Πώς η Ολλανδία έφτιαξε έναν από τους πιο σημαντικούς φορολογικούς παραδείσους του κόσμου | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Πώς η Ολλανδία έφτιαξε έναν από τους πιο σημαντικούς φορολογικούς παραδείσους του κόσμου

Και πώς μπορεί να κλείσει
Περίληψη: 

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πέρσι, έκανε ό, τι δεν είχε τολμήσει να κάνει πριν κανένα άλλο θεσμικό όργανο της ΕΕ, και αναγνώρισε επίσημα την Ολλανδία ως φορολογικό παράδεισο. Μετά από αυτόν τον χαρακτηρισμό, η ολλανδική κυβέρνηση δεν μπορούσε πλέον να συνεχίσει όπως πριν. Τους τελευταίους μήνες, άρχισε να μεταρρυθμίζει τους φορολογικούς κανόνες της.

Ο JOHAN LANGEROCK είναι σύμβουλος πολιτικής σχετικά με την φορολογία και την ανισότητα στο Oxfam Novib.
Ο MAARTEN HIETLAND είναι ερευνητής στο Centre for Research on Multinational Corporations (SOMO).

Στους Ολλανδούς αξιωματούχους πραγματικά δεν αρέσει όταν κάποιος αποκαλεί την χώρα τους φορολογικό παράδεισο.

Το 2009, η κυβέρνηση Obama έκανε ακριβώς αυτό, ονομάζοντας την Ολλανδία ως μια από τις χώρες όπου πολλές μεγάλες αμερικανικές εταιρείες είχαν ιδρύσει θυγατρικές προκειμένου να αποφύγουν να πληρώσουν τους αμερικανικούς φόρους. Σε μια συνέντευξη Τύπου, ο Λευκός Οίκος σημείωσε επίσης ότι, μαζί με τις Βερμούδες και την Ιρλανδία, η Ολλανδία διεκδίκησε σχεδόν το ένα τρίτο όλων των ξένων κερδών που αναφέρθηκαν το 2003 από αμερικανικές εταιρείες.

07112019-1.jpg

Τουρίστες ποζάρουν για φωτογραφίες έξω από το Rijksmuseum στο κέντρο του Άμστερνταμ, στην Ολλανδία, τον Δεκέμβριο του 2017. Yves Herman / Reuters
------------------------------------------------------------------------------

Αυτές οι δηλώσεις προκάλεσαν οργή στην Ολλανδία και διαμαρτυρία του Ολλανδού πρεσβευτή στην Ουάσινγκτον. «Δεν είμαστε χαρούμενοι», δήλωσε ο Jan Kees de Jager, υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας. «Αναμένω ότι θα υπάρξει μια διευκρίνιση και δεν θα καταλήξουμε σε λίστες σαν κι αυτές στο μέλλον, μεταξύ των Βερμούδων και της Ιρλανδίας». Εν πάση περιπτώσει, η απάντηση των Ολλανδών φαινόταν να υποδηλώνει ότι όλοι γνωρίζουν ότι αυτοί οι τόποι -και άλλοι, όπως τα Νησιά Καϋμάν και η Ελβετία- είναι φορολογικοί παράδεισοι και το να συγκαταλέγεται η Ολλανδία μαζί τους ήταν προφανώς μια βαθιά προσβολή.

Λίγο αργότερα, ο De Jager ισχυρίστηκε ότι οι Αμερικανοί συμφώνησαν να σταματήσουν να περιγράφουν την Ολλανδία με αυτούς τους όρους. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να δικαιολογηθεί από την επιθυμία να καθησυχαστεί ένας παραπονούμενος σύμμαχος των ΗΠΑ. Αλλά η αλήθεια είναι ότι η Ολλανδία ανήκε απολύτως στον κατάλογο με τους σημαντικούς φορολογικούς παραδείσους -και εξακολουθεί να ανήκει και σήμερα.

