Το ISIS αναδύεται ήδη από τις στάχτες του | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το ISIS αναδύεται ήδη από τις στάχτες του

Η εισβολή της Τουρκίας στην Συρία θα οδηγήσει σε αναζωπύρωση της τζιχάντ
Περίληψη: 

Οι περαιτέρω συγκρούσεις μόνο θα τροφοδοτήσουν την ριζοσπαστικοποίηση, η οποία θα αποσταθεροποιήσει και πάλι την περιοχή και θα αποτελέσει απειλή για το Ισραήλ, την Ευρώπη και ακόμη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τραγικά, σε λίγα χρόνια από τώρα, η Συρία θα είναι πίσω εκεί που ήταν πριν από την εκστρατεία εναντίον του ISIS: Υποφέροντας από χάος και πόλεμο, με την τρομοκρατία να ανεβαίνει.

Ο BRIAN KATZ είναι συνεργάτης του Διεθνούς Προγράμματος Ασφαλείας στο Center for Strategic and International Studies. Προηγουμένως, υπηρέτησε ως Διευθυντής Χώρας για την Συρία στο Γραφείο του Υπουργού Άμυνας και ως στρατιωτικός αναλυτής επικεντρωμένος στη Μέση Ανατολή στην Central Intelligence Agency.
Ο MICHAEL CARPENTER είναι Διευθύνων Σύμβουλος του Κέντρου Διπλωματίας και Παγκόσμιας Δέσμευσης Penn Biden και διετέλεσε βοηθός υφυπουργός Άμυνας για την Ρωσία, την Ουκρανία και την Ευρασία από το 2015 έως το 2017.

Ένας υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στρατιωτικός συνασπισμός πέτυχε να ανατρέψει το αυτοαποκαλούμενο χαλιφάτο του Ισλαμικού Κράτους, γνωστού ως ISIS, στο Ιράκ και την Συρία τον περασμένο Μάρτιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο περίπου 2.000 στρατιώτες των ΗΠΑ έλαβαν μέρος σε αυτήν την προσπάθεια, ένα ελάχιστο τμήμα αυτών που αναπτύχθηκαν στο Ιράκ ή στο Αφγανιστάν στην κορύφωση εκείνων των πολέμων. Το κλειδί για την επιτυχία στην Συρία ήταν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες εργάστηκαν «με, μαζί και μέσω» (“by, with, and through”) τοπικών δυνάμεων πολιτοφυλακών, δηλαδή των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (Syrian Democratic Forces, SDF), των οποίων η ραχοκοκαλιά ήταν η κουρδική πολιτοφυλακή, γνωστή ως Μονάδες Λαϊκής Προστασίας (YPG).

Και όμως, με ένα μόνο τηλεφώνημα προς τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, φέρεται να έδωσε το πράσινο φως σε μια τουρκική επίθεση σε αυτούς τους ίδιους Κούρδους εταίρους, των οποίων οι στενοί δεσμοί με τους Κούρδους μαχητές στην Τουρκία είχαν από μακρού χρόνου εκνευρίσει την Άγκυρα.

18102019-1.jpg

Ένας μαχητής του Ελεύθερου Συριακού Στρατού στην πόλη Tadef, στην Συρία, τον Φεβρουάριο του 2018. Khalil Ashawi / Reuters
-----------------------------------------------------------

Ο Trump διέταξε την απόσυρση των στρατιωτικών των ΗΠΑ που εκπαίδευαν και βοηθούσαν τις SDF ως μέρος μιας προσπάθειας για την διατήρηση των κερδών του συνασπισμού κατά του ISIS. Στην συνέχεια, η Τουρκία ξεκίνησε μια αιματηρή εκστρατεία για να απωθήσει τους Κούρδους μακριά από τα σύνορα μεταξύ Τουρκίας και Συρίας. Με τις SDF περισπασμένες, το ISIS, πάντα προσαρμόσιμο και ανθεκτικό, φαίνεται έτοιμο να εκμεταλλευτεί το χάος. Αναφορές ότι μαχητές του ISIS έχουν ήδη δραπετεύσει από τις φυλακές που λειτουργούσαν υπό τους Κούρδους έχουν προκαλέσει φόβους ότι ο εξτρεμισμός θα μπορούσε να αναδυθεί από τις στάχτες του στην Συρία.

