Κερδίζει ο ακροδεξιός λαϊκισμός έδαφος στην Ισπανία; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Κερδίζει ο ακροδεξιός λαϊκισμός έδαφος στην Ισπανία;

Τι σημαίνει για τη Μαδρίτη η άνοδος του Vox στην Ανδαλουσία

Παρ’ όλα όσα έχουν γίνει με τις επιδόσεις του Vox στις ανδαλουσιανές εκλογές, δεν είναι ο πολιτικός σεισμός [11] που πολλοί ισχυρίζονται ότι έγινε. Πρώτον, δεν είναι σαν να εξαφανίστηκε η άκρα δεξιά στην Ισπανία με τον θάνατο του Φράνκο. Στην μετα-φρανκική δημοκρατία, η ακροδεξιά κρυβόταν σε κοινή θέα ως μέρος του συντηρητικού λαϊκού κόμματος ή του ΡΡ, το οποίο στην εποχή μετά τον Φράνκο χρησίμευσε ως ομπρέλα για όλες τις παρατάξεις της ισπανικής δεξιάς, από τους συντηρητικούς της κύριας τάσης μέχρι τους νεοφασίστες. Δεν είναι περίεργο ότι πολλοί από τους ηγέτες τους Vox, συμπεριλαμβανομένου και του Abascal, είναι πρώην αξιωματούχοι του PP και ότι υπάρχει σημαντική αλληλεπικάλυψη μεταξύ της ατζέντας του Vox και εκείνης του PP. Το πιο αξιοσημείωτο είναι η απροθυμία των δύο κομμάτων να απορρίψουν σαφώς το φασιστικό παρελθόν της Ισπανίας. Μόλις τον περασμένο Ιούνιο, το ΡΡ στάθηκε μόνο ανάμεσα στα σημαντικότερα πολιτικά κόμματα, αντιτιθέμενο στην εκταφή και την απομάκρυνση [12] των υπολειμμάτων του Φράνκο από το μνημείο του εμφύλιου πολέμου στην Κοιλάδα των Πεσόντων.

Το Vox απέχει επίσης πολύ από το να ελέγχει την Ανδαλουσία. Το ισπανικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) παραμένει το μεγαλύτερο κόμμα στο κοινοβούλιο της Ανδαλουσίας, με 33 έδρες, από 47 έδρες που κέρδισε το κόμμα το 2015. Πράγματι, τέσσερα κόμματα κέρδισαν περισσότερες ψήφους από το Vox: Το PSOE, το PP, το λαϊκίστικο αριστερό Podemos, και το κεντρώο Ciudadanos. Και ενώ η είσοδος του Vox στον κυβερνητικό συνασπισμό της Ανδαλουσίας όντως προτείνει μια νέα συντηρητική κατεύθυνση για μια περιοχή γνωστή ως προπύργιο του ισπανικού σοσιαλισμού, δεν αποτελεί μια συνολική ριζοσπαστικοποίηση. Η τελική συμφωνία [13] που υπέγραψε το PP και το Ciudadanos με το Vox για να διαμορφώσουν την κυρίαρχη κυβέρνηση δεν περιλαμβάνει καμία από τις πιο ακραίες απαιτήσεις που είχε θέσει το τελευταίο κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, όπως η κατάργηση των νόμων που προωθούν την ισότητα των φύλων ή εκείνων που προστατεύουν τις γυναίκες από την ενδοοικογενειακή βία και την LGBT κοινότητα κατά των διακρίσεων. Άλλα ριζοσπαστικά αιτήματα, συμπεριλαμβανομένης της κατάργησης του Νόμου της Ιστορικής Μνήμης και της προστασίας της Ανδαλουσίας από την «ισλαμική απειλή», απήλαυσαν μόνο λεκτικές διαβεβαιώσεις στο κείμενο της συμφωνίας.

Το πιο σημαντικό, το αντιμεταναστευτικό μήνυμα του Vox, το οποίο είναι πραγματικά νέο για ένα δεξιό κόμμα στην Ισπανία, βρήκε απήχηση στην Ανδαλουσία για έναν πολύ συγκεκριμένο λόγο. Ως η νοτιότερη περιοχή της χώρας, η Ανδαλουσία υπήρξε το σημείο επαφής της παράνομης μετανάστευσης στην Ισπανία από την βόρεια Αφρική, μέσω των στενών του Γιβραλτάρ. Παρόλο που η Μαδρίτη και οι Βρυξέλλες έδωσαν κάποια βοήθεια στην περιοχή για να ανακουφίσουν την κρίση, η Ανδαλουσία, η οποία έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας στην Ευρώπη και είναι μια από τις φτωχότερες περιφέρειες της Ισπανίας, τελικά απέμεινε [μόνη στο] να αναλάβει την ευθύνη για αυτήν. Μόνο το περασμένο έτος, περίπου 50.000 μετανάστες εισήλθαν παράνομα στην Ισπανία, υπερδιπλάσιοι από τον αριθμό των προηγούμενων ετών και περισσότεροι από τον αριθμό που εισήλθαν [14] σε όλη την Ιταλία και την Ελλάδα.

