Πώς το κράτος χρησιμοποιεί την θρησκεία στην Κίνα

Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου, το κράτος προσπάθησε να γεμίσει το κενό με την ανακύκλωση των ηρώων της μαοϊκής εποχής, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι απέκλεισαν τις προσπάθειες αυτές σαν να ήταν ένας έντονος γενικός θόρυβος. Ουσιαστικά, το κόμμα παραιτήθηκε: Ήταν πολύ αδύναμο για να αποτρέψει μια ανερχόμενη θρησκευτικότητα από το να γεμίσει το κενό. Ο αριθμός των εκκλησιών, των τζαμιών και των ναών αυξήθηκε, ενώ ανεπίσημες ομάδες όπως η Falun Gong και αναρίθμητες μικρές αιρέσεις και αποσχισμένες ομάδες πολλαπλασιάστηκαν.

ΜΙΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΔΥΟ ΑΙΧΜΩΝ

Οι μεταρρυθμίσεις δεν έχουν κάνει μόνο τον κινέζικο λαό πλουσιότερο, αλλά και το κράτος. Γεμάτο με μετρητά, έχει ξαναχτίσει τον μηχανισμό ελέγχου, μισθώνοντας στρατούς λογοκριτών, αστυνομικών και πληροφοριοδοτών. Και έχει επίσης χρησιμοποιήσει πόρους για να επινοήσει μια νέα, πιο αξιόπιστη ιδεολογία. Μέρος αυτού του σχεδίου είναι μια ανανεωμένη έμφαση στις κομμουνιστικές αξίες. Αλλά αυτό είναι μόνο ένα συστατικό μιας υβριδικής ιδεολογίας που περιλαμβάνει επίσης την έγχυση πόρων σε παραδοσιακές θρησκείες.

Η κινεζική κυβέρνηση έχει αποκαταστήσει την λαϊκή θρησκεία -ένα άμορφο σύστημα πεποιθήσεων που περιλαμβάνει θεοποιημένες ιστορικές προσωπικότητες, λατρεία των προγόνων και παραδοσιακές αρετές δικαιοσύνης και ειλικρίνειας- από «φεουδαρχική δεισιδαιμονία» σε «παραδοσιακή κουλτούρα» και την επιδότησε πλουσιοπάροχα μέσω προγραμμάτων για την υποστήριξη «της άυλης πολιτισμικής κληρονομιάς». Αυτό επιτρέπει στο κράτος να υποστηρίξει μια τεράστια ποικιλία από οιονεί θρησκευτικές πρακτικές ενώ ισχυρίζεται ότι υποστηρίζει απλώς τον πολιτισμό.

Η στάση του κράτους απέναντι στην λαϊκή θρησκεία -και η παρόμοια γενναιοδωρία του προς τον Βουδισμό και τον Ταοϊσμό- έρχεται σε αντίθεση με την στάση του απέναντι στις δύο άλλες βασικές θρησκευτικές ομάδες της Κίνας, τον Χριστιανισμό και το Ισλάμ. Η κυβέρνηση δεν εμπιστεύεται αυτές τις δύο θρησκείες κυρίως λόγω των ξένων δεσμών τους. (Αυτό παραλληλίζει μια παρόμοια καταστολή στις μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι οποίες τώρα απαγορεύεται σε μεγάλο βαθμό να λαμβάνουν ξένα χρήματα).

Ο φόβος του κράτους για τις εξωτερικές επιρροές στηρίζει τους νέους θρησκευτικούς κανονισμούς που ανακοινώθηκαν το 2016, οι οποίοι τέθηκαν σε εφαρμογή το 2017, αλλά επιβλήθηκαν πραγματικά μόλις το 2018. Αν και όλες οι θρησκείες, συμπεριλαμβανομένου του βουδισμού και του ταοϊσμού, επιβάλλεται να αποφεύγουν τους ξένους δεσμούς, τα μέτρα στοχεύουν κυρίως στον Χριστιανισμό και το Ισλάμ.

