Ο Αμαζόνιος έρχεται στην Ρώμη

Εκκλησιαστικοί ηγέτες στην Λατινική Αμερική, συμπεριλαμβανομένου του Bergoglio, ήταν γεμάτοι με τέτοιες επικρίσεις για τον κακόβουλο καπιταλισμό. Παρόλο που ο μελλοντικός πάπας ποτέ δεν υιοθέτησε την «θεολογία της απελευθέρωσης» -το μαρξιστικής κλίσης δόγμα που πολλοί Καθολικοί ιερείς υιοθέτησαν στην Λατινική Αμερική κατά τα τέλη του εικοστού αιώνα- το πνεύμα της εστίασής του στην κοινωνική δικαιοσύνη τον επηρέασε, ιδιαίτερα ως Ιησουίτης [που είναι].

Σε αντίθεση με τους Ευρωπαίους προκατόχους του, τον πάπα Ιωάννη Παύλο Β' και τον πάπα Βενέδικτο XVI, ο πάπας Φραγκίσκος ήρθε στο αξίωμα από αυτή την πιο ακτιβιστική πνευματική παράδοση της Λατινικής Αμερικής. Από την αρχή έδειξε σοβαρό ενδιαφέρον για οικολογικά ζητήματα και για την κατάσταση των αυτοχθόνων λαών. Συναντήθηκε με εκπροσώπους ομάδων αυτοχθόνων στην Παγκόσμια Ημέρα Νεολαίας του 2013 στο Ρίο ντε Τζανέιρο, όπου η εκκλησία παρουσίασε ένα βίντεο [11] μαζί με το Παγκόσμιο Ταμείο για την Άγρια Ζωή (World Wildlife Fund, WWF) για τον κρίσιμο ρόλο του Αμαζονίου στην σταθεροποίηση του κλίματος. Αναγνώρισε την χρήση δύο γλωσσών των ιθαγενών Μάγια [12] για την λειτουργία [στις εκκλησίες].

Τον Μάιο του 2015, ο πάπας Φραγκίσκος κυκλοφόρησε τη μακρά εγκύκλιό του για την αλλαγή του κλίματος, Laudato si' (Δόξα εις Εσέ), το πρώτο καθολικό διδακτικό έγγραφο για το περιβάλλον. Μέσα σε αυτό, ο πάπας επέμεινε ότι τα πρότυπα της παραγωγής και της κατανάλωσης πρέπει να αλλάξουν για να αποτρέψουν την απειλή της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Οι χώρες πρέπει να επιτρέψουν στους αυτόχθονες πληθυσμούς να διατηρήσουν τις κοινότητες και τους τρόπους ζωής τους, λέει το κείμενο, επειδή είναι οι καλύτεροι προστάτες των εδαφών τους.

Το 2017, ο πάπας ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να συγκαλέσει σύνοδο Καθολικών επισκόπων από τη λεκάνη απορροής του Αμαζονίου. Λίγους μήνες αργότερα, ταξίδεψε στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου για να συναντηθεί με περίπου 4.000 ιθαγενείς αντιπροσώπους από το Περού, την Βολιβία και την Βραζιλία. Επανέλαβε τα θέματα [13] της εγκυκλίου, αναγνωρίζοντας τα προβλήματα που «στραγγαλίζουν» τις αυτόχθονες κοινότητες -την εισβολή των ανθρακωρύχων και των υλοτόμων, τις λανθασμένες προσπάθειες διατήρησης [του περιβάλλοντος], την καταναγκαστική εργασία, και την σεξουαλική βία- και επέμεινε στην διαχρονική σημασία των εθίμων και της γνώσης του φυσικού κόσμου. Η σύνοδος θα παραδειγματοποιούσε τον παπισμό του Φραγκίσκου με το να συγκεντρώσει μερικούς από τους πιο περιθωριοποιημένους ανθρώπους του πλανήτη -αυτόχθονες κοινότητες που δεν προσαρμόζονται στην τεχνολογική νεωτερικότητα- και πλαισιώνοντας τους τρόπους τους ως μοντέλα βιώσιμης διαβίωσης.

