Η Κίνα θα συντρίψει τις διαμαρτυρίες στο Χονγκ Κονγκ; | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Η Κίνα θα συντρίψει τις διαμαρτυρίες στο Χονγκ Κονγκ;

Γιατί το Πεκίνο δεν χρειάζεται να στείλει στρατεύματα
Περίληψη: 

Η κατάσταση στο Χονγκ Κονγκ έχει μετατραπεί σε ένα αδιέξοδο με κλιμακούμενες διαμαρτυρίες και βίαιες συγκρούσεις μεταξύ αστυνομίας και διαδηλωτών. Το ερώτημα στο μυαλό όλων είναι εάν και πότε η κινεζική κυβέρνηση θα καταφύγει σε πιο επιθετικά μέσα, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης του στρατού, για να σταματήσει η αναταραχή για τα καλά.

Ο MICHAEL C. DAVIS είναι παγκόσμιος συνεργάτης στο Woodrow Wilson International Center for Scholar στην Ουάσιγκτον, ενώ πριν ήταν στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ.
Η VICTORIA TIN-BOR HUI είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Notre Dame.

Για πέντε μήνες, το Χονγκ Κονγκ έχει δει κύματα μαζικών διαμαρτυριών [1] και βίας στους δρόμους του. Και για πέντε μήνες, οι τοπικές Αρχές, με την στήριξη του Πεκίνου, ανταποκρίθηκαν με όλο και πιο δρακόντειους τρόπους -από την χρήση γκλομπ και την ρίψη θανάσιμων πυροβολισμών σε διαδηλωτές μέχρι την φυλάκισή τους με κατηγορίες [περί υποκίνησης] ταραχών- που κατάφεραν κυρίως να πυροδοτήσουν το δημόσιο αίσθημα. Η κατάσταση έχει μετατραπεί σε ένα αδιέξοδο, [ένα αδιέξοδο] που χαρακτηρίζει τις κλιμακούμενες διαμαρτυρίες και βίαιες συγκρούσεις μεταξύ αστυνομίας και διαδηλωτών. Το ερώτημα στο μυαλό όλων είναι εάν και πότε η κινεζική κυβέρνηση θα καταφύγει σε πιο επιθετικά μέσα -συμπεριλαμβανομένης της χρήσης του στρατού- για να σταματήσει η αναταραχή για τα καλά.

Οι διαμαρτυρίες άρχισαν τον Φεβρουάριο ως αντίδραση σε έναν προτεινόμενο νόμο που θα επέτρεπε στο Χονγκ Κονγκ να εκδώσει κατοίκους της επικράτειας στην κινεζική ενδοχώρα, ρίχνοντας το τελευταίο τείχος προστασίας που προστατεύει το Χονγκ Κονγκ από το Πεκίνο. Αν και η γενική κυβερνήτης του Χονγκ Κονγκ, Carrie Lam, συμφώνησε να «αναστείλει» το νομοσχέδιο περί της έκδοσης στις 15 Ιουνίου, οι κάτοικοι συνέχισαν να πιέζουν για τα αιτήματά τους, ζητώντας την επίσημη απόσυρση του νομοσχεδίου, μια ανεξάρτητη έρευνα για τις καταχρήσεις της αστυνομίας, την απόρριψη των κατηγοριών εναντίον των διαδηλωτών για εξέγερση, και την εισαγωγή δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων.

14082019-1.jpg

Διαδηλωτής ρίχνει μια πέτρα σε αστυνομικό τμήμα στο Χονγκ Κονγκ, τον Αύγουστο του 2019. Kim Kyung Hoon / Reuters
---------------------------------------------------------------

Στις 21 Ιουλίου, αφότου οι διαδηλωτές αποκόλλησαν το εθνικό έμβλημα από το «Γραφείο Διασύνδεσης με το Πεκίνο» στην Δυτική Περιφέρεια του Χονγκ Κονγκ, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας της Κίνας κατηγόρησε τους διαδηλωτές ότι «αμφισβητούν την εξουσία της κεντρικής κυβέρνησης» και ότι παραβιάζουν την αρχή «ένα κράτος, δύο συστήματα» -τον όρο που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το πρότυπο διακυβέρνησης του Πεκίνου επί του Χονγκ Κονγκ από τότε που ανέλαβε την κυριαρχία στην επικράτεια το 1997. Οι «ριζοσπαστικές» ενέργειες των διαδηλωτών, είπε, ήταν «απαράδεκτες». Τότε, στις 31 Ιουλίου, η κινεζική στρατιωτική φρουρά στο Χονγκ Κονγκ κυκλοφόρησε ένα βίντεο που έδειχνε κινεζικά στρατεύματα να κάνουν ασκήσεις κατά των ταραχών. Σε μια σκηνή, οι στρατιώτες φώναζαν: «Όλες οι συνέπειες είναι με δική σας ευθύνη!». Μαζί, αυτά τα μηνύματα θεωρήθηκαν ευρέως ως μια απειλή ανάπτυξης στρατευμάτων από τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό της Κίνας (PLA). Ορισμένοι σχολιαστές στις Ηνωμένες Πολιτείες έθεσαν ακόμη και την προοπτική [2] μιας άλλης πλατείας Τιενανμέν.

