αρνήθηκαν να την υπογράψουν. Αυτό είναι αρκετά διαφορετικό από την Βόρεια Κορέα και το Ιράν σήμερα. Και ο Καντάφι θα μπορούσε πιθανότατα να μην έχει τελειώσει την κατασκευή της βόμβας, οπότε γιατί να του υποσχεθούν ασυλία για την δολοφονία διαδηλωτών, αναρωτιούνται πολλοί. Αυτές οι ασυνέπειες δεν άλλαξαν σε καμία περίπτωση την γενική αίσθηση ότι οι υπεύθυνες χώρες, όπως η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα, δεν θα έπρεπε να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα -και ότι, εάν έκαναν οποιαδήποτε προσπάθεια, το αποτέλεσμα θα ήταν η διεθνής απομόνωση.

Τουλάχιστον, αυτή η κατανόηση κρατούσε μέχρι να εμφανιστεί ο Trump. Στην πορεία της [προεκλογικής] εκστρατείας, ο Trump έκανε συχνά σχόλια υποδηλώνοντας ότι δεν θα ήταν τόσο κακό αν η Ιαπωνία ή η Νότια Κορέα κατασκεύαζαν μια ατομική βόμβα. Αυτά ήταν κυρίως κομπασμοί. Ο Τραμπ έτεινε να ανασύρει αυτή την δυνατότητα ως αμυντική αντίδραση όποτε επικρινόταν επειδή έλεγε ότι οι σύμμαχοι πρέπει να πληρώνουν περισσότερα για την υπεράσπισή τους. Αλλά είναι επίσης σαφές ότι ο Trump δεν πιστεύει σε κανόνες ή προϋποθέσεις. Το πρόβλημα με την προσέγγισή του στην διάδοση [των πυρηνικών] στο Ιράν και την Βόρεια Κορέα είναι ότι δεν αφορά, ουσιαστικά, καθόλου στην διάδοση.