Μην κάνετε ζημιά στο Χονγκ Κονγκ

Ωστόσο, τέτοιες διαρθρωτικές δυσαρέσκειες έχουν επηρεαστεί από την αυξημένη παρέμβαση του Πεκίνου στα πολιτικά και στην λήψη αποφάσεων στο Χονγκ Κονγκ. Όπως τεκμηρίωσε το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ στην ετήσια έκθεσή του για το Χονγκ Κονγκ, οι παρεμβάσεις έχουν πάρει τη μορφή πολιτικού ελέγχου των υποψήφιων νομοθετών, εισαγγελικής υπερδραστηριότητας, και πολιτικοποίησης της εκπαίδευσης και της ακαδημαϊκής έρευνας. Εν τω μεταξύ, οι επίσημοι φορείς στο Πεκίνο που έχουν επιφορτιστεί με την παρακολούθηση και τον επηρεασμό των υποθέσεων του Χονγκ Κονγκ έχουν αυξηθεί σε μέγεθος και φιλοδοξίες, και αυτοί οι παρατηρητές του Χονγκ Κονγκ δημιούργησαν τις δικές τους ιδιοτελείς αφηγήσεις για κατανάλωση στο Πεκίνο, συμπεριλαμβανομένου του υπερβολικού «αυτονομιστικού» αισθήματος στο Χονγκ Κονγκ, και της εξύφανσης συνωμοτικών παραμυθιών για ξένους που οργανώνουν το δημοκρατικό κίνημα της πόλης.

Ακόμα, παρά τις ανησυχητικές αυτές τάσεις, είναι σημαντικό να θυμόμαστε πόσο αυτόνομο παραμένει το Χονγκ Κονγκ. Η αντίθεση μεταξύ της σχετικής ανοικτότητας του Χονγκ Κονγκ και του περιορισμού στην ηπειρωτική Κίνα εξακολουθεί να προκαλεί έκπληξη στους ανθρώπους που επισκέπτονται και τα δύο μέρη. Οι πολίτες του Χονγκ Κονγκ συμμετέχουν σε δημόσιες διαμαρτυρίες, σερφάρουν στο Διαδίκτυο και ταξιδεύουν σε άλλα έθνη χωρίς εμπόδια ή περιορισμούς -όλες αδιανόητες ελευθερίες για τους Κινέζους της ηπειρωτικής χώρας. Ο πολιτικός διάλογος και τα μέσα ενημέρωσης στο Χονγκ Κονγκ είναι ευρέως ανοιχτά. Οι επιχειρηματικές αποφάσεις γίνονται μέσα σε ένα πλαίσιο νόμων και προτύπων που είναι παράλληλο με εκείνο του Λονδίνου, όχι της Σαγκάης ή του Πεκίνου.

Πράγματι, την ίδια εβδομάδα που τα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης επικεντρώθηκαν στην δραματική αντιπαράθεση μεταξύ των διαδηλωτών και της αστυνομίας στο Πολυτεχνείο του Χονγκ Κονγκ, άλλες εξελίξεις προσέφεραν υπενθυμίσεις για το ξεχωριστό καθεστώς της πόλης και τις επίμονες δυνάμεις της. Στις 18 Νοεμβρίου, το Ανώτατο Δικαστήριο του Χονγκ Κονγκ απέρριψε την απαγόρευση της κυβέρνησης της πόλης να φοριούνται μάσκες προσώπου σε διαδηλώσεις (προκαλώντας δυσοίωνες αλλά ασαφείς απειλές για μια σπάνια δικαστική ανατροπή της από το Πεκίνο). Και στις 24 Νοεμβρίου, η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ διεξήγαγε ειρηνικές, ομαλές και πραγματικά δημοκρατικές εκλογές περιφερειακού συμβουλίου˙ όπως αναμενόταν, τα κόμματα της αντιπολίτευσης του Χονγκ Κονγκ κατήγαγαν σημαντική νίκη εν μέσω συμμετοχής ρεκόρ, αντανακλώντας την αντικυβερνητική διάθεση του εκλογικού σώματος.

ΕΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟ STATUS QUO

Ο στόχος των υπευθύνων χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ και άλλων στην διεθνή κοινότητα θα πρέπει να είναι να μην υποκινούν την αλλαγή στο Χονγκ Κονγκ αλλά να ενισχύουν το status quo. Αυτό σημαίνει την αποφυγή βημάτων που θα μπορούσαν να διαταράξουν την διεθνή εμπιστοσύνη στο οικοδόμημα «μια χώρα, δύο συστήματα» αλλιώς θα «τιμωρήσουν την Κίνα» με το ακούσιο αποτέλεσμα να υπονομεύσουν και το Χονγκ Κονγκ.

Τους τελευταίους μήνες, αξιωματούχοι των ΗΠΑ έχουν προβεί σε ορισμένες διακηρυκτικές δηλώσεις υψηλού επιπέδου για την υποστήριξη της αυτονομίας του Χονγκ Κονγκ και του παραδείγματος «μια χώρα, δύο συστήματα». Ο υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, για παράδειγμα, ζήτησε πρόσφατα τον τερματισμό της βίας και μια ανεξάρτητη αναθεώρηση των αστυνομικών ενεργειών στο Χονγκ Κονγκ, ενώ υπενθύμισε επίσης στο Πεκίνο τις υποχρεώσεις του βάσει της Σινο-βρετανικής Κοινής Διακήρυξης (Sino-British Joint Declaration). Ο πρόεδρος Trump έχει μερικές φορές μπερδέψει τα πράγματα συνδέοντας το Χονγκ Κονγκ με τις εμπορικές συνομιλίες μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας -σαστίζοντας την Κίνα, η οποία δεν βλέπει τέτοια σύνδεση. Όμως, η νομοθεσία για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και την Δημοκρατία που ψηφίστηκε και υπογράφηκε στα τέλη Νοεμβρίου καθιστά σαφές ότι η Ουάσινγκτον υποστηρίζει έναν υψηλό βαθμό αυτονομίας για το Χονγκ Κονγκ.

Ωστόσο, η νομοθεσία δημιουργεί επίσης έναν νέο κίνδυνο για την πολιτική των ΗΠΑ. Το πιο σημαντικό, απαιτεί από τον Υπουργό Εξωτερικών να «πιστοποιεί», σε ετήσια βάση, ότι το Χονγκ Κονγκ διαθέτει επαρκή αυτονομία για να αντιμετωπίζεται ως ξεχωριστό από την υπόλοιπη Κίνα για τους σκοπούς της εφαρμογής της νομοθεσίας των ΗΠΑ. Αυτή η ξεχωριστή μεταχείριση βάσει του αμερικανικού νόμου σημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να εφαρμόσουν διαφορετικούς κανονισμούς στο Χονγκ Κονγκ από ό, τι στην Κίνα, πράγμα που επιτρέπει ξεχωριστές διμερείς συμφωνίες και πολύ πιο στενές οικονομικές και πολιτιστικές σχέσεις.

Διαδηλωτές πραγματοποιούν πορεία για βοήθεια από τις ΗΠΑ στο Χονγκ Κονγκ, τον Σεπτέμβριο του 2019. Tyrone Siu / Reuters
------------------------------------------------------------

Μέχρι τώρα, το Υπουργείο Εξωτερικών απλά έπρεπε να καταρτίσει μια ετήσια έκθεση για την αυτονομία. Η πιο πρόσφατη έκθεση, τον Μάρτιο του 2019, κατέληγε στο συμπέρασμα [1] ότι «το Χονγκ Κονγκ διατηρεί επαρκή -αν και μειωμένο- βαθμό αυτονομίας στο πλαίσιο «μια χώρα, δύο συστήματα» που δικαιολογεί την συνέχιση της ειδικής μεταχείρισης από τις Ηνωμένες Πολιτείες για διμερείς συμφωνίες Σύμφωνα με τον νέο νόμο, αν η κρίση αυτή αρχίσει να αλλάζει προς το χειρότερο, η αμερικανική κυβέρνηση μπορεί να αναγκαστεί να «απο-εγκρίνει» (decertificate) απότομα το Χονγκ Κονγκ -ένα βήμα που θα έχει δραματικό και επιζήμιο αντίκτυπο στις εξωτερικές του σχέσεις, την οικονομική κατάσταση και, κατά συνέπεια, στην προοπτική του για διαρκή αυτονομία.