Η ζωή σε μια κινεζική Ασία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η ζωή σε μια κινεζική Ασία

Πώς θα έμοιαζε η περιφερειακή ηγεμονία της Κίνας

08112018-2.jpg

Έπαρση της κινεζικής σημαίας στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου, το 2008. JERRY LAMPEN/REUTERS
--------------------------------------------------------------------------------

Στην Λατινική Αμερική, οι Ηνωμένες Πολιτείες ακολούθησαν το ίδιο σενάριο για να εδραιωθούν ως ο κεντρικός οικονομικός παράγοντας της περιοχής. Τον 19ο αιώνα, αμερικανικές επιχειρήσεις συρρέουν στην περιοχή αναζητώντας φρούτα, μέταλλα, ζάχαρη και καπνό. Η αμερικανική εταιρεία United Fruit κατάφερε να αποκτήσει τον έλεγχο του συνόλου των εξαγωγών φρούτων στην Κεντρική Αμερική. Η χρηματοδότηση ήταν άλλο ένα ισχυρό εργαλείο˙ όπως υποστήριξε ο Ουρουγουανός δημοσιογράφος, Eduardo Galeano, μια «τραπεζική εισβολή» των ΗΠΑ εξέτρεψε τοπικό κεφάλαιο προς τις αμερικανικές επιχειρήσεις. Η Ουάσιγκτον παρότρυνε τις αμερικανικές τράπεζες να αναλάβουν τα χρέη των Ευρωπαίων πιστωτών για να ελαχιστοποιήσουν την επιρροή των Ευρωπαίων ανταγωνιστών. Για σχεδόν 100 χρόνια, η Ουάσιγκτον χρησιμοποίησε την διπλωματία για να προωθήσει τα οικονομικά της συμφέροντα μέσω πρωτοβουλιών που προωθούν το περιφερειακό εμπόριο και τις επενδύσεις των ΗΠΑ, όπως η πολιτική του Big Brother στην δεκαετία του 1880, η «διπλωματία του δολαρίου» στις αρχές της δεκαετίας του 1900 και η Συμμαχία για την Πρόοδο στην δεκαετία του 1960.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχτισαν επίσης μια περιφερειακή θεσμική αρχιτεκτονική για να προωθήσουν την ατζέντα τους. Το 1948, δημιούργησαν τον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών (με έδρα την Washington) για την προώθηση της περιφερειακής ασφάλειας και συνεργασίας. Η αμερικανική επιρροή εξασφάλισε ότι ο OAS θα παρέμενε σιωπηλός [απέναντι σε], ή ακόμα και θα νομιμοποιούσε τις, διάφορες στρατιωτικές και πολιτικές παρεμβάσεις των ΗΠΑ στην Λατινική Αμερική. Άλλα αναπτυξιακά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένου του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας, της Διαμερικανικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, της Υπηρεσίας Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ και της Τράπεζας Εξαγωγών-Εισαγωγών των Ηνωμένων Πολιτειών, επίσης προώθησαν τα ενδιαφέροντα των ΗΠΑ. Μέσω της «συνδεδεμένης βοήθειας», τέτοιοι οργανισμοί προϋπέθεταν χορηγικά σχέδια για να προσλάβουν προμηθευτές από τις ΗΠΑ. Το ΔΝΤ, όπως υποστηρίζει ο Galeano, «γεννήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, με έδρα τις Ηνωμένες Πολιτείες και στην υπηρεσία των Ηνωμένων Πολιτειών».

Ένας άλλος περιφερειακός ηγεμόνας, η Ιαπωνία, ακολούθησε παρόμοιες στρατηγικές στην αυτοκρατορία της που κυριάρχησε στην περιοχή στις αρχές του εικοστού αιώνα. Το Τόκυο, υποσχόμενο να εκδιώξει τις Δυτικές αποικιακές δυνάμεις, αυτοανακηρύχθηκε ως επικεφαλής μιας «Σφαίρας Συν-Ευημερίας της Μεγάλης Ανατολικής Ασίας». Το Τόκιο, για να τροφοδοτήσει την βιομηχανική οικονομία του και τον στρατό του, αποσπούσε πρώτες ύλες από χώρες που κατακτούσε. Για να προωθήσει την κεντρική θέση της Ιαπωνίας και να εμποδίσει τις οικονομικές δραστηριότητες των αντίπαλων χωρών, αναμόρφωσε και διαχειρίστηκε τις τοπικές οικονομίες σε ένα περιφερειακό δίκτυο, τυποποιώντας το νόμισμα [6] της περιοχής σε ένα «μπλοκ του γεν» και αποστέλλοντας ιαπωνικές τράπεζες σε όλη την περιοχή ώστε να ελέγχουν την πλειοψηφία των τραπεζικών καταθέσεων της περιοχής. Το Τόκιο δημιούργησε επίσης τη Νότια Αναπτυξιακή Τράπεζα (Southern Development Bank), η οποία παρείχε χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και χαρτονομίσματα σε κατεχόμενα εδάφη.

Ομοίως, στην Ανατολική Ευρώπη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Σοβιετική Ένωση στηρίχθηκε στην οικονομική και οικονομική κρατική χρηματοοικονομική διπλωματία για να κυριαρχήσει στην περιοχή. Η Μόσχα εμπόδισε όλες τις συναλλαγές με την Δυτική Ευρώπη και απαγόρευσε στα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης να δεχτούν βοήθεια από το Σχέδιο Marshall του 1948. Αντ’ αυτού, δημιούργησε το Συμβούλιο Αμοιβαίας Οικονομικής Βοήθειας (COMECON) για να διαχειριστεί και να εναρμονίσει την περιφερειακή οικονομία. Οι σοβιετικές επενδύσεις, οι εμπορικές συμφωνίες και οι εμπορικές πιστώσεις καθιστούσαν τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης οικονομικά εξαρτημένες από τη Μόσχα, τόσο ως κύρια αγορά εξαγωγών όσο και ως προμηθευτή πρώτων υλών και ενέργειας. Και με την πώληση πρώτων υλών σε χαμηλότερες τιμές από εκείνες της αγοράς, η Μόσχα ενθάρρυνε τους τοπικούς πολιτικούς ηγέτες να εξαρτηθούν από τις επιδοτήσεις της.

Η οικονομική κυριαρχία επιτρέπει στους περιφερειακούς ηγεμόνες να χρησιμοποιούν τον οικονομικό εξαναγκασμό για να προωθήσουν τις ατζέντες τους. Στην Λατινική Αμερική, οι Ηνωμένες Πολιτείες επεδίωκαν από παλιά να εξαναγκάσουν χώρες μέσω κυρώσεων. Εκτός από το μακρόχρονο (και αποτυχημένο) αμερικανικό εμπάργκο της Κούβας, η Ουάσιγκτον χρησιμοποίησε οικονομική πίεση για να αποδυναμώσει τον πρόεδρο Σαλβαδόρ Αλιέντε στην Χιλή την δεκαετία του 1970 και επέβαλε εμπάργκο στη Νικαράγουα για να υπονομεύσει την κυβέρνηση των Sandinista το 1985. Ομοίως, στην Ανατολική Ευρώπη, η Μόσχα επεδίωκε τον έλεγχο ανεξάρτητων ηγετών, επιβάλλοντας κυρώσεις κατά της Γιουγκοσλαβίας το 1948, της Αλβανίας το 1961 και της Ρουμανίας το 1964.