Οι τάσεις είναι ιδιαίτερα ξεκάθαρες με τον Χριστιανισμό. Πολλές πτυχές ιδιαίτερα του Προτεσταντισμού ανησυχούν το Πεκίνο, μεταξύ των οποίων και η ταχύτατη ανάπτυξη αυτής της πίστης, από ένα εκατομμύριο πιστούς το 1949 σε τουλάχιστον 60 εκατομμύρια σήμερα˙ η δημοτικότητά του ανάμεσα στους white-collar [στμ: υπάλληλοι στον τομέα των υπηρεσιών], την εκπαιδευμένη ελίτ που χρειάζεται η χώρα για τον εκσυγχρονισμό της, και το γεγονός ότι πιθανώς τα δύο τρίτα των Προτεσταντών προσεύχονται σε μη καταχωρημένες εκκλησίες (επίσης αποκαλούμενες «υπόγειες» ή «οικίες») -με άλλα λόγια, εκκλησίες εκτός κυβερνητικού ελέγχου.

Σε μια προσπάθεια επαναβεβαίωσης της εξουσίας της πάνω σε αυτές τις ομάδες, η κυβέρνηση έχει απομακρύνει τους σταυρούς από τις κορυφές των εκκλησιών σε μια περιοχή, ενώ κατεδαφίζει εκκλησίες σε αρκετές άλλες περιοχές -ουσιαστικά μια προειδοποίηση για να τους παροτρύνει να λάβουν υπόψη τους την κυβέρνηση.

Η κυβέρνηση έχει δοκιμάσει μια διαφορετική τακτική με τους Καθολικούς: Την διπλωματία. Πέρσι, συνήψε μια συμφωνία [2] με το Βατικανό, δίνοντας στον Πάπα κάποιου είδους εξουσίας βέτο για τους μελλοντικούς υποψηφίους επισκόπους, υπό την προϋπόθεση ότι η Ρώμη θα αναγνώριζε όλους τους σημερινούς επισκόπους που διορίστηκαν από το Πεκίνο. Η Κίνα έχει περίπου δέκα εκατομμύρια Καθολικούς, οι μισοί από τους οποίους προσεύχονται σε υπόγειες εκκλησίες˙ θεωρητικά, η συμφωνία έκανε περιττές τις υπόγειες εκκλησίες επειδή η Ρώμη νομιμοποίησε τώρα τις εκκλησίες που λειτουργούν από το κράτος.

Το αν οι Καθολικοί της Κίνας θα βρουν αποδεκτές αυτές τις ρυθμίσεις μένει να φανεί, αλλά η συμφωνία δείχνει την αποφασιστικότητα του Πεκίνου να εξαλείψει τις θρησκευτικές ομάδες που βρίσκονται εκτός του ελέγχου του. Για το Βατικανό, τα στοιχήματα μπορεί να είναι πολύ υψηλότερα, καθώς η συμφωνία θα μπορούσε να αποτελέσει μια λυδία λίθο για τις μεταρρυθμίσεις του Πάπα Φραγκίσκου και έναν τρόπο για μια επίθεση εναντίον του. Ήδη οι συντηρητικοί επικριτές του Πάπα λένε ότι η συμφωνία δείχνει έλλειψη αποφασιστικότητας, προσθέτοντας και τον χειρισμό του σχετικά με τα σεξουαλικά σκάνδαλα της εκκλησίας και την ελαφρώς πιο φιλελεύθερη προσέγγιση [του θέματος] της ομοφυλοφιλίας.

Η στάση της κυβέρνησης απέναντι στο Ισλάμ ήταν ακόμα πιο προβληματική. Δέκα από τις 55 μη-κινεζικές μειονοτικές ομάδες της Κίνας, κυρίως οι Χουί και οι Ουιγούροι στην βορειοδυτική και την δυτική πλευρά της χώρας, είναι Μουσουλμάνοι. Εδώ, το θέμα δεν είναι μόνο ο έλεγχος αλλά η αναγκαστική αφομοίωση αυτών των λαών.

Επισήμως, το κράτος διεξάγει έναν πόλεμο κατά της τρομοκρατίας στην άπω δυτική επαρχία του, την Xinjiang. Αν και το πρόβλημα της βίας είναι πραγματικό, όλοι οι ανεξάρτητοι παρατηρητές συμφωνούν ότι η κύρια αιτία των αναταραχών είναι το βαρύ χέρι του κράτους, το οποίο επί δεκαετίες ακολουθεί μια πολιτική απόσπασης πόρων και επανεγκαταστάσεων για να αυξήσει τον πληθυσμό των εθνοτικών Κινέζων.