Ωστόσο, μια στρατιωτική παρέμβαση είναι απίθανη. Το Πεκίνο έχει επωφεληθεί σε μεγάλο βαθμό από την φαινομενική αυτονομία του Χονγκ Κονγκ, η οποία κατοχυρώνεται στην Κοινή Σινο-βρετανική Δήλωση του 1984 και στον Βασικό Νόμο του Χονγκ Κονγκ του 1990, ο οποίος καθιέρωσε την φόρμουλα του «λαού του Χονγκ Κονγκ που κυβερνά το Χονγκ Κονγκ». Αυτή η διευθέτηση επέτρεψε στην πόλη να γίνει το ηγετικό χρηματοοικονομικό κέντρο της Ασίας και ένας σημαντικός δεσμός μεταξύ της κινεζικής και της παγκόσμιας οικονομίας. Το Πεκίνο έχει ισχυρό κίνητρο να διατηρήσει την βιτρίνα της αυτονομίας στο Χονγκ Κονγκ.

Επιπλέον, διαθέτει ήδη μια εργαλειοθήκη [3], τελειοποιημένη κατά την διάρκεια των διαμαρτυριών του 2014, γνωστών ως το Κίνημα της Ομπρέλας, για να κρατήσει υπό έλεγχο το Χονγκ Κονγκ [4]. Αντί να καταστείλουν με τον στρατό τους, οι ηπειρωτικές Αρχές είναι πιθανό να εντείνουν άλλα κατασταλτικά μέτρα για να τερματίσουν τις διαμαρτυρίες και να αποκαταστήσουν τον ολοκληρωμένο έλεγχο χωρίς να υπονομεύσουν μια ρύθμιση που τις εξυπηρετεί καλά. Το Πεκίνο, με άλλα λόγια, δεν χρειάζεται να στραφεί σε αυτό που οι σχολιαστές ονομάζουν «πυρηνική επιλογή»: Ελπίζει να επιτύχει αυτό που θέλει με χαμηλότερο κόστος, με εργαλεία που έχει χρησιμοποιήσει και παλαιότερα.

ΝΟΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑΞΗ

Όταν στις 29 Ιουλίου οι δημοσιογράφοι ρώτησαν τον Yang Guang, τον εκπρόσωπο του Πεκίνου για τις υποθέσεις του Χονγκ Κονγκ, σχετικά με την προοπτική της ανάπτυξης του PLA, απάντησε ότι «ο Bασικός Nόμος έχει σαφείς προβλέψεις σχετικά με αυτό το ζήτημα και δεν έχω τίποτα να προσθέσω».

Tο άρθρο 14 του Βασικού Νόμου του Χονγκ Κονγκ ορίζει ότι οι 6.000 στρατιώτες του PLA που σταθμεύουν στο Χονγκ Κονγκ (με χιλιάδες περισσότερους πίσω από τα σύνορα στην Σενζέν) είναι εκεί «για άμυνα» και «δεν πρέπει να παρεμβαίνουν στις τοπικές υποθέσεις της Περιφέρειας». Ο νόμος επιτρέπει στην κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ να «ζητήσει βοήθεια από την φρουρά για την διατήρηση της δημόσιας τάξης και την ανακούφιση από καταστροφές», αλλά δηλώνει ότι σε τέτοιες περιπτώσεις ο PLA πρέπει να συμμορφωθεί με το νόμο του Χονγκ Κονγκ. Το άρθρο 18 διευκρινίζει περαιτέρω ότι οι κινεζικές νομοθεσίες δεν ισχύουν στο Χονγκ Κονγκ, με την περιορισμένη εξαίρεση εκείνων που απαριθμούνται στο παράρτημα ΙΙΙ του Βασικού Νόμου, οι οποίες σχετίζονται κυρίως με τα εθνικά σύμβολα, την εθνικότητα και την διπλωματία. (Αυτές οι εξαιρέσεις πρέπει να θεσπιστούν τοπικά πριν τεθούν σε ισχύ).