Το Vox κεφαλαιοποίησε όχι μόνο την ανησυχία της περιοχής σχετικά με τη μετανάστευση αλλά και την κόπωση των ψηφοφόρων της με το PSOE, το κόμμα που κυβέρνησε την Ανδαλουσία αδιάλειπτα για σχεδόν 40 χρόνια. Μια μακριά σειρά από σκάνδαλα διαφθοράς [15] που ενέπλεκαν τον ανδαλουσιανό κλάδο του PSOE επιδείνωσε αυτή την κόπωση. Ειδικότερα, οι συνεχιζόμενες έρευνες για διαφθορά δυο πρώην προέδρων της κυβέρνησης της Ανδαλουσίας, του Manuel Chavez και του José Antonio Griñán, οι οποίοι από κοινού κυβέρνησαν την Ανδαλουσία για περισσότερο από δύο δεκαετίες, ενίσχυσαν το επιχείρημα του Vox ότι ήταν καιρός να σταματήσει ο ολιγαρχικός έλεγχος των σοσιαλιστών στην περιοχή και έσπειρε σημαντική απογοήτευση μεταξύ των αριστερών ψηφοφόρων. Αυτό βοηθά να εξηγηθεί η χαμηλή συμμετοχή στις εκλογές: 46,4% των 6,5 εκατομμυρίων εγγεγραμμένων ψηφοφόρων (περίπου πέντε μονάδες χαμηλότερα από ό, τι στις εκλογές του 2015).

ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

Η επιτυχία του Vox στην Ανδαλουσία θα είναι δύσκολο να ξαναδημιουργηθεί αλλού και όχι μόνο λόγω των ιδιαιτεροτήτων της πολιτικής της περιοχής. Οι πολιτικοί από όλο το ιδεολογικό φάσμα εργάζονται πυρετωδώς για να εμποδίσουν το Vox να διεισδύσει στις περιοχές τους. Αυτή η προσπάθεια επικεντρώνεται στην απεικόνιση οποιουδήποτε συμβιβασμού με το Vox ως απαράδεκτου. Ένα παράδειγμα είναι ο Manuel Valls, ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας, ο οποίος τώρα κατεβαίνει ως ανεξάρτητος για να είναι ο επόμενος δήμαρχος της Βαρκελώνης. (Ο Valls κατέχει διπλή ισπανική και γαλλική υπηκοότητα). Προσπαθώντας να ενισχύσει την ελκυστικότητά του μεταξύ των Καταλανών ψηφοφόρων, ο Valls είπε σε μια συνέντευξη στο ραδιόφωνο [16], «Δεν υπάρχει περιθώριο συμφωνίας με το Vox».

Το Vox αντιμετωπίζει επίσης ένα πιο πολυπληθές πολιτικό τοπίο έξω από την Ανδαλουσία. Σε περιφέρειες που έχουν μακρά και εδραιωμένη ιστορία αποσχιστικού εθνικισμού (που η Ανδαλουσία δεν έχει), όπως η Χώρα των Βάσκων, η Καταλονία και η Γαλικία, τα ισχυρά περιφερειακά-εθνικιστικά κόμματα κυριαρχούν στην τοπική πολιτική. Αυτό δυσκολεύει το Vox να εισέλθει στον πολιτικό ανταγωνισμό και εμποδίζει την ανάπτυξη του κόμματος, δεδομένου του εκλογικού βάρους των αυτονομιστικών περιφερειών στις εθνικές εκλογές. Η Καταλονία φιλοξενεί την Βαρκελώνη, την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ισπανίας και την ιστορική οικονομική ατμομηχανή της. Και σε εθνικό επίπεδο, ένα μείγμα ιστορικών και διαρθρωτικών παραγόντων καθιστά απίθανο ότι ο δεξιός λαϊκισμός του Vox θα βρει έδαφος με την ίδια δύναμη που έχουν παρόμοιες ατζέντες σε άλλα μέρη της Ευρώπης.