Η πραγματικότητα είναι ότι το ISIS και η αλ Κάιντα απολαμβάνουν μια αναβίωση ακόμη και πριν από την απόσυρση του Τραμπ και την τουρκική εισβολή –το ISIS στην ανατολική Συρία και η αλ Κάιντα στα δυτικά της χώρας. Τώρα, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να κατευθύνονται προς τις εξόδους, τους Κούρδους να μάχονται την Τουρκία, και το καθεστώς Assad και τους υποστηρικτές του να επικεντρώνονται σε άλλες προτεραιότητες, δεν μένει καμία δύναμη για να αντιμετωπίσει μια εξτρεμιστική αναβίωση. Οι περαιτέρω συγκρούσεις μόνο θα τροφοδοτήσουν την ριζοσπαστικοποίηση, η οποία θα αποσταθεροποιήσει και πάλι την περιοχή και θα αποτελέσει απειλή για το Ισραήλ, την Ευρώπη και ακόμη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τραγικά, σε λίγα χρόνια από τώρα, η Συρία θα είναι πίσω εκεί που ήταν πριν από την εκστρατεία εναντίον του ISIS: Υποφέροντας από χάος και πόλεμο, με την τρομοκρατία να ανεβαίνει.

Η ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ ΠΟΥ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΕΤΑΙ

Το τελευταίο κομμάτι του χαλιφάτου ISIS, στην Baghouz της Συρίας, έπεσε στις δυνάμεις του συνασπισμού τον Μάρτιο. Οι ηγέτες του ISIS ήταν ακόμη και τότε απασχολημένοι με την ανασύσταση της ομάδας τους με τη μορφή της εξέγερσης στην ύπαιθρο. Δεκάδες χιλιάδες μαχητές έχασαν την ζωή τους για να υπερασπιστούν τα οχυρά του ISIS στην κοιλάδα του ποταμού Ευφράτη -αλλά χιλιάδες άλλοι είχαν υποχωρήσει σε ασφαλή καταφύγια στη συριακή και ιρακινή ύπαιθρο και επέζησαν. Μεταξύ αυτών ήταν και ο ηγέτης της ομάδας, Abu Bakr al-Baghdadi.

Το ISIS έχει περάσει τους τελευταίους μήνες ανασυντασσόμενο σε καταφύγια στην ύπαιθρο, πραγματοποιώντας επιθέσεις εναντίον των περιπολιών των SDF και συγκεντρώνοντας τις δυνάμεις του για μεταγενέστερες επιθέσεις σε σημαντικές πόλεις και κωμοπόλεις. Στην Raqqa και την Dayr az Zawr, οι μυστικοί πυρήνες του ISIS συλλέγουν πληροφορίες που θα βοηθήσουν την οργάνωση να σχεδιάσει δολοφονίες, επιθέσεις αυτοκτονίας και απαγωγές. Οι ενέργειες αυτές αποσκοπούν στην εξάλειψη των ικανών διοικητών των SDF και στην πίεση των Αράβων φυλετικών ηγετών να συνεργαστούν με το ISIS αντί για τις SDF. Εν ολίγοις, το ISIS προετοιμάζει το πεδίο της μάχης στρατιωτικά, πολιτικά και ψυχολογικά, ώστε να μπορέσει να προχωρήσει στην επίθεση μόλις αποχωρήσει ο υπό την ηγεσία των ΗΠΑ συνασπισμός.

Η Αλ Κάιντα επίσης προσαρμόζεται και μαζεύει δυνάμεις στην δυτική Συρία. Η οργάνωση έχει ανθίσει στο χάος της επαρχίας Idlib, του τελευταίου εναπομείναντος οχυρού της αντίστασης, το οποίο βρέθηκε υπό επίθεση από τις δυνάμεις υπέρ του καθεστώτος νωρίτερα φέτος. Μόλις έγινε ο τόπος ενός μείγματος μετριοπαθών, σκληροπυρηνικών και εξτρεμιστικών ομάδων, η Idlib είναι τώρα ένας προμαχώνας σαλαφιτών τζιχαντιστών, που κυριαρχούνται από την παλαιότερα συνδεδεμένη με την Αλ Κάιντα ομάδα Hay'at Tahrir al Sham (HTS). Μια ομάδα βασικών βετεράνων της al Qaeda αποχωρίστηκε από την HTS το 2017 για να σχηματίσει μια νέα ομάδα που ονομάζεται Huras al-Din. Υπό την καθοδήγηση του ηγέτη της Αλ Κάιντα, Ayman al-Zawahiri, η ομάδα αυτή είναι αφοσιωμένη πρώτα και κύρια στην επίθεση κατά της Δύσης. Έχει βρει πρόθυμους νεοσύλλεκτους μεταξύ των χιλιάδων ιδεολογικά ευθυγραμμισμένων και σκληρυμένων από τον πόλεμο μαχητών στην Idlib.