ΛΑΘΟΣ ΕΙΔΩΛΑ

Από την πρώτη μέρα, τα συντηρητικά Καθολικά μέσα μαζικής ενημέρωσης στην Βόρεια Αμερική αντιμετώπισαν με εχθρότητα την πρωτοφανή συζήτηση του πάπα Φραγκίσκου για τον Αμαζόνιο. Ένα ρεπορτάζ χαρακτήρισε την φύτευση ενός δένδρου στους Κήπους του Βατικανού, την οποία ο πάπας παρακολούθησε με μια μικρή ομάδα ιθαγενών με ντόπιες φορεσιές, ως μια «παγανιστική θρησκευτική τελετή» [14]. Μια φρενίτιδα στο διαδίκτυο εστίασε στη παρουσία ξύλινων μορφών [15] γυμνών, εγκύων, ιθαγενών γυναικών στον κήπο και σε μια εκκλησιαστική λιτανεία.

Κάποιοι παραδοσιακοί Καθολικοί ιερείς και λίγοι αρχιερείς αμφισβήτησαν το χαρακτήρα της συνέλευσης στην Ρώμη. Ο πατέρας Dwight Longenecker, ένας γνώστης των μήντια που προσηλυτίστηκε [στον καθολικισμό] από τον αγγλικανισμό, υποστήριξε ότι ο «νεο-παγανισμός» ήταν πιο μεγάλη απειλή [16] για τον καθολικισμό από όσο το Ισλάμ. Το περιοδικό Crisis, το οποίο βοήθησε στην παγίωση μιας συμμαχίας μεταξύ των ελίτ Αμερικανών Καθολικών και του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, επέρριψε την ευθύνη για το «σκάνδαλο» στο «μεταμοντέρνο μυαλό» [17] του Πάπα, το οποίο «ανέχεται αντιφάσεις». Σε αντίθεση με τον πάπα, οι παραδοσιακοί αναζητούν παρηγοριά σε μια εικόνα της εκκλησίας ως φρούριο, ένα προπύργιο έναντι του κόσμου και όχι μια ιεραποστολική επιχείρηση για τον κόσμο.

Το Βατικανό κινητοποίησε ειδικούς για να εξηγήσει [18] ότι τα αγάλματα δεν ήταν ούτε ειδωλολατρικά ούτε παγανιστικά και ότι η διάδοση του Ευαγγελίου απαιτεί την εξοικείωση με τα τοπικά σύμβολα -στην περίπτωση αυτή, μια μη θρησκευτική εικόνα που αντιπροσωπεύει τη Μητέρα Γη- αλλά η διαμάχη αύξησε κι άλλο την ένταση. Ο Alexander Tschugguel, ένας 26χρονος Αυστριακός προσήλυτος (Καθολικός για μόλις 11 χρόνια), και ένας συν-συνωμότης έκλεψαν με θράσος τα ειδώλια των αυτοχθόνων και τα πέταξαν στον ποταμό Τίβερη. Ο Φραγκίσκος ζήτησε συγγνώμη [19] στους φιλοξενούμενούς του στην σύνοδο για αυτή την πράξη βανδαλισμού.

Η άλλη διαμάχη στην σύνοδο που συγκέντρωσε την προσοχή των μέσων ενημέρωσης ήταν η δυνατότητα να χειροτονηθούν ώριμοι, παντρεμένοι άνδρες για να υπηρετήσουν ως ιερείς προκειμένου να φέρουν τα μυστήρια σε απομακρυσμένα μέρη της ζούγκλας. Το βασικό Καθολικό μυστήριο της υποδοχής της Ευχαριστίας απαιτεί ιερέα. Πολλές Καθολικές κοινότητες του Αμαζονίου βλέπουν έναν ιερέα μόνο κάθε λίγους μήνες στην καλύτερη περίπτωση. Για να εξυπηρετήσει αυτούς τους Καθολικούς, η σύνοδος έθεσε στο τραπέζι την ιδέα της χειροτονίας των παντρεμένων ιερέων καθώς και τη μακροπρόθεσμη δυνατότητα ανύψωσης των γυναικών στον ρόλο των διακόνων -τα δύο τρίτα των ιθαγενών Καθολικών ηγετών [20] είναι γυναίκες. Αυτές οι συζητήσεις προκάλεσαν οργή [21] σε μερικούς παραδοσιακούς κύκλους.

ΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΤΑ ΔΕΝΔΡΑ, ΧΑΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΑΣΟΣ