Η προστιθέμενη γεωπολιτική αξία της Ελλάδας και η εξωτερική της πολιτική | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η προστιθέμενη γεωπολιτική αξία της Ελλάδας και η εξωτερική της πολιτική

Μια στρατηγική και θεσμική θεώρηση*

Ξεχωριστή στρατηγική σημασία έχει η στερεή, ουσιαστική και αποτελεσματική σχέση και συνεργασία μας με τις ΗΠΑ. Στοιχείο που αναδεικνύει και αξιοποιεί το μεγάλο γεωστρατηγικό πλεονέκτημα της Βάσης της Σούδας, αλλά και του ελλαδικού χώρου γενικότερα.

Εδώ θα πρέπει να τονισθεί ότι θα ήταν προς το συμφέρον της Ελλάδας, η συμφωνία αξιοποίησής της Σούδας να γίνεται πλέον με ορίζοντα τουλάχιστον πενταετίας και όχι ανά έτος, όπως γίνεται σήμερα. Αυτό θα βοηθούσε στην χάραξη μακροχρόνιου σχεδιασμού με αμοιβαία οφέλη.

Σε όλα αυτά προστίθεται και ο πολλαπλασιαστικός παράγοντας ισχύος που δίνει στην Ελλάδα η Κύπρος, το δεύτερο κράτος του Ελληνισμού, όπως ήδη αναφέρθηκε. Ενεργώντας σε συνεργασία και συντονισμό με την Κύπρο, μπορούμε να οικοδομήσουμε ένα χώρο σταθερότητας και οικονομικής ανάπτυξης στην Ανατολική Μεσόγειο. Στο σημείο αυτό είναι χρήσιμο να τονισθεί η ανάγκη να προχωρήσουμε στην σύσταση και θεσμοθέτηση ενός Ανωτάτου Συμβουλίου Στρατηγικής Συνεργασίας Ελλάδας-Κύπρου. Αντίστοιχα Συμβούλια συνεργασίας έχουμε με άλλες χώρες, ακόμα και με την Τουρκία, αλλά όχι με την Κυπριακή Δημοκρατία.

Πολλαπλά σημαντική είναι η συνεργασία με το Ισραήλ. Η τριμερής συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, θα μπορούσε να ονομαστεί «Τριπλή Συνεννόηση των δημοκρατιών της Ανατολικής Μεσογείου» ή «Συνεννόηση των τριών Δ» - «The 3 D's project».

Το τριμερές αυτό σχήμα μπορεί να αποτελέσει τη σπονδυλική στήλη μιας ευρύτερης περιφερειακής συνεργασίας με συμμετοχή μετριοπαθών αραβικών χωρών της περιοχής, όπως η Αίγυπτος, ο Λίβανος και η Ιορδανία. Ευεργετικός καταλύτης στην πρόοδο προς ένα τέτοιο σχήμα συνεργασίας θα ήταν η επίλυση του Παλαιστινιακού στην βάση των δυο ανεξάρτητων κρατών. Προς το παρόν, τα βήματα πρέπει να είναι προσεκτικά και σταθερά. Τα μηνύματα που εκπέμπονται από την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες για την οικοδόμηση ενός τέτοιου σχήματος συνεργασίας είναι υποστηρικτικά και ενθαρρυντικά. Η πρόοδος που έχει γίνει προς την κατεύθυνση αυτή από διαδοχικές ελληνικές και κυπριακές κυβερνήσεις είναι ορατή. Έχουμε αρχίσει να βλέπουμε τις πρώτες θετικές προοπτικές με την προώθηση του αγωγού Eastmed και των άλλων ενεργειακών σχεδίων στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως το σχέδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, «EuroAsia Interconnector».

Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Όλα όσα προαναφέρθηκαν συνιστούν την γεωπολιτική πρώτη ύλη που ως Ελλάδα έχουμε στα χέρια μας. Δεν είναι διόλου αμελητέα. Το αντίθετο. Συνιστά πολύτιμο γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό κεφάλαιο, πολλαπλώς αξιοποιήσιμο. Για την ασφάλεια, για την οικονομία, για τον ρόλο μας στην περιοχή. Μάλιστα, είναι τέτοιο το γεωπολιτικό κεφάλαιο της χώρας μας και η προστιθέμενη γεωστρατηγική της αξία, που διατρέχει έναν κίνδυνο, γνωστό και από το ιστορικό της παρελθόν, να γίνει δηλαδή πεδίο ανταγωνισμών και αντιπαράθεσης διαφόρων συμφερόντων.

