Η μεγαλύτερη κρίση της Καθολικής Εκκλησίας μετά τη Μεταρρύθμιση | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η μεγαλύτερη κρίση της Καθολικής Εκκλησίας μετά τη Μεταρρύθμιση

Γιατί ένα νέο κύμα αποκαλύψεων σεξουαλικής κακοποίησης έχει εμβαθύνει προϋπάρχοντα ρήγματα

Η κρίση σεξουαλικής κακοποίησης σήμερα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε 50 χρόνια απόρριψης οποιασδήποτε πρότασης για αποκέντρωση ή εκσυγχρονισμό της Ρωμαϊκής Κουρίας από το παπικό γραφείο, η δομή της οποίας έχει αλλάξει ελάχιστα από την ίδρυσή της το 1588, αμέσως μετά το Συμβούλιο του Τρέντο. Παραμένει ένα σύστημα καριέρας χωρίς πραγματική λογοδοσία, όχι μόνο όσον αφορά την κρίση κακοποίησης αλλά και όσον αφορά την διακυβέρνηση και την ποιμαντική ηγεσία των τοπικών εκκλησιών που ανατέθηκαν στους επισκόπους. Η Κουρία είναι επίσης σοβαρά υποχρηματοδοτημένη και δεν διαθέτει επαρκείς πόρους για τα καθήκοντα που πρέπει να εκτελέσει, συμπεριλαμβανομένης της επιλογής, του ελέγχου, του διορισμού και της εποπτείας ενός επισκοπάτου που αποτελείται σήμερα από περισσότερους από 5.000 Καθολικούς επισκόπους σε όλο τον κόσμο.

Μέσα από μέτρα όπως η αποκέντρωση της διαδικασίας ακύρωσης του γάμου και ένα νέο σύνολο διαδικασιών για τις Συνόδους των Επισκόπων –όλα ως μέρος της ώθησης αυτού του παπισμού προς μια πιο «συνοδική», λιγότερο γραφειοκρατική και εξαρτώμενη από την Ρώμη εκκλησία- ο πάπας Φραγκίσκος προσπάθησε εμφανώς να αλλάξει πορεία και επέτρεψε περισσότερη αποκέντρωση της εκκλησίας: Παραμένει να δούμε αν είναι πολύ αργά. Μέχρι στιγμής, το παγκόσμιο επισκοπάτο δεν ήταν πρόθυμο να δεχθεί την προσφορά του Πάπα. Η πιο ορατή αλλαγή ήταν η απόφαση του Φραγκίσκου να δημιουργήσει περισσότερους καρδινάλιους (σε σύγκριση με το παρελθόν) [οι οποίοι έχουν καταγωγή] από τον αποκαλούμενο παγκόσμιο Νότο. Αλλά αυτή δεν είναι μια αλλαγή που μπορεί ή πρόκειται να επηρεάσει βραχυπρόθεσμα την κεντρική διακυβέρνηση της εκκλησίας στην Ρώμη.

Η ευθραυστότητα που προκύπτει από έναν παπισμό και μια εκκλησία που αντιστέκονται στην θεσμική μεταρρύθμιση καθιστά ακόμη πιο επικίνδυνες τις θεολογικές διαμάχες. Την εποχή του Λούθηρου, η διαμάχη επικεντρώθηκε στον ρόλο της Γραφής στην θεολογική ζωή των Χριστιανών. Σήμερα, οι Καθολικοί διχάζονται σχετικά με τις διδασκαλίες της Εκκλησίας για την σεξουαλικότητα. Εξετάστε πρώτα τις απόψεις πολλών παραδοσιακών Καθολικών, ιδιαίτερα λαϊκών και κληρικών στις Ηνωμένες Πολιτείες, που στρέφονται προς περιοδικά όπως το First Things, [τις απόψεις από] το Καθολικό συγκρότημα μέσων μαζικής ενημέρωσης EWTN, τα blogs των παραδοσιακών και τις Καθολικές ομάδες πίεσης [λόμπι] όπως το Napa Institute. Τείνουν να βλέπουν την κρίση κακοποίησης ως προϊόν της σεξουαλικής επανάστασης της δεκαετίας του ’60 και της δεκαετίας του '70, η οποία πιστεύουν ότι συνέβαλε στην κανονικοποίηση της κουλτούρας των ΛΟΑΤ εντός του κλήρου, μεταξύ άλλων εξελίξεων. Αυτή η πτέρυγα της εκκλησίας πιστεύει ότι η κρίση κακοποίησης θα υποχωρήσει μόνο αν η εκκλησία αντισταθεί απέναντι σε κάθε προσπάθεια επικαιροποίησης της επίσημης διδασκαλίας σε σεξουαλικά θέματα -ειδικά για την ομοφυλοφιλία. Για πολλούς παραδοσιακούς, η αποτελεσματική επιβολή αυτής της διδασκαλίας θα σήμαινε την εξάλειψη της ομοφυλοφιλίας μεταξύ των κληρικών, συμπεριλαμβανομένων των [6] ομοφυλόφιλων κληρικών που είναι άγαμοι και παρθένοι.

