Το παιχνίδι του Πούτιν στην Ουκρανία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το παιχνίδι του Πούτιν στην Ουκρανία

Πώς η Μόσχα επιδιώκει να εκβιάσει παραχωρήσεις από το Κίεβο

Αλλά η Τιμοσένκο δεν είναι η μόνη σοβαρή υποψήφια. Ο Volodymyr Zelenskiy, ένας κωμικός ηθοποιός και νεαρός λαϊκιστής, ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα ότι θα επιδιώξει επίσης την προεδρία, εισάγοντας ένα βαθμό τυχαιότητας και απρόβλεπτου στις εκλογές. Ο Zelenskiy πήρε το προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις του Ιανουαρίου [5] και θα μπορούσε να βρεθεί στον δεύτερο γύρο με την Τιμοσένκο. Έχει δηλώσει ότι είναι έτοιμος να ξεκινήσει απευθείας διαπραγματεύσεις με την Ρωσία για να τερματίσει την σύγκρουση και τόσο το προσωπικό όσο και το επιχειρηματικό του υπόβαθρο τον καθιστούν πιθανό φαβορί μεταξύ των ρωσόφωνων στα νοτιοανατολικά της χώρας. Προέρχεται από την ανατολική περιοχή του Dnipro και το τηλεοπτικό του στούντιο παράγει προγράμματα στα ρωσικά. Ωστόσο, η εικόνα του πρόσφατα υπέστη ένα πλήγμα όταν Ουκρανοί δημοσιογράφοι ανακάλυψαν ότι κατέχει ένα οικονομικό μερίδιο στην ρωσική κινηματογραφική βιομηχανία.

11022019-2.jpg

Η Ουκρανή πολιτικός της αντιπολίτευσης, Γιούλια Τιμοσένκο, σε ομιλία της κατά την διάρκεια ενός συνεδρίου του Κόμματος της Πατρίδας στο Κίεβο, τον Ιανουάριο του 2019. VALENTYN OGIRENKO / REUTERS
--------------------------------------------------------------

Για την Ρωσία, το μακρύ παιχνίδι απαιτεί προσοχή όχι μόνο στην ουκρανική προεδρία, αλλά στην Βέρκχοφνα Ράντα (Verkhovna Rada) ή αλλιώς στο κοινοβούλιο. Ο Γιανουκόβιτς ανήκε στο Κόμμα των Περιφερειών, ένα φιλο-ρωσικό μπλοκ που είχε τις ρίζες του στα ανατολικά της Ουκρανίας. Από το 2014, το κόμμα αυτό διαλύθηκε, τα απομεινάρια του παρασύρθηκαν στο πολύ μικρότερο και λιγότερο αποτελεσματικό Μπλοκ της Αντιπολίτευσης. Τώρα ο Viktor Medvedchuk, ένας γνωστός φιλορώσος πολιτικός που συνδέεται στενά με τον Πούτιν, σχεδιάζει να δημιουργήσει έναν συνασπισμό πρώην μελών του Κόμματος των Περιφερειών για να διορθώσει την φιλοδυτική πορεία της χώρας και να προσπαθήσει να συμφιλιωθεί με την Ρωσία. Το ουκρανικό πολιτικό τοπίο, ωστόσο, έχει αλλάξει και δεν είναι όλα τα μέλη του πρώην Κόμματος των Περιφερειών πρόθυμα να συνεργαστούν με κάποιον που πιστεύεται ότι είναι φίλος του Πούτιν.

Πράγματι, για πρώτη φορά μετά την ανεξαρτησία της Ουκρανίας, οι εθνικές εκλογές δεν θα έχουν μια ισχυρή, φιλορωσική δύναμη ικανή να κερδίσει. Δεδομένων των ισχυρών αντιρωσικών αισθημάτων στην Ουκρανία, η ανοικτή υποστήριξη από τη Μόσχα κάνει στους υποψηφίους περισσότερο κακό παρά καλό. Και έτσι το Κρεμλίνο θα προσπαθήσει πιθανώς να επιβάλει την θέλησή του με το να χειραγωγεί πληροφορίες και να προωθεί τα αφηγήματα της προπαγάνδας που τροφοδοτούν τον διχασμό μέσα στην ουκρανική κοινωνία. Τα ρωσικά κυβερνητικά μέσα ενημέρωσης, για παράδειγμα, περιγράφουν την πρόσφατα ανεξάρτητη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας ως εργαλείο για την δίωξη όσων εξακολουθούν να κοιτάζουν προς το Πατριαρχείο της Μόσχας. Αυτοί οι [ενημερωτικοί] σταθμοί προβλέπουν έναν «θρησκευτικό πόλεμο» επί των ορθόδοξων ιερών.

Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Οι εκλογές της Ουκρανίας πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων συγκρούσεων στην ανατολή της χώρας. Στη Donbas, την ανατολική περιοχή πάνω στην οποία ασκεί ελάχιστο έλεγχο η ουκρανική κυβέρνηση, ο ουκρανικός στρατός εξακολουθεί να μάχεται τους φιλορώσους αυτονομιστές που απολαμβάνουν την πλήρη υποστήριξη της Ρωσίας. Η διαδικασία του Μινσκ, η οποία περιλαμβάνει συμφωνίες που έχουν συναφθεί από την Ουκρανία και την Ρωσία με τη συμμετοχή της Γερμανίας και της Γαλλίας, έχει φθάσει σε αδιέξοδο. Το φθινόπωρο του 2018, οι αυτοανακηρυγμένες δημοκρατίες των πόλεων Ντόνετσκ και Λουάνσκ διεξήγαγαν εκλογές που δεν αναγνωρίστηκαν από την Ουκρανία.

Οι δύο χώρες έχουν λίγα να προσφέρουν η μια στην άλλη σε πιθανές διαπραγματεύσεις. Η Ουκρανία φοβάται ότι η επανένταξη της Ντόνμπας και του φιλορωσικού πληθυσμού της θα αποσταθεροποιήσει την χώρα και ότι οι υποστηρικτές των αυτονομιστών στην συνέχεια θα εκλεγούν στο κοινοβούλιο. Η συνέχιση του πολέμου στα ανατολικά παρείχε επίσης στους πολιτικούς του Κιέβου δικαιολογία για να απομακρύνει τις μεταρρυθμίσεις, ζητώντας επιπλέον βοήθεια από την Δύση.

Για την Ρωσία, η Ντόνμπας χρησιμεύει ως μέσο για την άσκηση πίεσης στην Ουκρανία. Οι αρχές των μη αναγνωρισμένων δημοκρατιών είναι εντελώς υπό τον έλεγχο του Κρεμλίνου, και είναι έτοιμες να εκπληρώσουν τις όποιες οδηγίες -είτε να επιστρέψουν στην Ουκρανία ως υποστηρικτές του «ρωσικού κόσμου», την εξαπλούμενη σφαίρα της ρωσικής πολιτιστικής και πολιτικής κυριαρχίας που η Μόσχα επιδιώκει να οικοδομήσει, είτε να συνεχίσουν ως ηγέτες μη αναγνωρισμένων δημοκρατιών, είτε ακόμη και να ενσωματώσουν τυπικά τα εδάφη τους στην Ρωσία. Η Μόσχα κρατάει στην επιφάνεια τις οικονομίες των δημοκρατιών της Ντόνμπας και παρέχει πολλά από τα κοινωνικά προγράμματα που απέσυρε η Ουκρανία, όταν κήρυξε αυτά τα εδάφη ως μια ζώνη ρωσικής κατοχής.

Ανεξάρτητα από το ποιος θα κερδίσει τις επερχόμενες εκλογές, η σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών είναι πιθανό να συνεχιστεί. Η κατάσταση στην Αζοφική Θάλασσα είναι ένα καλό παράδειγμα του πώς θα μπορούσε να μοιάζει η επόμενη αντιπαράθεση. Η Ρωσία θεωρεί ότι η Αζοφική αποτελεί μέρος των χωρικών της υδάτων και η ζώνη των στενών του Κερτς έχει καταστεί ιδιαίτερα σημαντική από τότε που η Μόσχα δημιούργησε μια γέφυρα που συνδέει την Κριμαία με την ηπειρωτική Ρωσία. Ωστόσο, η Ουκρανία θεωρεί ότι ο ρωσικός έλεγχος επί της Αζοφικής Θάλασσας αποτελεί απειλή για τα εθνικά της συμφέροντα, κυρίως επειδή η Ρωσία θα μπορούσε να αποκλείσει την πρόσβαση σε ουκρανικούς λιμένες, οι οποίοι είναι κρίσιμοι για την οικονομία της χώρας.