Θα εγκαταλείψουν τον Maduro οι υποστηρικτές του;

Αλλά η τροφοδοσία από το κράτος είναι τώρα σε κίνδυνο. Στα τέλη Ιανουαρίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέβαλαν κυρώσεις στην κρατική επιχείρηση πετρελαίου της Βενεζουέλας, την PDVSA, η οποία μέχρι τότε ήταν η μόνη μεγάλη πηγή σκληρού συναλλάγματος για την κυβέρνηση Maduro. Με το να παγώσουν τα έσοδα από τις αγορές βενεζουελάνικου πετρελαίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες ελπίζουν να λιμοκτονήσουν το καθεστώς και να πείσουν τις φράξιες εντός της κυβέρνησης να εγκαταλείψουν τον Maduro, ανοίγοντας τον δρόμο για τον Γκουαϊδό και τις ελεύθερες εκλογές. Αντ’ αυτού, αξιωματούχοι της Βενεζουέλας έσπευσαν να βρουν εναλλακτικές πηγές εισοδήματος: Για παράδειγμα, μεταφέροντας χρυσό στην Τουρκία ή πουλώντας πετρέλαιο σε τρίτους μέσω Ρώσων διαμεσολαβητών. «Ψάχνουμε πώς μπορούμε να ανταπεξέλθουμε», δήλωσε ένας κορυφαίος αξιωματούχος.

Οι πρακτικές λεπτομέρειες της επιβίωσης κυριαρχούν τώρα στις κυβερνητικές συζητήσεις. Πώς μπορεί η Βενεζουέλα να διυλίσει το βαρύ αργό της; Τι θα ζητήσουν η Κίνα και η Ρωσία -αμφότερες οι οποίες υποστηρίζουν δημοσίως τον Maduro, αλλά διστάζουν να τον διασώσουν- ως αντάλλαγμα για βοήθεια; Πώς θα ανταποκριθούν οι ανώτατοι αξιωματικοί του στρατού στην επιδεινούμενη πενία της χώρας, η οποία κινδυνεύει να προκαλέσει πολιτικές αναταραχές; Κατά την διάρκεια του Σαββατοκύριακου, ξέσπασαν μάχες κατά μήκος των συνόρων της Βενεζουέλας με την Κολομβία και την Βραζιλία, καθώς οι πιστές στον Maduro δυνάμεις εμπόδισαν την είσοδο ανθρωπιστικών αυτοκινητοπομπών στην χώρα τους. Πάνω από 100 μέλη των δυνάμεων ασφαλείας της Βενεζουέλας φέρονται να έχουν διασχίσει τα σύνορα με την Κολομβία για να αποσκιρτήσουν. Πόσος καιρός θα περάσει μέχρι να μετατραπεί αυτή η στάλα σε πλημμύρα ή μέχρι οι στρατηγοί της Βενεζουέλας να καλέσουν τα στρατεύματά τους να ανοίξουν πυρ;

Ένα μέλος της εθνικής φρουράς της Βενεζουέλας που αποσκίρτησε στην Βραζιλία παρουσιάζει την στρατιωτική ταυτότητά του, τον Φεβρουάριο του 2019. RICARDO MORAES / REUTERS
----------------------------------------------------------------

ΧΩΡΟΣ ΓΙΑ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟ;

Η προοπτική μιας παρατεταμένης μάχης για να επιβιώσει από το διεθνές μποϊκοτάζ εγείρει ένα δυσάρεστο ερώτημα για τον Τσαβισμό ως πολιτικό σχέδιο. Η πρώτη αρχή του κινήματος είναι η αντίσταση στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό και στην ανώτερη αστική τάξη της Βενεζουέλας, αλλά δεν είναι λιγότερο προσηλωμένο στην καταπολέμηση της κακουχίας, της ανισότητας και του πολιτικού αποκλεισμού. Η [προεκλογική] εκστρατεία για αυτά τα ζητήματα βοήθησε τον Τσαβισμό να κερδίσει εκλογές δίκαια και εμφατικά για τα πρώτα 15 χρόνια του στην εξουσία, και του επέτρεψε ακόμη και τώρα να διατηρήσει την υποστήριξη τουλάχιστον του 20% του εκλογικού σώματος. Εάν η διατήρηση της εξουσίας υπονομεύει αυτούς τους στόχους, θα έπρεπε οι Τσαβιστές να αναστείλουν προσωρινά την αιτία τους –«για την ώρα», όπως περιβόητα δήλωσε ο Τσάβεζ μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 1992- και να συμφωνήσουν σε μια πολιτική μετάβαση; Ή μήπως η εξουσία πάντα αξίζει να κατέχεται, ανεξάρτητα από το κόστος και τα δεινά;