Η φιλελεύθερη-προοδευτική πτέρυγα της εκκλησίας, συμπεριλαμβανομένων διορισμένων από τον Φραγκίσκο Αμερικανών καρδινάλιων όπως ο Blase Cupich του Σικάγο και ο Joseph Tobin του Νιούαρκ, επιβεβαιώνει γενικά την Καθολική διδασκαλία για την σεξουαλικότητα αλλά υποστηρίζει μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση σε θέματα όπως η κατάσταση των ομοφυλοφίλων, των διαζευγμένων και των ξαναπαντρεμένων Καθολικών, η αντισύλληψη και η προγαμιαία συμβίωση. Αυτή η ομάδα βλέπει την σιωπή και την κάλυψη των κακοποιήσεων ως ένα τοξικό αποτέλεσμα της υποκρισίας της θεσμικής εκκλησίας, η οποία μέχρι πρόσφατα είχε αρνηθεί την ανάγκη επικαιροποίησης της γλώσσας των διδασκαλιών της, ενώ γνώριζε σιωπηλά το τεράστιο χάσμα ανάμεσα στις εν λόγω διδασκαλίες και την σύγχρονη κουλτούρα.

Όπως και κατά τη διάρκεια της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης, το θεολογικό χάσμα έχει επεκταθεί πέρα από τον κλήρο στους λαϊκούς και τους κοινούς πιστούς στα στασίδια. Οι συζητήσεις δεν είναι σχετικά με σκοτεινά δογματικά ερωτήματα για τους ειδικούς, αλλά θέματα όπως η σεξουαλικότητα, τα οποία αποτελούν μέρος της καθημερινής ζωής των λαϊκών.

Το ίδιο ισχύει και για τις πολιτικές διαφορές μέσα στην εκκλησία, τόσο τον 16ο αιώνα όσο και σήμερα. Η Προτεσταντική Μεταρρύθμιση ήταν η αρχή μιας διαδικασίας πολιτικής εθνικοποίησης, όπου οι πιστοί έγιναν υποκείμενα όχι μόνο της εκκλησίας, αλλά και των εθνών. Η άνοδος του εθνικού κράτους σηματοδότησε την παρακμή της Ρωμαιοκαθολικής πολιτικής διδασκαλίας που έκανε τη νομιμοποίηση της εκκλησίας (ειδικά του πάπα) υπέρτερη έναντι εκείνης των αυτοκρατορικών ηγεμόνων.

Κατά παρόμοιο τρόπο, η Καθολική κρίση σήμερα είναι για βαθύτερες πολιτικές διαμάχες μέσα στην εκκλησία σχετικά με την σωστή διδασκαλία σε κοινωνικοπολιτικά ζητήματα. Εκεί που οι συντηρητικοί-παραδοσιακοί Καθολικοί τείνουν να αντιταχθούν σε οποιαδήποτε νομοθεσία αποποινικοποίησης της άμβλωσης, οι προοδευτικοί συνήθως ευνοούν την αποποινικοποίηση σε συνδυασμό με μέτρα που προσφέρουν στις γυναίκες εναλλακτικές λύσεις, οι οποίες αποσκοπούν στον περιορισμό του αριθμού των αμβλώσεων όσο το δυνατόν περισσότερο. Οι συντηρητικοί τείνουν να αντιτίθενται στην καθολική πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και να ευνοούν το απεριόριστο δικαίωμα των πολιτών να φέρουν όπλα, ενώ οι προοδευτικοί ευνοούν το πρώτο και πιέζουν για τον έλεγχο των όπλων. Τα δύο στρατόπεδα έχουν επίσης αντιτιθέμενες απόψεις για την θανατική ποινή και για την πρόσφατη αλλαγή του Φραγκίσκου στην Κατήχηση που χαρακτηρίζει την θανατική ποινή ως «απαράδεκτη». Γενικά, οι συντηρητικοί ευνοούν την συρρίκνωση της κυβέρνησης, ενώ οι προοδευτικοί βλέπουν τις κυβερνητικές υπηρεσίες και τις δημόσιες Αρχές ως απαραίτητες για την προώθηση του κοινού καλού στην κοινωνία των πολιτών. Αυτές οι πολιτικές διαμάχες μεταξύ των δύο Καθολικών στρατοπέδων δεν ήταν ποτέ βαθύτερες στην σύγχρονη εποχή, ειδικά στον Δυτικό κόσμο.