Δεν θέλουμε έναν τέτοιο ανταγωνισμό συμφερόντων και επιρροής να εξελίσσεται στην χώρα μας. Θέλουμε σύνθεση. Παραγωγική, αμοιβαία επωφελή συνεργασία. Άλλωστε, τα πράγματα είναι δεδομένα και πρέπει να είναι σαφή προς κάθε κατεύθυνση. Η Ελλάδα είναι, αμετάθετα, μια Δυτική, ευρωπαϊκή χώρα που τιμά τις συμμαχίες και τις υποχρεώσεις προς τους εταίρους και συμμάχους της. Από εκεί και πέρα και στη βάση αυτή, ανοίγεται ένα ευρύτατο φάσμα δυνατοτήτων και επιλογών συνεργασίας και σύσφιξης σχέσεων αμοιβαίου οφέλους με όλα τα κράτη. Είναι ακριβώς αυτό που ονομάζουμε πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική ανοικτών οριζόντων.

Όμως, η υποστήριξη, η ανάπτυξη και η αξιοποίηση της γεωπολιτικής μας αξίας δεν θα προκύψει από αυτοματισμούς. Η ύπαρξη των κεκτημένων δεν συνεπάγεται και αξιοποίησή τους. Απαιτείται συστηματικός σχεδιασμός και στοχευμένη προσπάθεια. Η χώρα πρέπει να εργασθεί με όραμα και πρόγραμμα και στο εσωτερικό μέτωπο και στην εξωτερική της πολιτική.

Η επιτυχία ή η αποτυχία, θα εξαρτηθεί από ευρύτερες σοβαρές αποφασιστικές επιλογές που θα αφορούν στην οικονομία, στους θεσμούς, στην λειτουργία του κράτους, στην κοινωνία. Αποφάσεις απαραίτητες για μια συνολική ανάταξη της χώρας στις οποίες πρέπει να ενσωματωθούν λειτουργικά και οι αποφάσεις για την εξωτερική πολιτική. Άλλωστε, στην εποχή μας, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της συνεχώς διευρυνόμενης αλληλεξάρτησης, αυστηρός διαχωρισμός εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής δεν υφίσταται. Κάτι τέτοιο στερείται πραγματικού αντικρίσματος. Η διασύνδεση και αλληλεπίδραση εσωτερικού και εξωτερικού, εθνικού και διεθνούς είναι η μόνη πραγματικότητα.

Χρειαζόμαστε ένα νέο, ρεαλιστικό και ταυτόχρονα οραματικό, ολοκληρωμένο σχέδιο δράσεων, πέρα από παλαιά στεγανά και αγκυλώσεις, που θα επιτρέψουν στην Ελλάδα: Να αξιοποιήσει την προστιθέμενη γεωπολιτική της αξία. Να κινητοποιήσει τα αναξιοποίητα κεφάλαια ήπιας ισχύος και επιρροής που διαθέτει όπως ο πολιτισμός, ο ομογενειακός Ελληνισμός και η ναυτιλία. Να αντεπεξέλθει με επιτυχία στις νέες οξυμένες περιφερειακές προκλήσεις και στις ευρωπαϊκές αβεβαιότητες. Να υπηρετήσει, τελικά, τα εθνικά της συμφέροντα με ασφάλεια και σταθερότητα.

12022019-3.jpg

Ο επικεφαλής του Τομέα Εξωτερικών της ΝΔ, Γεώργος Κουμουτσάκος, σε εκδήλωση της Πρεσβείας της Κύπρου στην Αθήνα, στις 30 Μαΐου 2018. Πηγή: www.cut.ac.cy
-------------------------------------------------------------------

Είναι επείγουσα ανάγκη να προχωρήσουμε μπροστά διότι η συγκυρία είναι ιδιαίτερα κρίσιμη. Για δύο, κυρίως, λόγους.