Όταν ερωτήθηκαν, αρκετοί Τσαβίστας ήταν πρόθυμοι να ενθαρρύνουν παραχωρήσεις για να καθησυχάσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες και την αντιπολίτευση. Ήταν έτοιμοι να εξετάσουν το ενδεχόμενο να φέρουν μεγαλύτερη πολιτική ισορροπία στο σώμα που διευθύνει το εκλογικό σύστημα, το Εθνικό Εκλογικό Συμβούλιο˙ να αποκαταστήσουν τις νομοθετικές εξουσίες της Εθνοσυνέλευσης, στην οποία ηγείται η αντιπολίτευση˙ και να αποδεχθούν αξιόπιστους διεθνείς παρατηρητές για τις επόμενες εκλογές. Μιλήσαμε με τον κύριο σύμβουλο ενός Chavista, γνωστού για τον ρεαλισμό του, ο οποίος συχνά αναφέρεται ως ηγέτης της επόμενης γενιάς του κινήματος. Ο σύμβουλος επεσήμανε μια πρόσφατη συνέντευξη στην οποία ο Μαδούρο αρνήθηκε να αποκλείσει την διεξαγωγή πρόωρων προεδρικών εκλογών -ένα βασικό αίτημα της αντιπολίτευσης- ως απόδειξη ότι το καθεστώς ήταν πρόθυμο να διαπραγματευτεί. Ένα μέλος της ομόφωνα φιλοκυβερνητικής Συντακτικής Συνέλευσης, ένας πιστός αλλά επικριτικός Τσαβιστής, μέχρι που συζήτησε υποθετικά για την προοπτική μιας προσωρινής στρατιωτικής διοίκησης για να ανοίξει τον δρόμο για ενδεχόμενες εκλογές χωρίς τον Maduro. Η ιδέα, την οποία ο αξιωματούχος έθεσε αλλά δεν ενέκρινε, ήταν ότι οι στρατηγοί θα μπορούσαν να πάρουν την εξουσία για ένα ή δύο χρόνια, να διαπραγματευτούν μια διευθέτηση με την αντιπολίτευση και την διεθνή κοινότητα και στην συνέχεια να διεξάγουν εκλογές πριν επιστρέψουν την εξουσία σε πολιτικούς ηγέτες. Πράγματι, τα μέλη της αντιπολίτευσης έκαναν παρόμοια σχέδια, αλλά θα έπρεπε να εγκριθούν από τον Maduro, πράγμα που σημαίνει ότι είναι απίθανο να καρποφορήσουν.

Ωστόσο, υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι οποιαδήποτε διευθέτηση με την αντιπολίτευση θα είναι στην καλύτερη περίπτωση με «μισή καρδιά» και στην χειρότερη περίπτωση ένα τακτικό δόλωμα που πρέπει να παραμεριστεί με την πρώτη ευκαιρία. Ο ίδιος Τσαβιστής, που επισημαίνει τις πιθανές αυτές παραχωρήσεις, αρνείται να αναγνωρίσει τον ρόλο των [Τσαβιστών] ηγετών στην παρεμπόδιση προηγούμενων συζητήσεων με την αντιπολίτευση και, από το 2016, στην στρέβλωση του εκλογικού συστήματος για να εξασφαλίσουν κυβερνητικές νίκες. Μιλήσαμε με έναν αντιφρονούντα Chavista και έναν πρώην κυβερνητικό υπουργό ο οποίος παραμένει κοντά στους ηγέτες του κόμματος. Ήταν πεπεισμένος ότι ο Maduro είχε επιφέρει την τρέχουσα κρίση στον εαυτό του. «Η κυβέρνηση», είπε, «ανατίναξε την εκλογική οδό για οποιαδήποτε πρόκληση από την αντιπολίτευση, και το αποτέλεσμα είναι ο Guaidó».