Οι τζιχαντιστές κατευθύνονται στις πατρίδες τους | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι τζιχαντιστές κατευθύνονται στις πατρίδες τους

Χιλιάδες Δυτικοί συμμετείχαν στο ISIS. Πρέπει να τους επιτραπεί να επιστρέψουν;
Περίληψη: 

Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις για την αντιμετώπιση των αμέτρητων μαχητών του ISIS, από την Ευρώπη και αλλού, που τώρα βρίσκονται υπό κράτηση από τις κουρδικές δυνάμεις που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ. Όμως, η κατάσταση είναι εξαιρετικά ασταθής, και το να αφεθούν οι οικογένειες του ISIS σε στρατόπεδα και φυλακές ή να παραδοθούν στο Ιράκ για εκτέλεση, δεν είναι μια βιώσιμη τακτική.

H JYTTE KLAUSEN είναι καθηγήτρια Διεθνούς Συνεργασίας στην έδρα Lawrence A. Wien στο Πανεπιστήμιο Brandeis και τοπική συνεργάτις στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών του Χάρβαρντ.

Όταν οι Δυτικοί έφτασαν στο χαλιφάτο, έκαιγαν τα διαβατήριά τους, απορρίπτοντας τελετουργικά την εθνική τους ταυτότητα, και κόμπαζαν για την πράξη τους στο Twitter. Τώρα που το Ισλαμικό Κράτος (ή ISIS) έχει χάσει τα τελευταία εδάφη του στο Ιράκ και την Συρία, εκατοντάδες από αυτούς τους Δυτικούς και τα παιδιά τους έχουν κολλήσει σε στρατόπεδα και φυλακές στην βόρεια Συρία και το Ιράκ, συχνά ελπίζοντας να επιστρέψουν στις πατρίδες τους. Οι κυβερνήσεις τους, ωστόσο, δεν θέλουν να πάρουν πίσω τούς τζιχαντιστές -και καταφεύγουν σε αμφίβολα μέτρα για να τους αφήσουν εκτός.

07062019-1.jpg

Γυναίκες σε στρατόπεδο για εσωτερικά εκτοπισμένα άτομα στην βορειοανατολική Συρία, τον Απρίλιο του 2019. ALI HASHISHO / REUTERS
--------------------------------------------------------------------------

Πάρτε την περίπτωση της Shamima Begum. Το 2015, στην ηλικία των 15 ετών, η Begum και δύο φίλες από το σχολείο, αμφότερες έφηβες, έφυγαν από το σπίτι τους στο ανατολικό Λονδίνο και πέταξαν στην Κωνσταντινούπολη. Από εκεί, πήραν ένα λεωφορείο για τα συριακά σύνορα, φτάνοντας τελικά στην Raqqa, όπου εντάχθηκαν στο ISIS. Εκείνη την εποχή, τα κορίτσια ήταν η επιτομή του φαινομένου των «νυφών της τζιχάντ»: Ευάλωτες νεαρές γυναίκες προετοιμασμένες από ιντερνετικούς στρατολόγους για να παντρευτούν ισλαμιστές μαχητές στην Συρία.

Μια διαφορετική εικόνα προέκυψε για την Begum και τα κίνητρά της σε μια συνέντευξη [1] που έδωσε στους The Times τον Φεβρουάριο, αφότου μια δημοσιογράφος την εντόπισε σε ένα στρατόπεδο του ΟΗΕ για εσωτερικά εκτοπισμένα άτομα (internally displaced persons, IDP) στην ανατολική Συρία. Η Begum εξήγησε ότι είχε φύγει για να αναζητήσει μια «τέλεια οικογένεια» στο ISIS και ότι δεν μετάνιωνε για τίποτα. Επίσης, δήλωσε εθελοντικά ότι όταν είδε ένα αποκεφαλισμένο κεφάλι σε κάδο απορριμμάτων, «δεν στενοχωρήθηκε» και, σε μια μεταγενέστερη συνέντευξη [2] στο BBC, υπονόησε ότι οι βόμβες το 2017 στο Μάντσεστερ ήταν ένα «είδος αντιποίνων» για τις επιθέσεις της Δύσης στο ISIS.

Δέκα ημέρες μετά την άφιξή της στην Raqqa το 2015, η Begum παντρεύτηκε έναν Ολλανδό άνδρα που είχε μεταστραφεί στο Ισλάμ και έγινε μαχητής του ISIS. Το νεαρό ζευγάρι είχε τρία παιδιά, εκ των οποίων όλα πέθαναν σύντομα, το τρίτο λίγο μετά την γέννησή του στο στρατόπεδο όπου η Μπέγκουμ έφτασε αφότου διέφυγε από τον τελευταίο εναπομείναντα θύλακα του ISIS. Ο σύντροφος της Begum, Yago Riedijk, τώρα 27 ετών, κρατείται σε στρατόπεδο κρατουμένων στην Βόρεια Συρία. Σε μια συνέντευξή του στο BBC [3], ο Riedijk έστειλε την αγάπη του στην Begum και είπε ότι ελπίζει ότι θα τους επιτραπεί να επιστρέψουν στην Ολλανδία μαζί.

