Μια σημαντική ανακατάταξη συμβαίνει στη Μέση Ανατολή;

Η Τουρκία φαίνεται επίσης να ανησυχεί περισσότερο για τους Κούρδους απ’ όσο για το ISIS, ένας άλλος παράγοντας που την ευθυγραμμίζει περισσότερο με το Ιράν και την Ρωσία παρά με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Σαουδική Αραβία. Το Ιράν είναι ίσως σε καλύτερη θέση από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ για να βοηθήσει να μετριαστούν οι τουρκικές ανησυχίες σχετικά με το μέλλον των Κούρδων. Παρόλο που προφανώς κανένα μέρος δεν επιθυμεί να δει τους Κούρδους να αποσπώνται από τα αντίστοιχα κράτη τους, το Ιράν -όπως και η Τουρκία- φαίνεται να αισθάνεται ότι απειλείται έντονα από έναν ενισχυμένο κουρδικό πληθυσμό. Για αμφότερα το Ιράν και την Τουρκία, η διάλυση της Συρίας και μια κουρδική απόσχιση από την χώρα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ολισθηρή οδό που θα ενθαρρύνει τους κουρδικούς πληθυσμούς και θα δημιουργήσει μια απειλή για την εδαφική τους ακεραιότητα και την εθνική τους ενότητα.

Μια εναπομείνασα παρουσία του ISIS, εν τω μεταξύ, παρέχει στο κουαρτέτο Άγκυρας-Τεχεράνης-Μόσχας-Δαμασκού την δικαιολογία για να κρατήσουν τους στρατούς τους ενεργούς στο θέατρο. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι πρωτεύουσες αυτές δεν θεωρούν δικαιολογημένα το ISIS ως απειλή. Αντ’ αυτού, βλέπουν ευκαιρίες σε ένα αποδυναμωμένο ISIS, του οποίου ο εδαφικός έλεγχος και οι ικανότητες είναι σε μεγάλο βαθμό μειωμένες, επιτρέποντάς τους να δικαιολογήσουν τις επίμονες και ενίοτε επιθετικές στρατιωτικές τους προσπάθειες. Πράγματι, ο Ερντογάν μέχρι που αναπτύσσει στενότερους δεσμούς με την Tahrir al-Sham, μια τρομοκρατική ομάδα συνδεδεμένη με την Αλ Κάιντα που δραστηριοποιείται κυρίως στην Συρία και αριθμεί περίπου 10.000 μαχητές. Η ομάδα, όπως φαίνεται να πιστεύει ο Ερντογάν, μπορεί να στραφεί εναντίον των Μονάδων Λαϊκής Προστασίας (YPG), μια κουρδική πολιτοφυλακή, την οποία οι Τούρκοι φέρονται να βλέπουν [8] ως ενισχυμένη από τις προσπάθειες των ΗΠΑ και της Σαουδικής Αραβίας στην Συρία.

Βεβαίως, το Ιράν, η Ρωσία και η Τουρκία εξακολουθούν να έχουν μια ορισμένη δυσπιστία η μια για την άλλη. Και η δυσπιστία τους έχει τις ρίζες της σε μια ιστορία αντιπαλότητας. Στο κάτω-κάτω, οι τρεις χώρες έχουν πολεμήσει η μια την άλλη σε καταστροφικούς πολέμους και ανταγωνίστηκαν για ισχύ στην περιοχή. Ταυτόχρονα, έχουν επί του παρόντος ορισμένα κοινά συμφέροντα και κοινές αντιλήψεις περί απειλών, που τις οδηγούν σε στενή συνεργασία σε διάφορους τομείς, μεταξύ άλλων στον στρατιωτικό και τον οικονομικό τομέα.

ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΥΑΣΙΝΓΚΤΟΝ

Στον βάλτο της γεωπολιτικής της Μέσης Ανατολής, η Τουρκία φαίνεται να είναι ο μεγάλος νικητής, κεφαλαιοποιώντας σε αυτή την επανευθυγράμμιση για να βελτιώσει την εικόνα της στον μουσουλμανικό κόσμο ως ηγετικό έθνος πρόθυμο να αντισταθεί στην Σαουδική Αραβία -της οποίας η στενότερη σχέση με το Ισραήλ και ο πρωταγωνιστικός ρόλος της στον καταστρεπτικό πόλεμο στην Υεμένη έχει αμαυρώσει την φήμη της. Η Άγκυρα φαίνεται να παίζει και στις δύο πλευρές της συριακής διαμάχης, ίσως σε μια προσπάθεια να μεγιστοποιήσει τη μόχλευσή της σε μελλοντικές διαπραγματεύσεις. Πράγματι, η επιτυχία της αμερικανικής πολιτικής για την Συρία εξαρτάται εν μέρει από την Τουρκία. Ως αποτέλεσμα, η Ουάσινγκτον θα πρέπει να κατανοήσει τους κύριους περιφερειακούς στόχους της Άγκυρας και να αξιολογήσει την ικανότητα του ΝΑΤΟ να προλάβει μια ανεπιθύμητη μετατόπιση στην περιφερειακή ισορροπία ισχύος.

Η φαινομενική επανευθυγράμμιση της Τουρκίας θα επηρεάσει πιθανώς τη νέα εκστρατεία των ΗΠΑ στην Συρία και την βιωσιμότητα της πολιτικής της Ουάσινγκτον στη Μέση Ανατολή συνολικά. Ως απόκριση σε αυτή την εξέλιξη, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσουν την θέση τους στο τραπέζι για να δείξουν ότι έχουν τόσο τα μέσα όσο και την πολιτική βούληση να συνεισφέρουν σε μια σταθερή Συρία. Θα πρέπει να σηματοδοτήσουν ότι μπορούν να είναι ένας έντιμος μεσολαβητής -αν και αυτό θα ήταν πιθανώς δύσκολο να το καταπιούν, δεδομένου ότι σχεδόν οποιαδήποτε βιώσιμη ειρηνευτική συμφωνία θα αφήσει τον Assad στην θέση του. Ο Άσαντ έχει διαπράξει αμέτρητες φρικαλεότητες, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης χημικών όπλων εναντίον του δικού του λαού, αλλά οι προοπτικές των Ηνωμένων Πολιτειών να τον απομακρύνουν από την εξουσία είναι ολοένα και πιο χλωμές. Αντί να παραμείνει επικεντρωμένη στην απομάκρυνση του Assad, η διοίκηση Trump θα πρέπει να δει τη μεγαλύτερη εικόνα και να εξασφαλίσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή. Ουσιαστικά, η Συρία δεν μπορεί να παραμείνει ένα ασφαλές καταφύγιο [9] για διεθνείς τρομοκρατικές ομάδες ώστε να σχεδιάζουν επιθέσεις σε όλο τον κόσμο -όπως έπραξαν πρόσφατα με ματαιωθείσες συνωμοσίες που στόχευαν την Γερμανία και τις Κάτω Χώρες.

Καθώς οι αναφορές για τα γεγονότα γύρω από τον θάνατο του Khashoggi γίνονται όλο και πιο τρομακτικές, η Σαουδική Αραβία προσέφερε 100 εκατομμύρια δολάρια στις Ηνωμένες Πολιτείες [10] για να βοηθήσει στην σταθεροποίηση της Συρίας. Ωστόσο, φαίνεται ότι το Ριάντ δεν θα μπορέσει να εξαγοράσει την έξοδό του από αυτή την κατάσταση. Αυτά τα χρήματα μπορεί να αρκούν για να παρατείνουν την συναλλακτική σχέση μεταξύ ΗΠΑ και Σαουδικής Αραβίας για λίγο περισσότερο. Αλλά δεν θα κάνουν τίποτα για να σταματήσουν την δυναμική ενός ταχέως μεταβαλλόμενου γεωπολιτικού τοπίου, στο οποίο το Ιράν, η Ρωσία και η Τουρκία αναδύονται ως ένα συνεκτικό μπλοκ. Η ευθυγράμμιση αυτών των τριών χωρών -που έχουν κοινά συμφέροντα στην Συρία- θα μπορούσε να ξεπεράσει αυτό το συγκεκριμένο θέατρο και να οδηγήσει σε μια πιο θεμελιώδη επανευθυγράμμιση της ισχύος σε όλη την περιοχή, με μακροπρόθεσμες συνέπειες για τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/turkey/2018-10-31/major-realignm...