Πώς να αντιμετωπιστεί η Τουρκία

Οι ασχολούμενοι κατ’ επάγγελμα με τα διεθνή θέματα, καθηγητές, αναλυτές, στρατιωτικοί, κλπ. στην απαρίθμηση των κινήσεων στις οποίες προβαίνει ή ενδέχεται να προβεί η Τουρκία καθώς και τις κλιμακούμενες αντιδράσεις της Κύπρου και της Ελλάδας και στο πώς αναβαθμίζονται, είναι, σε τελευταία ανάλυση, απαισιόδοξοι και δέχονται πως, ό,τι και να συμβεί σχετικά με τα άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Τουρκία, ο Erdoğan ενεργεί βάσει μακροχρόνιου σχεδιασμού και πάντοτε υλοποιεί τις απειλές του. Επίσης πιστεύουν, ότι τόσο οι Ευρωπαίοι όσο κυρίως οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ουσιαστικά αδύνατον να εγκαταλείψουν την Τουρκία και ότι ενδέχεται να της επιτραπεί να δημιουργήσει ένα τετελεσμένο γεγονός (fait accompli) και να παρέμβουν εκ των υστέρων για να σταματήσει μια [ενδεχόμενη] σύρραξη πράγμα που σημαίνει ότι θα είμαστε οπωσδήποτε η χαμένη πλευρά.

Ας μην έχουμε αυταπάτες. Αν υλοποιηθεί το σενάριο αυτό, η Ελλάδα και η Κύπρος απεμπολούν όλα όσα δημιούργησαν τα τελευταία χρόνια, δηλ. την ανέλιξή τους σε κομβικούς παίκτες στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Μέση Ανατολή, και την αναγνώριση όχι μόνο από της Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και από τα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου, του κεντρικού ρόλου τους στην εξόρυξη και μεταφορά του φυσικού αερίου και των υδρογονανθράκων της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη, η οποία θα παύσει να έχει ως βασικό προμηθευτή την Ρωσία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Όμως, μέσα από παράνομη πράξη δεν μπορεί να παραχθεί δίκαιο. Η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται για την νομιμότητα, αρκείται σε πράξεις έμπρακτης αμφισβήτησης με τάσεις μονιμοποίησης της παρουσίας της. Απώτερος σκοπός είναι να εξαναγκάσει την Λευκωσία και την Αθήνα σε υποχώρηση από τα εν εξελίξει ενεργειακά τους προγράμματα και την αποδοχή συνεκμετάλλευσης με τους όρους της Άγκυρας.

Η Κύπρος, αξιοποιώντας το θετικό περιφερειακό και διεθνές περιβάλλον, προβαίνει σε συστηματική εκστρατεία ενημέρωσης σε όλα τα φόρα, αναφορικά με τις παραβιάσεις.

Ελλάδα και Κύπρος πρέπει εξ ίσου να συντηρούν το κλίμα δικαίου και παράλληλα να αναπτύσσουν στους εταίρους μας το τι ακριβώς διακυβεύεται στην Ανατολική Μεσόγειο πέραν της ασφάλειας τροφοδοσίας της Ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας, και πώς οι κινήσεις της Τουρκίας υπονομεύουν τα συμμαχικά και γενικώς τα Ευρωπαϊκά συμφέροντα.

Είναι, όμως, η φοβική αυτή ανάλυση των τουρκικών προθέσεων ορθή; Ή μήπως ο Erdoğan δημιουργεί όλα αυτά τα επεισόδια και τις λεκτικές επιθέσεις για να παραμένει στον θρόνο του; Κατασκευάζει ένα πολιτικό κλίμα ούτως ώστε ο κόσμος αφ’ ενός να φανατίζεται αφ’ ετέρου να μην ασχολείται με τα καθημερινά του προβλήματα. Σ’ αυτό βέβαια βοηθά και η πολιτισμική ανικανότητα των Τούρκων.

Το πραξικόπημα του 2016 απελευθέρωσε ένα υπόγειο κύμα αντιαμερικανισμού που προϋπήρχε στην Τουρκία και ο Erdoğan εκμεταλλεύεται τα αντιδυτικά αισθήματα για να παραμείνει στην εξουσία. Με ή χωρίς τον Erdoğan, η Τουρκία προσβλέπει προς νέες αντιδυτικές συμμαχίες. Η Τουρκία, όπως κυβερνάται σήμερα από τον Erdoğan, ήδη θεωρείται κράτος παρίας (rogue state) και η αντιμετώπισή της γίνεται προοδευτικά ανάλογη.