Αλλά αυτή η προοπτική είναι απίθανη. Η ολλανδική κυβέρνηση καταδίκασε τον Riedijk ερήμην επειδή προσχώρησε σε τρομοκρατική οργάνωση και είναι ύποπτος για μια ματαιωθείσα τρομοκρατική επίθεση τύπου Παρισιού στην ιδιαίτερη πατρίδα του το 2018. Ο ψευτογάμος του με την Begum, όπως όλες οι αντίστοιχες ενώσεις [ζευγαριών] που διαχειρίστηκε το ISIS, δεν ισχύουν νομικά, οπότε οι Riedijk και Begum σχεδόν σίγουρα δεν δικαιούνται οικογενειακή επανένωση στην Ολλανδία ή οπουδήποτε αλλού.

07062019-2.jpg

Η Shamima Begum και δύο φίλες της στο αεροδρόμιο Gatwick του Λονδίνου προτού πετάξουν για την Τουρκία, τον Φεβρουάριο του 2015. METROPOLITAN POLICE / THE NEW YORK TIMES / REDUX
----------------------------------------------------------------

Ορισμένες από τις γυναίκες που είναι γνωστές ως νύφες των τζιχαντιστών έχουν δει τρομακτική βία και έχασαν παιδιά και συζύγους. Μερικές πάσχουν από μετατραυματικό στρες και άλλες παθήσεις. Πολλές είναι έγκυοι ή έχουν πολλά παιδιά που γεννήθηκαν σε έδαφος του ISIS. Ωστόσο, μεταξύ αυτών των γυναικών συγκαταλέγονται και πολλές που έχουν λεηλατήσει την ιδιοκτησία ανθρώπων που δραπέτευαν από το ISIS, ή είχαν προσχωρήσει στην hesba –την γυναικεία θρησκευτική αστυνομία του ISIS- και έχουν τυραννήσει άλλες Μουσουλμάνες γυναίκες. Μερικές έχουν καυχηθεί ότι έβαλαν γυναίκες σε δουλεία. Τον Απρίλιο, μια Γερμανίδα επαναπατρισθείσα του ISIS, η Jennifer Wenisch, η οποία φέρεται να ήταν μέλος της αστυνομίας ηθικής στην Φαλούτζα και την Μοσούλη, δικάστηκε [4] στην Γερμανία για εγκλήματα πολέμου και για την δολοφονία ενός πεντάχρονου κοριτσιού Yazidi, το οποίο αυτή και ο σύζυγός της κρατούσαν ως σκλάβα στην Συρία. Η Begum και άλλες όπως αυτή, ισχυρίζονται τώρα ότι ήταν απλώς νοικοκυρές στην Συρία, αλλά οι λογαριασμοί τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης [5] δείχνουν ότι ορισμένες από αυτές ενδέχεται να έχουν διαπράξει εγκλήματα ακόμη και πέρα από την πράξη συμμετοχής σε μια δολοφονική τρομοκρατική οργάνωση.

Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, οι υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ κουρδικές δυνάμεις στην ανατολική Συρία κρατούν [φυλακισμένους] τώρα περισσότερους από χίλιους Δυτικούς άνδρες και γυναίκες όπως την Begum και τον σύντροφό της, μαζί με πολλά παιδιά, σε φυλακές και στρατόπεδα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πιέσει τους Ευρωπαίους συμμάχους τους να δικάσουν αυτούς τους κρατουμένους στις χώρες καταγωγής τους. Νωρίτερα φέτος, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, έγραψε στο Τουίτερ [6] ότι η Γαλλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες χώρες θα έπρεπε να επαναπατρίσουν και να διώξουν [ποινικά] τους 800 άνδρες από την Ευρώπη που είναι μεταξύ των κρατουμένων μαχητών. Διαφορετικά, προειδοποίησε ο Trump, οι άνδρες θα απελευθερωθούν και πιθανότατα θα επιστρέψουν στην Ευρώπη για να διαπράξουν νέες φρικαλεότητες εκεί. (Ο Trump, από την πλευρά του, αντιτίθεται στον επαναπατρισμό της 24χρονης Hoda Muthana, η οποία ταξίδεψε στην Συρία από την Αλαμπάμα το 2014 και της οποίας το διαβατήριο ανακλήθηκε από την διοίκηση του Ομπάμα το 2016).