Το 2017, οι άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ολλανδία ανήλθαν σε 5,2 τρισεκατομμύρια δολάρια. Αλλά η μεγάλη πλειοψηφία αυτών των χρημάτων δεν επενδύθηκε καθόλου: Μόνο 836 δισεκατομμύρια δολάρια εισήλθαν στην ολλανδική οικονομία. Τα άλλα 4,3 τρισεκατομμύρια δολάρια εισήλθαν σε εταιρίες-κελύφη ή θυγατρικές που δημιουργήθηκαν για να αποφύγουν την πληρωμή φόρων αλλού. Όπως θα έπρεπε να υποδηλώνουν τέτοιοι αριθμοί, αυτό δεν είναι το έργο μερικών σκοτεινών παικτών που προσπαθούν να κρύψουν τα παράνομα κέρδη τους: Ορισμένοι από τους μεγαλύτερους παίκτες στην παγκόσμια οικονομία βρίσκονται στο παιχνίδι. Η Google και η IBM συγκαταλέγονται στις πολλές αμερικανικές εταιρείες που έχουν εγκαταστήσει τις δραστηριότητές τους στην Ολλανδία προκειμένου να μειώσουν τους φόρους τους στην πατρίδα τους. Οι περισσότεροι θεωρούν την Fiat Chrysler ιταλο-αμερικανική πολυεθνική˙ τεχνικά, ωστόσο, είναι μια ολλανδική εταιρεία, που έχει αποφασίσει για φορολογικούς λόγους να ιδρύσει την επίσημη έδρα της στο Άμστερνταμ το 2014.

Το 2016, οι Κάτω Χώρες -με πληθυσμό μόλις 17 εκατομμύρια- αντιστοιχούσαν στο 16% όλων των κερδών από το εξωτερικό που διεκδικούν οι εταιρείες των ΗΠΑ. Περιττό να πω ότι αυτό δεν οφείλεται στο γεγονός ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις απλώς πωλούν μια εξαιρετική ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών στους Ολλανδούς. Αντί γι’ αυτό, είναι επειδή η Ολλανδία αφήνει τις εταιρείες αυτές να παρκάρουν τα χρήματα που βγάζουν αλλού σε ολλανδικές θυγατρικές ή εταιρίες-κελύφη ή να μεταφέρουν τα κέρδη αυτά μέσω οντοτήτων «γραμματοκιβωτίου» [στμ: «PO-box companies»] στην Ολλανδία, από τις οποίες μπορούν να αποστέλλονται σε άλλους φορολογικούς παραδείσους. Για παράδειγμα, το 2017, η Google πήρε 22,7 δισεκατομμύρια δολάρια από κέρδη που πραγματοποίησε εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών και τα μεταβίβασε μέσω της Ολλανδίας στις Βερμούδες, όπου τα χρήματα απέφυγαν να φορολογηθούν εντελώς.

Η ολλανδική κυβέρνηση ανέκαθεν ισχυριζόταν ότι δεν σκόπευε να κάνει τα πράγματα να λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο. Όλες αυτές οι επιχειρήσεις-κελύφη και όλα αυτά τα χρήματα, όπως έχουν υποστηρίξει οι αξιωματούχοι, είναι απλώς τα τυχαία παραπροϊόντα καινοτόμων φορολογικών πολιτικών που αποσκοπούν απλώς να δώσουν στις ολλανδικές εταιρείες ένα στήριγμα σε μια υπερ-ανταγωνιστική παγκόσμια οικονομία. Παρά τις διαμαρτυρίες αυτές, η αλήθεια είναι ότι εδώ και δεκαετίες η Ολλανδία έχει καθιερωθεί εσκεμμένα ως φορολογικός παράδεισος ευθέως εις βάρος των Ευρωπαίων γειτόνων της, των Ηνωμένων Πολιτειών και των αναπτυσσόμενων χωρών. Και μέχρι πρόσφατα, οι Ολλανδοί την έχουν γλιτώσει σχετικά με αυτό.

Αλλά τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι δημοσιογράφοι και ερευνητές άρχισαν να χτυπούν τον συναγερμό. Εν τω μεταξύ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο ΟΟΣΑ έχουν ξεκινήσει να ασκούν πίεση στην Ολλανδία για να καθαρίσει την φωλιά της. Και το ολλανδικό κοινό έχει αρχίσει όλο και περισσότερο να αγανακτεί με την κατάσταση. Η κυβέρνηση ανταποκρίθηκε με υποσχέσεις για μεταρρυθμίσεις και προέβη σε ορισμένα προκαταρκτικά βήματα. Ωστόσο, οι προτεινόμενες διορθώσεις είναι ως επί το πλείστον της βιτρίνας: Η ολλανδική κυβέρνηση ξεκάθαρα ελπίζει ότι όλοι θα χάσουν το ενδιαφέρον τους αφότου κάνει κάποιες σχετικά ανώδυνες παραχωρήσεις. Έτσι, αν θέλουν να δουν τον ολλανδικό φορολογικό παράδεισο να κλείνει για τα καλά, η ΕΕ, ο ΟΟΣΑ και οι παρατηρητές στον Τύπο και στους μη κυβερνητικούς οργανισμούς πρέπει να συνεχίσουν να ασκούν πίεση.

ΤΟ ΟΛΛΑΝΔΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