Οι πρώην σύντροφοι του Erdoğan, ο πρώην πρόεδρος, Αμπντουλάχ Γκιούλ, ο πρώην πρωθυπουργός και υπουργός των Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου, ο Bülent Arinç (πρώην Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης) και ο Ali Babacan, πρώην Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, προχωρούν στην ίδρυση νέου συντηρητικού κόμματος που θα συγκεντρώσει τον ισλαμικό κόσμο, χαιρέτησαν την εκλογή του Ιμάμογλου ο οποίος εξελέγη Δήμαρχος της Κωνσταντινουπόλεως και ο οποίος -όπως όλα δείχνουν- θα είναι ο αντίπαλος του Erdoğan στις επόμενες προεδρικές εκλογές. Ούτως ή άλλως, η εθνικιστική ρητορεία τόσο του Erdoğan όσο και του «γκρίζου λύκου» Μπαχτσελί αποδοκιμάστηκαν εκκωφαντικά στις επαναληπτικές εκλογές.

Ο Erdoğan έχει ήδη αντιληφθεί ότι η αλλοπρόσαλλη πολιτική του οδηγεί την χώρα του σε μεγάλες περιπέτειες, τόσο στο εξωτερικό με τους συμμάχους του όσο και στο εσωτερικό με την κοινωνία, βλέπει την στροφή των συμπατριωτών του, όπως απέδειξε η πανηγυρική [επαν]εκλογή Ιμάμογλου, και προσπαθεί να αποσείσει τις ευθύνες του για την κατάσταση αυτή, καταλογίζοντας στον γαμπρό του, Berat Albayrak, υπουργό Οικονομίας, την ευθύνη για την δεινή οικονομική κατάσταση που ευρίσκεται η χώρα, καθώς και στον υπουργό Εσωτερικών, Süleyman Soylu, για την σκληρή πολιτική στο εσωτερικό.

Από ό,τι διαφαίνεται, η πολιτική του Ιμάμογλου θα είναι διαμετρικά αντίθετη από του Erdoğan, η οποία απεδείχθη άκρως αποτυχημένη.

Εάν η Ελλάδα και η Κύπρος δεν αντισταθούν δυναμικά στην επιθετική πολιτική Erdoğan όπως απαριθμείται πιο πάνω, υποχωρήσουν στις πιέσεις της Τουρκίας και αρχίσουν συνομιλίες, είτε για την ΑΟΖ της Κύπρου είτε για συνεκμετάλλευση της ΑΟΖ του Αιγαίου, θα επέλθει άμεσα η κατάρρευση του αφηγήματος της δυνατής Ελλάδας, της ηγέτιδας δύναμης των Βαλκανίων. Σε περίπτωση συμφωνίας για λύση του Κυπριακού ή για συνεκμετάλλευση του Αιγαίου αποδεκτής από την Τουρκία, η Ελλάδα ρισκάρει να καταντήσει δορυφόρος της Τουρκίας, η δε Κύπρος, σε μερικά χρόνια, θα τουρκοποιηθεί. Όπως έχω γράψει και στο παρελθόν, σε περίπτωση συνέχισης των συνομιλιών με το υπάρχον σκηνικό, δηλ. επί τη βάσει Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας (ΔΔΟ), η Κύπρος θα καταστεί υποχείρια και η πέμπτη φάλαγγα της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι δε Ελληνοκύπριοι είτε θα την εγκαταλείψουν είτε θα ραγιαδοποιηθούν.

Σε περίπτωση που η Ελλάδα ενδώσει στις απαιτήσεις της Τουρκίας, κινδυνεύει να καταντήσει σε μικρό χρονικό διάστημα ένα πολυπολιτισμικό κράτος με σταδιακή αυτονόμηση των μωαμεθανών της Κομοτηνής. Ήδη γίνεται επιτυχής προσπάθεια ενοποίησής τους υπό το νέο αμιγώς τουρκικό Κόμμα Ισότητας, Ειρήνης και Φιλίας (ΚΙΕΦ) που ελέγχεται από το τουρκικό Προξενείο. Τα ελληνικά κοινοβουλευτικά κόμματα για να εξασφαλίζουν τις ψήφους των Μουσουλμάνων συμπολιτών μας, αναγκάζονται πολλές φορές σε απαράδεκτες εθνικές υποχωρήσεις. Ενδεχομένως δε να υπάρξει και σύμπραξη του ΚΙΕΦ με το Ουράνιο Τόξο σε μελλοντικές εκλογές.