Γιατί ο πρόεδρος Essebsi και η Τυνησία ξεχώρισαν

Η επανάσταση των Γιασεμιών στην Τυνησία, που σήμερα ονομάζεται από τους περισσότερους Τυνήσιους απλώς η Thawra (εξέγερση), ξεκίνησε με την αυτοκτονία ενός πωλητή φρούτων που λεγόταν Mohamed Bouazizi το 2010˙ έγινε μια λαϊκή κατακραυγή κατά της διαφθοράς και της έλλειψης εκπροσώπησης˙ και συνέχισε να πυροδοτεί την φλόγα της Αραβικής Άνοιξης. Όπως μια πυρκαγιά, αυτή η φλόγα εξαπλώθηκε στην Αίγυπτο, την Υεμένη, την Συρία και ακόμη και στον πλούσιο Κόλπο. Σήμερα, οι φλόγες είναι κατά κύριο λόγο εξαντλημένες και έχουν αφήσει καταστροφή σε πολλά μέρη. Η Συρία και η Υεμένη βυθίστηκαν σε τρομερούς εμφύλιους πολέμους. Οι περισσότερες από τις μοναρχίες, από το Μαρόκο έως τον Κόλπο, έμειναν σταθερές με περιορισμένες μεταρρυθμίσεις. Πολλοί στο Σουδάν και την Αλγερία, παίρνοντας την Τυνησία ως πρότυπο, εξακολουθούν να έχουν ελπίδα για επιτυχία.

Η Τυνησία ξεχωρίζει στο τέλος της εποχής που η ίδια ξεκίνησε, όπως ακριβώς έκανε και στην αρχή. Οι μελετητές [1] ήδη αποκαλούν την Τυνησία μια ανωμαλία και συζητούν το γιατί έπρεπε να είναι έτσι: Από όλες τις χώρες που διήλθαν από την Αραβική Άνοιξη, γιατί είναι η Τυνησία εκείνη που κατάφερε να δημιουργήσει ένα πραγματικά δημοκρατικό σύστημα, με ελεύθερες εκλογές και μια κοσμική, συνταγματική κυβέρνηση ;

Ορισμένοι λόγοι μπορεί να είναι διαρθρωτικοί ή δημογραφικοί. Η Τυνησία έχει μια καλά ανεπτυγμένη μεσαία τάξη. Εκτός από κάποιους θύλακες Βέρβερων και Ιμπάντι Μουσουλμάνων και Εβραίων, σχεδόν όλοι οι Τυνήσιοι αυτοχαρακτηρίζονται ως Σουνίτες Μουσουλμάνοι Άραβες και δεν χωρίζονται σε σεχταριστικές ή θρησκευτικές γραμμές. Οι Τυνήσιοι είναι πολύ μορφωμένοι. Και επίσης η πολιτική ιστορία της χώρας παρέχει και άλλες εξηγήσεις. Οι Τυνήσιοι είχαν αγκαλιάσει το είδος της εκκοσμίκευσης του Bourguiba ως μέρος του εθνικού χαρακτήρα τους. Ο Essebsi, η ομάδα των τεχνοκρατών του, και η στρατιωτική ηγεσία ενσωμάτωσαν αυτό το ήθος. Κατά την διάρκεια της επανάστασης των Γιασεμιών, ο τυνησιακός στρατός επέλεξε τελικά να προστατεύσει τον λαό της Τυνησίας και όχι να ακολουθήσει τις εντολές του Μπεν Αλί να πυροβολήσει εναντίον του. Ο Essebsi, με το να υποστηρίξει έναν ουδέτερο στρατό, βοήθησε να εξασφαλιστεί ένα τέτοιο αποτέλεσμα. Μόλις οι τροχοί κινήθηκαν από το 2011 έως το 2016, η Τυνησία κατόρθωσε να σχεδιάσει διάφορες ειρηνικές μεταβιβάσεις εξουσίας, να καταρτίσει και να επικυρώσει ένα δημοκρατικό σύνταγμα, και στην πορεία να ξεπεράσει το πολιτικό αδιέξοδο μέσω της ενεργού συμμετοχής οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.

Όσο σημαντικός και να είναι κάθε ένας από αυτούς τους παράγοντες από μόνος του, η μόνη μεταβλητή που τελικά τα συνδύασε με τον σωστό τρόπο για να παραγάγει την εκκολαπτόμενη δημοκρατία της Τυνησίας ήταν η ηγεσία του Essebsi. Η απόφασή του να επανέλθει στην πολιτική σε μια επικίνδυνη εποχή για πρώην κυβερνητικούς αξιωματούχους, το ότι απέφυγε την στρατιωτική βία, το ότι παρέδωσε τα ηνία στο Ennahda, το ότι πήρε πίσω τα ίδια ηνία με τον δύσκολο τρόπο -σχηματίζοντας ένα πολιτικό κόμμα, οικοδομώντας ένα εκλογικό σώμα και εισερχόμενος σε έναν συνασπισμό με τους αντιπάλους του- και το κύρος του ως ο συνεχής δεσμός με το παρελθόν της Τυνησίας ως υπερήφανης και σύγχρονης δημοκρατίας, όλα συνέβαλαν στην ανάδυση της Τυνησίας ως η αληθινή ιστορία επιτυχίας [2] της Αραβικής Άνοιξης.

Ο Essebsi δεν είναι πια ζωντανός, αλλά η δημοκρατία που δημιούργησε ο ίδιος και ο τυνησιακός λαός -ζωηρή, μπερδεμένη και θαυμάσια- θα επιβιώσει πέραν αυτού. Το δικό του είναι ένα παράδειγμα που δύσκολα μπορεί κάποιος να ακολουθήσει.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/tunisia/2019-07-29/why-president...

Σύνδεσμοι:
[1] https://cup.columbia.edu/book/tunisia/9780231179508
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/tunisia/2017-07-06/tunisia-succe...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition